• No results found

SQP

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Share "SQP"

Copied!
10
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Page 1 of 10

आदशूपऽम ् आदशूपऽम ् आदशूपऽम ्

आदशूपऽम ्––––201920192019----202019 202020 संृतम ्

संृतम ् संृतम ्

संृतम ्((((केिकम ्केिकम ्केिकम ्))))केिकम ् SanskritCore(322) SanskritCore(322) SanskritCore(322) SanskritCore(322)

क)ा

क)ाक)ा

क)ा––––XIIXIIXIIXII समयःसमयः

समयःसमयः––––होराऽयम ्होराऽयम ्होराऽयम ्होराऽयम ् पूणा4ाःपूणा4ाःपूणा4ाःपूणा4ाः----80808080

सामा6िनद8शाः

सामा6िनद8शाः

सामा6िनद8शाः

सामा6िनद8शाः----

• कृपयास9:तयापरी)णंकुव>ुयत ्अि@न ्ूपऽे10पृAािनमुिितािनसि>।

• कृपयास9:तयापरी)णंकुव>ुयत ्अि@न ्ूपऽे18ूमुखाःूाःसि>।

• उFरलेखनात ्पूवHूIबमा4ःअवँयंलेखनीयः।

• अIूपऽIपठनाय15िनमेषाःिनधािरताःसि>।अि@न ्अवधौकेवलंूपऽं

पठनीयम ्उFरपुिQकायांचिकमिपनलेखनीयम ्।

ूपऽSTपम ्

ूपऽSTपम ्

ूपऽSTपम ्

ूपऽSTपम ्---- अि@न ् अि@न ् अि@न ्

अि@न ्ूपऽेूपऽेूपऽेूपऽेचUारःचUारःचUारःचUारःखVडाःखVडाःखVडाःसि>खVडाःसि>सि>सि>---- खVडः

खVडः

खVडःखVडः((((कककक))))अपिठतअपिठतअपिठत----अअपिठत अअवबोधनम ्अवबोधनम ्वबोधनम ्वबोधनम ् ----10101010अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

खVडःखVडः

खVडःखVडः((((खखखख))))रचनाYककायम ्रचनाYककायम ्रचनाYककायम ्रचनाYककायम ् ----15151515अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

खVडः

खVडः

खVडःखVडः((((गगगग))))अनुूयु[\ाकरणम ्अनुूयु[\ाकरणम ्अनुूयु[\ाकरणम ्अनुूयु[\ाकरणम ् ----20202020अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

खVडः

खVडः

खVडःखVडः((((घघघघ)I.)I.)I.)I.पिठतपिठतपिठत----अपिठत अअअवबोधनम ्वबोधनम ्वबोधनम ्वबोधनम ् ----25252525अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

II.II.II.संृतII.संृतसंृतसंृत----सािह_ेितहाससािह_ेितहाससािह_ेितहाससािह_ेितहास----पिरचयःपिरचयःपिरचयःपिरचयः ----10101010अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

(i) अि@न ्ूपऽेचUारःखVडाःसि>।

(ii) ू_ेकंखVडम ्अिधकृ_उFरािणएकि@न ्aानेबमेणलेखनीयािन।

(iii) ूसbाूपऽानुसारम ्अवँयमेवलेखनीया।

(iv)सव8षांूानाम ्उFरािणसंृतेनलेखनीयािन।

(v) ूानांिनद8शाःdानेनअवँयंपठनीयाः।

(2)

Page 2 of 10

खVडः

खVडः

खVडःखVडः––––कककक अपिठत

अपिठत अपिठत

अपिठत––––अवबोधनम ्अवबोधनम ्अवबोधनम ्अवबोधनम ्-101010अ4ाः10अ4ाःअ4ाःअ4ाः

1111.... अधोिलिखतंअधोिलिखतंअधोिलिखतंअधोिलिखतंगeांशंगeांशंगeांशंपिठUागeांशंपिठUापिठUापिठUाूदFूानामुFरािणूदFूानामुFरािणूदFूानामुFरािणूदFूानामुFरािणसंृतेनसंृतेनसंृतेनिलखतसंृतेनिलखतिलखत----िलखत एकदाभगवान ्बुgःराजमाग8गiन ्अपँयत ्यत ्सरोवरतटेकँचनिभ)ुःःनाUाभूयो-भूयःहQौ

संयोlषिmशःूणमित@।बुgःतमुपग9अपृiत ्–महाशय!oकभवान ्जानाितयत ्िदpः

ूणामिनवेदनIकःअिभूायःअिQ?िभ)ुःउदतरत ्-भगवन ्!नाहंजानेअIअिभूायम ्।

कृपया भवान ् एव अिभrापयतु। बुgः अकथयत ् – पूविदिश कृतः नमारः तु मातािपतृtां

गृहSािमनेचभवित।दि)णिदक्आचायाय,पिँचमिदक्vीपुऽािदtः,उFरिदक्चिमऽादीनांकृते

भवित।एवमेवऊxिदक्ौमणॄा{णेtःअधोिदक्चसेवकेtःभवित।इदंौुUािभ)ुःअॄवीत ्–

सेवकेtःिकमथHूणामः?वयंतुौेAाःअतःसेवकाःएवअ@ा}मेयुः।तदातथागतःअकथयत ्–

सेवकाःअिपअ@~त ्मनुाःसि>।तान ्ूितूणामःअ@€ःनेहंवा‚ंसौहादƒसूचयित।

((((अअअअ))))एकपदेनएकपदेनएकपदेनउFरतएकपदेनउFरतउFरत---- ((((अवबोधनाYकूःउFरत अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः)केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ् ½½½½××××4444====2222 (i)भगवान ्बुgःकुऽगiन ्अपँयत ्?

(ii)केअ@~त ्मनुाःभवि>?

(iii)पिँचमिदिशकृतःूणामःकेtःभवित?

(iv)कःभूयोभूयःषिmशःूणमित@?

(v)`सेवकाःअिपअ@~त ्मनुाःसि>’इितकःकथयित?

((((आआआआ))))पूणवा‹ेनपूणवा‹ेनपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतउFरतउFरत----((((अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः))))केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ् 2222××××2222====4444 (i)भगवान ्बुgःिभ)ुंकIअिभूायंपृiित?

(ii)सेवकान ्ूितूणामःoकoकसूचयित?

(iii)कािदक्केtःूणामायभवित?

((((इइइइ))))अनुiेदIअनुiेदIअनुiेदIअनुiेदI((((ि~िऽशŒाYकंि~िऽशŒाYकंि~िऽशŒाYकंि~िऽशŒाYकं))))समुिचतंसमुिचतंसमुिचतंसमुिचतंशीषकंशीषकंशीषकंशीषकंिलखतिलखतिलखतिलखत।((((िच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूः)))) 1111××××1111====1111

((((ईईईई))))यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्उFरतउFरतउFरत-((((rानाYकूःउFरत rानाYकूःrानाYकूः))))((((एकपदाYकम ्उFरम ्rानाYकूः एकपदाYकम ्उFरम ्एकपदाYकम ्उFरम ्))))केवलंएकपदाYकम ्उFरम ् केवलंकेवलंूऽयम ्केवलंूऽयम ्ूऽयम ्ूऽयम ् 1111××××3333====3333 (i)““““तान ्ूितूणामःअ@ाकंतान ्ूितूणामःअ@ाकंतान ्ूितूणामःअ@ाकंतान ्ूितूणामःअ@ाकं...””””इ_ि@न ्वा‹े‘तान ्’इितसवनामपदंकेtःूयु[म ्?

(ii)““““इदंौुUािभ)ुःअॄवीत ्इदंौुUािभ)ुःअॄवीत ्इदंौुUािभ)ुःअॄवीत ्””””इ_ि@न ्वा‹ेिभ)ुःइदंौुUािभ)ुःअॄवीत ् िभ)ुःिभ)ुःिभ)ुःइितकतृपदIoकिबयापदंूयु:तम ्?

(iii)““““भगवान ्बुgःभगवान ्बुgःभगवान ्बुgःभगवान ्बुgः””””इ_नयोःपदयोःoकिवशेषणपदम ्?

(iv)““““आगiन ्आगiन ्आगiन ्आगiन ्””””इितपदIिवलोमपदंगeांशात ्िचUािलखत।

(3)

Page 3 of 10

खVडः

खVडः

खVडःखVडः––––खखखख रचनाYक

रचनाYक रचनाYक

रचनाYक––––कायम ्कायम ्कायम ्-15कायम ् 151515अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

2222.... भवान ्/भवतीरमेशः/रमा।शैि)क-ॅमण-दलेसमावेशायूधानाचायाHूित

िलिखतेआवेदनपऽेिर[aानािनम”ूषातःिचUा,पूरियUाचपुनःपऽंिलखत–

((((रचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािन––––िच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूः))))

½

½½

½××××101010====555510

सेवायाम ्

(i)...

राजकीयसव•दयसहिश)ािवeालयः,सु–ानपुरी

िवषयः-(ii)...।

मा6ाः!

सादरं(iii)...अिQयद ्अहम ्एति@न ्(iv)...नवमक)ायाम ्‘अ’वग8पठािम।

एवंमयाौूयतेयद ्आगािमिनशीतकालेअ@ाकंिवeालयात ्िकमिप(v)...

नैनीतालंगिमित।नूतन-aलानांदशने,नूतन-त—ानांrानाजनेचमम(vi)...

अिभ˜िचः।अतःअहम ्अिप(vii)...दलेनसहग>ुम ्इiािम।एतदथHमया

माता-िपतृtाम ्(viii)...अिपूा™ा।सामहं(ix)...यद ् एतदथम ्अनुमoतूदाय(x)...अयंजनः।

सध6वादम ्,

भवतांिवनीतःिशः/िवनीतािशा, रमेशः/रमा

म”ूषा

म”ूषाम”ूषा

म”ूषा

3333.... म”ूषाूदFम”ूषाूदFम”ूषाूदFम”ूषाूदF----पदसहायतयाअधोिलिखतांकथांपूरयतपदसहायतयाअधोिलिखतांकथांपूरयतपदसहायतयाअधोिलिखतांकथांपूरयतपदसहायतयाअधोिलिखतांकथांपूरयत---- ((((रचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािन––––िच>नाYकूःरचनाYकवा‹ािन िच>नाYकूःिच>नाYकूः))))िच>नाYकूः

½

½½

½××××10101010====5555

एकदाSािमिववेकानœः(i)...स4टमोचन-मिœरात ्दशनंकृUाआगiन ्आसीत ्।

तIहQेभगवते(ii)...नैवेeम ्आसीत ्।मिœरपिरसरेएवकेचनवानराःतंपिरतः

आग_न ैवेeम ्अपहतुH(iii)...@।िववेकानœः(iv)...सन ् धावनम ्आरवान ्वानराःअिपिववेकानœम ्अनुधािवतव>ःतऽैवएकः(v)...एतद ्सवH पँयžनासीत ्।सःिववेकानœम ्उŸैःउ[वान ्ितA,भयंमाकु˜,तऽैव(vi)...आगतं

स4टं(vii)...।िववेकानœःतथैवकृतवान ्।िववेकानœे(viii)...सितवानराः

पलाियतव>ः।अ@ाकं(ix)...अिपपलायनूवृिFः(x)...इितिच>नीयम ्।

अनेन,महती,अनुमितः,ूाथयािम,कृताथ करणीयः,िनवेदनीयम ्,ूधानाचायाः,

िवeालये,शैि)ॅमणदलम ्,शैि)कॅमणदलेसमावेशायिनवेदनम ्।

(4)

Page 4 of 10

म”ूषाम”ूषाम”ूषाम”ूषा----

4444.... ““““अनुशासनम ्अनुशासनम ्अनुशासनम ्अनुशासनम ्””””इितिवषयमिधकृ_पƒवा‹िमतम ्अनुiेदंिलखतइितिवषयमिधकृ_पƒवा‹िमतम ्अनुiेदंिलखतइितिवषयमिधकृ_पƒवा‹िमतम ्अनुiेदंिलखतइितिवषयमिधकृ_पƒवा‹िमतम ्अनुiेदंिलखत।।।।

((((म”ूषाूदFपदानांसहायताअपेि)ताचेत ्गृहीम”ूषाूदFपदानांसहायताअपेि)ताचेत ्गृहीम”ूषाूदFपदानांसहायताअपेि)ताचेत ्गृहीम”ूषाूदFपदानांसहायताअपेि)ताचेत ्गृहीत\ाअ6थाSयंिच>ियUात\ाअ6थाSयंिच>ियUात\ाअ6थाSयंिच>ियUात\ाअ6थाSयंिच>ियUा

Sत¡Tपेण Sत¡Tपेण Sत¡Tपेण

Sत¡Tपेणलेिखत\म ्लेिखत\म ्लेिखत\म ्लेिखत\म ्।।।।)))) ((((रचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािनरचनाYकवा‹ािन––––िच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूःिच>नाYकूः))))

1111××××5555====5555

म”ूषाम”ूषाम”ूषाम”ूषा----

अथवा

अथवाअथवा

अथवा

िन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुकेषाƒनकेषाƒनकेषाƒनकेषाƒनपƒवा‹ानांपƒवा‹ानांपƒवा‹ानांपƒवा‹ानांसंृतेनसंृतेनसंृतेनसंृतेनअनुवादंअनुवादंअनुवादंकु˜तअनुवादंकु˜तकु˜तकु˜त––––

((((समाधानसमाधानसमाधानसमाधान----ूगतिच>नाYकूःूगतिच>नाYकूःूगतिच>नाYकूः))))ूगतिच>नाYकूः

1111××××5555====5555

1.िहमालयसेलेकरसमुितकभारतकीसीमाहै।

2.छाऽ¤कीूितवषषाVमािसकऔरवा¦षकपरी)ाहोतीहै।

3.कलिवeालयम§अवकाशहोगा।

4.आकाशतार¤सेयु[है।

5.राजाराlकीर)ाकरताहै।

6.‹ातुमवहाँनहीजाओगे?

7.ग˜ड़आकाशम§उड़ताहै।

1.India'sborderfromtheHimalayastothesea.

2.Studentsappearforhalfyearlyandannualexaminationeveryyear.

3.Schoolwillremainclosedtomorrow.

4.Theskyisstuddedwithstars.

5.TheKingdefendsthestate.

6.Willnotyougothere?

7.A`Garuda’fliesinthesky.

वाराणIाम ्,ूयत>े,जीवने,अ¦पतम ्,सं6ासी,िaUा,नागiेत ्,भयाबा>ः,ू_)ीकु˜,िaते

जीवने,आवँयकम ्,सवऽ,पालनम ्,आrायाः,आदेशानाम ्,पतनI,अनुशासनहीनः, संिवधाने,िवeालयI,देशI,िवeा¦थनाम ्,कF\म ्।

(5)

Page 5 of 10

खVडः

खVडः

खVडःखVडः----गगगग

अनुूयु[\ाकरणम ्अनुूयु[\ाकरणम ्अनुूयु[\ाकरणम ् अनुूयु[\ाकरणम ् 2222000अ4ाः0अ4ाःअ4ाःअ4ाः

5555.... अधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4अधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4अधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4अधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4तपदानांतपदानांतपदानांसoÀसिÀiेदंवाकु˜ततपदानांसoÀसिÀiेदंवाकु˜तसoÀसिÀiेदंवाकु˜तसoÀसिÀiेदंवाकु˜त---- ((((केवलंकेवलंकेवलंकेवलंूूूूषÁकषÁकषÁकषÁकम ्म ्म ्))))म ् ((((आकाआकाआकाआकाÂाÂाÂाÂाYकूःYकूःYकूः))))Yकूः

1111××××6666====6666

(i)छœकंचाॄवीÃीतःःनाःनाःनाःनापयिžनपयिžनपयिžनपयिžनववववच)ुषा।

(ii)मयैकािकनामयैकािकनामयैकािकनामयैकािकनािकलग>\म ्?

(iii)िदलीपइवराजेÄिरÄः)ीरिनधािवव)ीरिनधािवव)ीरिनधािवव।)ीरिनधािवव (iv)सिपतािपतरःिपतरःिपतरःिपतरः++++तातातातासासासासाम ्म ्म ्म ्केवलंजÆहेतवे।

(v)_ज!नाहंपुपुपुपुनरायानरायानरायाIानरायाIाIािमIािमिमिम।

(vi)मानंलभ>ेलभ>ेलभ>े++++अिततरांलभ>े अिततरांअिततरांजग_ाम ्।अिततरां

(vii)चÇाफलािनिवमलािनसमƒय>ःसमƒय>ःसमƒय>ः।समƒय>ः

(viii)इदमQीदमिपमेभिवितपुनधनम ्पुनधनम ्पुनधनम ्पुनधनम ्।।।।

6666.... िन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुिन¢िलिखतवा‹ेषुरेखाि4तरेखाि4तरेखाि4तरेखाि4त----पदानांसमासंपदानांसमासंपदानांसमासंिवमहंपदानांसमासंिवमहंिवमहंिवमहंवावावाकु˜तवाकु˜तकु˜तकु˜त----((((केवलंूकेवलंूकेवलंूकेवलंूपƒपƒपƒकम ्पƒकम ्कम ्)कम ्))) 1111××××5555====5555 ((((अवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूः))))अवबोधनाYकःूः

(i)मुƒUंमामहंकृतिनÉयःकृतिनÉयःकृतिनÉयः।कृतिनÉयः

(ii)जनःकामंचबोधंचलोभंचकामंचबोधंचलोभंचकामंचबोधंचलोभंच_जेत ्।कामंचबोधंचलोभंच

(iii)राजकुमारीमदालसासविवeासुिनÊातासविवeासुिनÊातासविवeासुिनÊातासविवeासुिनÊाताजाता।

(iv)गजेœम ्आ˜ढःगजेœम ्आ˜ढःगजेœम ्आ˜ढःगजेœम ्आ˜ढःभोजोराजभवनमगात ्।

(v)परÌरम ्अनुोतौपितपÎौऽयाणांऽयाणांऽयाणांऽयाणांवगाणांसमाहारंवगाणांसमाहारंवगाणांसमाहारंसाधयतः।वगाणांसमाहारं

(vi)राजासौधंिनजनंिनजनंिनजनंिवधायवराजंूाह।िनजनं

(vii)दोषेषुएवखलानांमहाय€नःमहाय€नःमहाय€नःमहाय€नःभवित।

(viii)पितगृहंपितगृहंपितगृहंगिमिसतदाहम ्एकािकनीभिवािम।पितगृहं

7777.... अधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूकृितू_यंयोजयतपृथक्वाकु˜तअधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूकृितू_यंयोजयतपृथक्वाकु˜तअधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूकृितू_यंयोजयतपृथक्वाकु˜तअधोिलिखतवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूकृितू_यंयोजयतपृथक्वाकु˜त––––

((((केवलंूषटकम ्केवलंूषटकम ्केवलंूषटकम ्केवलंूषटकम ्))))((((अवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूः))))

1x6=6 1x6=6 1x6=6 1x6=6

(i)जरामरणनाशाथHूिव„ःूिव„ःूिव„ःूिव„ःतपोवने।

(ii)युिधिAरःिौपदÏसÐoFम6मानःम6मानःम6मानःeुतेहिरतवान ्।म6मानः

(iii)तIिशरःमÑाÒ8आआआ++++नीआ नीनीनी++++त\त ्त\त ्त\त ्त\त ्।

(iv)अहंबलवान ्बलवान ्बलवान ्िसgःसुखीचअि@।बलवान ् (v)भ\मू¦तःसंसंसंसं6ास6ास6ास++++इिन6ास इिनइिनइिन„ः।

(vi)अeािपजननीSत¡Sत¡Sत¡Sत¡++++टाप ्टाप ्टाप ्निविहता।टाप ् (vii)सैषानरपामराणांभयकरीaलीaलीaली।aली

(6)

Page 6 of 10

8888.... कोAकूदFपदैःसहसमुिचतांिवभo[ूयुlिर[aानपूÔतकु˜तकोAकूदFपदैःसहसमुिचतांिवभo[ूयुlिर[aानपूÔतकु˜तकोAकूदFपदैःसहसमुिचतांिवभo[ूयुlिर[aानपूÔतकु˜तकोAकूदFपदैःसहसमुिचतांिवभo[ूयुlिर[aानपूÔतकु˜त––––((((केवलंूकेवलंूकेवलंूकेवलंूऽयऽयऽयऽयम ्म ्म ्म ्)))) 1111××××3333====3333 ((((अवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूःअवबोधनाYकःूः))))अवबोधनाYकःूः

(i)((((अ@त ्अ@त ्अ@त ्अ@त ्))))...सशःअ6ःकःअिQ ्?

(ii)नरीएवसमQसृ„ेःिनमाऽी,परं((((कथनकथनकथन))))...िकम ्?कथन (iii)अिपच((((सूयसूयसूयसूय))))...ूितपूवािभमुखापृिथवी।

(iv)सःपुनः(((()ण)ण)ण)ण))))...अन>रंतमेवपादxoनौुतवान ्।

(v)((((स_स_स_स_))))...नूमिदत\म ्।

खVडःखVडः––––घभागखVडःखVडः घभागघभागघभाग----IIII पिठतांशाव

पिठतांशावपिठतांशाव

पिठतांशावबोधनम ्बोधनम ्बोधनम ्बोधनम ्252525अ4ाः25अ4ाःअ4ाःअ4ाः

9999.... अधोिलिखतंगअधोिलिखतंगअधोिलिखतंगअधोिलिखतंगeांशंपिठUातदाधािरतान ्eांशंपिठUातदाधािरतान ्eांशंपिठUातदाधािरतान ्eांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरत----ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरत इहिहवाÕयमुभयथाशाvंका\ंच।शाvंि~धा-अपौ˜षेयंपौ˜षेयंच।अपौ˜षेयंौुितः।

ौुितःपुनःि~िवधाम¡ाःॄा{णंच।िववृFिबयात¡ाम¡ाः।म¡ाणांQुितिनœा\ाÖान-

िविनयोगम×ोॄा{णम ्।ऋÙयजुःसामवेदाvयीआथवणँचतुरीयः।तऽाथ\विaतपादाःऋचः।

ताःसगीतयःसामािन।अiœांIगीतािनयजूंिष।ऋचोयजूंिषसामािनचाथवणंतइमेचUारो

वेदाः।इितहासवेदःधनुव8दःगÀववेदःआयुव8दःचउपवेदाः।‘‘वेदोपवेदाYासावव¦णकःपƒमो

गेयवेदः’’इितिौिहिणः।‘‘िश)ा,कÚो,\ाकरणं,िन˜[ं,छœोिविचितः,lोितषंचषडÛािन’’

इ_ाचायाः।‘‘उपकारकUादल4ारःस™ममÛम ्’’इितयायावरीयः।ऋतेच तÜTपपिरrाना~ेदाथानवगितः।यथा-

~ा~ा

~ा~ासुपणासुपणासुपणासयुजासुपणासयुजासयुजासयुजासखायासखायासखायासमानंसखायासमानंसमानंसमानंवृ)ंवृ)ंवृ)ंवृ)ंपिरषSजाते।पिरषSजाते।पिरषSजाते।पिरषSजाते।

तयोर6ः

तयोर6ः

तयोर6ः

तयोर6ःिपÝलंिपÝलंिपÝलंिपÝलंSा~िFSा~िFSा~िFSा~िFअनँ}6ोअनँ}6ोअनँ}6ोअनँ}6ोअिभचाकशीितअिभचाकशीितअिभचाकशीितअिभचाकशीित॥॥॥॥

I.I.I.I.एकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरत---- ((((केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्)))) ½½½½××××2222====1111 (i)तुरीयःकःअिQ?

(ii)कुऽउभयथावाÕयम ्अिQ?

(iii)ौुितःकितधा?

II.II.II.II.पूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरत----((((केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्)))) 2222××××1111====2222 (i)शाvंकितिवधंकेचते?

(ii)वेदऽयीकेसि>?

III.III.III.III.यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्उFरतउFरतउFरतउFरत----((((केवलंूकेवलंूकेवलंूकेवलंूचतु„यम ्चतु„यम ्चतु„यम ्चतु„यम ्)))) ½½½½××××4444====2222 (i)‘चतुथः’इ_Iसमानाथकपदंगeांशात ्िचUािलखत।

(ii)‘पौ˜षेयम ्’इ_Iिवलोमपदंगeांशात ्िचUािलखत।

(7)

Page 7 of 10

(iii)‘िववृFिबयाःम¡ाः’अनयोःपदयोःिवशेषणपदंिकम ्?

(iv)‘तयोर6ःिपÝलंSा~िF’अऽ‘अिF’इितिबयापदIकतृपदंिकम ्?

(v)‘इमे’इितसवनामपदंकेtःूयु[म ्?

10 10

1010.... अधोिलिखतंपeांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंपeांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंपeांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंपeांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरत---- माकातराः!Ìृशतमांिूय-पारतßाः!

अeािपय}िविहताजननीSत¡ा।

यऽोदमेवगदतीवतितQTणां

शाखाकदà-कृत-ममरमातनोित।।

I.I.I.I.एकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरत----((((केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्)))) िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्––––अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः ½½××××2222====1111½½ (i) अeािपकाSत¡ानिविहता?

(ii)तTणांकागदितइवूितभाित?

(iii) िूय-पारतßाःकांनÌृशत?

II.II.II.II.पूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरत----((((केवलंकेवलंकेवलंकेवलंूमेकम ्ूमेकम ्ूमेकम ्ूमेकम ्))))

िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्––––अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः

2222××××1111====2222

(i)कीशाः(जनाः)जननÏSत¡ांनिविहतव>ः?

(ii)यऽतTणांतितःकथम ्आतनोित?

III.III.III.III.यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्उFरतउFरतउFरतउFरत----((((केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्))))एकपदेनएकपदेनएकपदेन----rानाYकूःएकपदेन rानाYकूःrानाYकूःrानाYकूः ½½××××4444====2222½½ (i)‘गदित’इितिबयापदIकतृपदंिकम ्?

(ii)‘माकातराः!Ìृशतमां’-इ_ि@न ्áोकांशे‘माम ्’इितसवनामपदंकIैूयु[म ्?

(iii)‘वृ)ाणाम ्’इितपदIसमानाथकपदंoकूयु[म ्?

(iv)‘परत¡ा’इ_Iिवलोमपदंáोकात ्िचUािलखत।

(v)‘जननीSत¡ा’अऽoकिवशेषणपदम ्?

1111

1111.... अधोिलिखतंनाâांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंनाâांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंनाâांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरतअधोिलिखतंनाâांशंपिठUातदाधािरतान ्ूान ्यथािनद8शंसंृतेनउFरत---- सं6ासी-कथम@ान ्सं6ािसनोऽिपकठोरभाषणैिQररोिष?

दौवािरकः-भगवन ्!सं6ासीतुरीयाौमसेवीितूण9ते,पर>ुूभूणामाrामुäå

िनजपिरचयमदददेवाऽऽयाती_ाबुँयते।

सं6ासी-स_ं)ा>ोऽयमपराधः,परंसं6ािसनोॄ{चािरणःपिVडताः,िvायोबालाÉनिकमिप

ू„\ाः।आYानम ्अपिरचायय>ोऽिपूवे„\ाः।

दौवािरकः-सं6ािसन ्!सं6ािसन ्!बæ[म ्,िवरमनवयंदौवािरकाॄ{णोऽçाrांूती)ामहे,केवलं

महाराजिशववीरIाrांवयंिशरसावहामः।ूाèेमहाराजIसéोपासनसमये

भवाशानांूवेशसमयोभवित,नतुराऽौ।

(8)

Page 8 of 10

I.I.I.I.एकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरतएकपदेनउFरत----((((केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्केवलंू~यम ्))))िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्िनद8श̄ाYकपदम ्––––अवबोधनाYकूःिनद8श̄ाYकपदम ् अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः

½½½

½××××2222====1111 (i)अ@ान ्सं6ािसनोऽिपकैःितररोिष?

(ii)कःअयं)ा>ः?

(iii)कIसéोपासनसमयेभवाशानांूवेशसमयोभवित?

II.II.II.II.पूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरतपूणवा‹ेनउFरत----((((केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्केवलंूमेकम ्))))

िनद8श̄ाYकवा‹म ्िनद8श̄ाYकवा‹म ्िनद8श̄ाYकवा‹म ्िनद8श̄ाYकवा‹म ्––––अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः

2222××××1111====2222

(i)केिकमिपनू„\ाः?

(ii)वयंकेवलंकIाrांिशरसावहामः?

III.III.III.III.यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्यथािनद8शम ्उFरतउFरतउFरतउFरत----((((केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्केवलंूचतु„यम ्))))एकपदेनएकपदेनएकपदेनएकपदेन----rानाYकूःrानाYकूःrानाYकूःrानाYकूः ½½××××4444====2222½½ (i)‘िशववीरIाrांवयंिशरसावहामः?इ_ऽ‘वयम ्’इितसवनामपदंकेtःूयु[म ्?

(ii)‘अयम ्अपराधः’इ_नयोःपदयोःoकिवशेषणपदम ्?

(iii)‘िदवसे’इितपदIoकिवलोमपदंनाâांशेूयु[म ्?

(iv)‘िवधातुः’इ_Iसमानाथकपदंनाâांशात ्िचUािलखत।

(v)‘ूती)ामहे’इितिबयापदIकतृपदंिकम ्?

12 12

1212.... अधोिलिखतIअधोिलिखतIअधोिलिखतIअधोिलिखतIपeIपeIपeIभावाथHपeIभावाथHभावाथHभावाथHम”ूषाूदFपदैःम”ूषाूदFपदैःम”ूषाूदFपदैःम”ूषाूदFपदैःपूरियUापूरियUापूरियUापूरियUापुनःपुनःपुनःपुनःिलखतिलखतिलखतिलखत––––

अवबोधनाYकूः

अवबोधनाYकूः

अवबोधनाYकूः

अवबोधनाYकूः

½

½½

½××××6666====3333

िऽिवधंनरकIेदं~ारंनाशनमाYनःिऽिवधंनरकIेदं~ारंनाशनमाYनःिऽिवधंनरकIेदं~ारंनाशनमाYनः।।।।िऽिवधंनरकIेदं~ारंनाशनमाYनः

कामःबोधQथालोभQ@ादेतêयं_जेत ्कामःबोधQथालोभQ@ादेतêयं_जेत ्कामःबोधQथालोभQ@ादेतêयं_जेत ्कामःबोधQथालोभQ@ादेतêयं_जेत ्॥॥॥॥ भावाथः

भावाथः

भावाथः

भावाथः––––

कत\ाकत\ं वणयन ् भगवान ् ौीकृÊः (i) ………… माdमेन अ@ान ् सवान ् (ii)….…यत ्कामःबोधः(iii)………….एतािनऽीिणनरकI~ारTपािणअतःयः

जनः(iv)…………नाशंनेiितअिपतुSकीयंक‚ाणिमiितसःएतािन~ारािण (v)………।सवूयìैःचएतेषांऽयाणां_ागंकुयात ्येनैतािनऽीिण~ारािणसदैव तIकृते(vi)……….ितAेयुः।सःचउ}ित-पिथअमसरोभवेत ्।

म”ूषा

म”ूषाम”ूषा

म”ूषा

अथवा

अथवाअथवा

अथवा

ूदFेभावाथऽयात ्शुgंभावाथHिचUािलखतूदFेभावाथऽयात ्शुgंभावाथHिचUािलखतूदFेभावाथऽयात ्शुgंभावाथHिचUािलखतूदFेभावाथऽयात ्शुgंभावाथHिचUािलखत---- 1111××××3333====3333 ((((कककक))))सहॐगुणमुî„ुमादFेसहॐगुणमुî„ुमादFेसहॐगुणमुî„ुमादFेिहसहॐगुणमुî„ुमादFेिहिहरसंिहरसंरसंरिवःरसंरिवःरिवःरिवः।।।।

(i)रिवःकितगुणमुî„ुंजलंगृèाित।

नोïाटयेत ्,लोभÉ,आYनः,िपिहतािन,बोधयित,अजुनI।

(9)

Page 9 of 10

(ii)चसहॐगुणमुð¦षतुंजलंिपबित (iii)सूयःसहॐधादातुंजलंगृèाित।

((((खखखख))))अन6शासनामुवñअन6शासनामुवñअन6शासनामुवñअन6शासनामुवñशशासैकपुरीिमवशशासैकपुरीिमवशशासैकपुरीिमवशशासैकपुरीिमव।।।।

(i)नअ6शासकेनशािसतांपृòीम ्एकपुरीिमव।

(ii)अ6शासकेनशािसतांवसुधांशशास।

(iii)सवशासकेनशािसतंगगनंशासनंचकार।

(गगगग)सवIसवIसवIलोचनंशाvम ्सवIलोचनंशाvम ्लोचनंशाvम ्लोचनंशाvम ्।।।।

(i)शाvाणांrानंसव8षांलोचनंभवित।

(ii)शाvलोचनंकेवलंवीराणांभवित।

(iii)शाvाणांrानंकेषािƒदेवलोचनंभवित।

13 13

1313.... अधोिलिखतअधोिलिखतअधोिलिखतअधोिलिखत----áोकयोःूदFेअóयेिर[aानपूÔतकुáोकयोःूदFेअóयेिर[aानपूÔतकुáोकयोःूदFेअóयेिर[aानपूÔतकु˜˜˜˜तततत––––áोकयोःूदFेअóयेिर[aानपूÔतकु

चतुःपƒवा‹ािन चतुःपƒवा‹ािन चतुःपƒवा‹ािन

चतुःपƒवा‹ािन----अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः

½

½½

½××××6666====3333

((((कककक)))) एकेनािपसुपुऽेणिवeायु[ेनसाधुनाएकेनािपसुपुऽेणिवeायु[ेनसाधुनाएकेनािपसुपुऽेणिवeायु[ेनसाधुनाएकेनािपसुपुऽेणिवeायु[ेनसाधुना।।।।

आôािदतंकुलंसवHयथाचेणशवरीआôािदतंकुलंसवHयथाचेणशवरीआôािदतंकुलंसवHयथाचेणशवरीआôािदतंकुलंसवHयथाचेणशवरी॥॥॥॥ अóयःअóयः

अóयःअóयः––––

एकेनअिप(i)…….साधुनासुपुऽेणसवHकुलम ्(ii)...यथा(iii)…….शवरी।

((((खखखख)))) शैशवेऽtQिवeानांयौवनेिवषयैिषणाम ्शैशवेऽtQिवeानांयौवनेिवषयैिषणाम ्शैशवेऽtQिवeानांयौवनेिवषयैिषणाम ्शैशवेऽtQिवeानांयौवनेिवषयैिषणाम ्।।।।

वाgकेमुिनवृFीनांवाgकेमुिनवृFीनांवाgकेमुिनवृFीनांवाgकेमुिनवृFीनांयोगेना>ेतनु_जाम ्योगेना>ेतनु_जाम ्योगेना>ेतनु_जाम ्॥योगेना>ेतनु_जाम ्॥॥॥ अóयः

अóयः

अóयःअóयः––––

शैशवे(iv)…….(रघुवंिशनां)यौवने(v)……….वाgके(vi)…….

अ>ेयोगेनतनु_जाम ्।

अ अअ अथवा

ूपऽात ्िभ}ंपाõपुQकIáोकमेकंूपऽात ्िभ}ंपाõपुQकIáोकमेकंूपऽात ्िभ}ंपाõपुQकIáोकमेकंूपऽात ्िभ}ंपाõपुQकIáोकमेकंिलिखUातIभावाथHिलखतिलिखUातIभावाथHिलखतिलिखUातIभावाथHिलखत----िलिखUातIभावाथHिलखत 3333××××1111====3333

14 14

1414.... ‘कककक’’’’QöIवा‹ांशIQöIवा‹ांशIQöIवा‹ांशI‘‘‘‘खQöIवा‹ांशIखखख’’’’QöIवा‹ांशेनसहमेलनंकु˜तQöIवा‹ांशेनसहमेलनंकु˜तQöIवा‹ांशेनसहमेलनंकु˜तQöIवा‹ांशेनसहमेलनंकु˜त----

@ृ_ाYकःूः

@ृ_ाYकःूः

@ृ_ाYकःूः

@ृ_ाYकःूः

½

½½

½××××4444====2222

‘‘‘‘कककक’’’’QöःQöःQöःQöः ‘‘‘‘खखखख’’’’QöःQöःQöःQöः

(i)शाटीवसाजयित (क)कुररीनुकािचत ् (ii)मातेवरोिदितसखे! (ख)मधुरं÷ण>ः

(iii)“ौीराम”नाममधुरं (ग)काƒनकाƒनीयाम ् (iv)शोभांदधा_ुषिस (घ)काचनहøीघाटी

(10)

Page 10 of 10

15 15

1515.... अधोिलिखतेषुवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूसंगनुसारंशुgम ्उFरंिचUािलखतअधोिलिखतेषुवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूसंगनुसारंशुgम ्उFरंिचUािलखतअधोिलिखतेषुवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूसंगनुसारंशुgम ्उFरंिचUािलखतअधोिलिखतेषुवा‹ेषुरेखाि4तपदानांूसंगनुसारंशुgम ्उFरंिचUािलखत––––

((((केवलंकेवलंकेवलंकेवलंूचतु„यम ्ूचतु„यम ्ूचतु„यम ्ूचतु„यम ्)))) @ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः

½

½½

½××××4444====2222

(i)समानंवृ)ंपिरषSजातेपिरषSजातेपिरषSजातेपिरषSजाते।

(क)शोभते (ख)राजते (ग)आिलÛते

(ii)अनँ}6ोःअनँ}6ोःअनँ}6ोःअनँ}6ोःअिभचाकशीित।

(क)अखादन ् (ख)िपबन ् (ग)अगiन ्

(iii)6ायैःसहॐेणिववेùीमीमांसामीमांसामीमांसामीमांसा।

(क)वणनम ् (ख)\ाÖा (ग)आशंशा

(iv)पुराणूभेदःूभेदःूभेदःूभेदःएवेितहासः।

(क)ूकारः (ख)िवQारः (ग)िवचारः

(v)शŒानामóाÖानंóाÖानंóाÖानंóाÖानं\ाकरणम ्।

(क)िनमाणम ् (ख)\ाÖानम ्(ग)संशोधनम ्

खVडःखVडः

खVडःखVडः––––घभागघभागघभागघभाग----ii10ii10ii10ii10अ4ाःअ4ाःअ4ाःअ4ाः

सामा6संृतसािह_पिरचयः

सामा6संृतसािह_पिरचयःसामा6संृतसािह_पिरचयः

सामा6संृतसािह_पिरचयः

16 16

1616.... अधोिलिखतेषुकIािपएकIकवेःपिरचयःसंृतेनिलखतअधोिलिखतेषुकIािपएकIकवेःपिरचयःसंृतेनिलखतअधोिलिखतेषुकIािपएकIकवेःपिरचयःसंृतेनिलखत----अधोिलिखतेषुकIािपएकIकवेःपिरचयःसंृतेनिलखत

((((केवलंकेवलंकेवलंकेवलंूैकम ्ूैकम ्ूैकम ्ूैकम ्))))अवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूःअवबोधनाYकूः

3333××××1111====3333

(i)अÒघोषः(ii)आचायःचाण‹ः(iii)िबúणः

अथवा

अथवाअथवा

अथवा

म”ूषाूदFपदानांम”ूषाूदFपदानांसाम”ूषाूदFपदानांम”ूषाूदFपदानांसासाहाûेनअधोिलिखतवा‹ेषुिर[aानपूÔतकु˜तसाहाûेनअधोिलिखतवा‹ेषुिर[aानपूÔतकु˜तहाûेनअधोिलिखतवा‹ेषुिर[aानपूÔतकु˜तहाûेनअधोिलिखतवा‹ेषुिर[aानपूÔतकु˜त---- ½½××××6666====3333½½ (i)कािलदासः...गीितका\ेअिलखत ्।

(ii)नाटके...सÀयःभवि>।

(iii)SüनवासवदFम ्...रिचतमिQ।

(iv)मुिारा)से...नािQ।

(v)पeं...भवित।

(vi)आÖाियकायाः...वृFंभवित।

17 17

1717.... गeगeगe----पeगe पeपeपe----नानानानाटकIचिवधानांमुÖिवशेषताःटकIचिवधानांमुÖिवशेषताःटकIचिवधानांमुÖिवशेषताःटकIचिवधानांमुÖिवशेषताःिलखतिलखतिलखतिलखत----((((@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः))))@ृ_ाYकःूः

3333××××1111====3333 18

18

1818.... चÐूका\IखVडका\IवाचÐूका\IखVडका\IवाचÐूका\IखVडका\IवाचUािरचÐूका\IखVडका\IवाचUािरचUािरचUािरवैिशýािनिलखतवैिशýािनिलखतवैिशýािनिलखतवैिशýािनिलखत----((((@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः@ृ_ाYकःूः)))) 4444××××1111====4444

---********---***************---********--- छœोयु[म ्,~े,ऐितहािसकम ्,पƒ,िवषकः,भासेन।

References

Related documents

Write a function in python, MakePush(Package) and MakePop(Package) to add a new Package and delete a Package from a List of Package Description, considering them to act as push

(iii) Write Statement 2 to call function View( ) of class Programme from the object S of class Schedule.. Data Members : Dname string Distance float Population long

‘Managed Floating Exchange Rate is decided by market forces but remains within a specific range as decided by central bank’.. expenditure in government budget. Does the given

Intellectual development of a student is developed in the classroom, but for the aesthetic development such as team- building, character- building, and physical

of things unknown but longed for still and his tune is heard on the distant hill for the caged bird sings of freedom. a) What is the grave of dreams and why does a caged bird

There is no overall choice, though internal choice is given. Answers may be about 100 words. Answers may be about 150 words. Answers may be about 200 words. Prabhav is a

Comprehend the statement in relation to the development of non conventional sources of energy in India by giving suitable

(c) Observe the table named “Training” given above carefully and predict the output of the following queries:.. select count( Training_Id ) from training where email_id like