आयोजकसं था (Anchor Institute)
ीलालबहादुरशा ीराि यसं कृतिव ापीठम्, नवदेहली 110016
िवषयः (Subject) सं कृतम् (Sanskrit)
प सं या (Paper Number) 04
प िवषयः (Title) सािह यशा ं सौ दयशा ं च
Poetics and aesthetics पा ांशसं या पा ांशनाम च
(Module Number& Module Name) 04, ना शा म् थमा यायः (89-139) (First chapter of Natyashastra – from shloka 81 to 139))
पा ांशत वािन
(Focal Points of The Module)
मुखा वेषकः
(Principal Investigator)
सह- मुखा वेषकः
(Co-Principal Investigator)
ो.रमेशकुमारपा डेयः,
कुलपितः, ीलालबहादुरशा ी- राि यसं कृतिव ापीठम्, नवदेहली 110016
ो.वे.कुटु बशा ी,
पूवकुलपितः,राि यसं कृतसं थानम्,नवदेहली
स पूणान दसं कृतिव िव ालयः,वाराणसी
सोमनाथसं कृतिव िव ालयः, गुजरातः
सम वयकः
(Co-ordinator)
पा ांशलेखकः
(Content Writer)
समी कः
(Reviewer)
ो. HkkxhjfFkuUn%]
vkpk;Z% lkfgR;foHkkxL;]
ीलालबहादुरशा ी- राि यसं कृतिव ापीठम्, नवदेहली 110016
MkW- izHkqqukFk f}osnh]
vkpk;Zpj%] laLd`r&foHkkx%
egkRek xka/h dk'khfo|kihBe~]
okjk.klh&221002-
ो. jk/koYyHkf=kikBh]
iwoZ कुलपितः,
राि यसं कृतसं थानम्
नवदेहली
पा ांशसंल कम्
(Module Tag) SAN_P4_M4
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
fo"k;kuqØe%
1-0 izLrkouk 2-0 ukV~;x`gj{k.ke~
3-0 iq"ik×tfy%
4-0 (d) czg~e.kk nSR;ku~ izfr lkeiz;ksx%
4-0 ([k) firkegfojQik{k;ks% laokn%
5-0 ukV~;osniz;kstue~
6-0 ;tua jÄ~xnSoriwtue~
7-0 jÄ~xiwtkegRoe~] izFkekè;k;ksilagkj%
8-0 fo"k;laÄ~xzg%
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
1-0
2-0
1nsgY;ka ;en.MLrq 'kwya rL;ksifj fLFkre~A }kjikykS fLFkrkSS pksHkkS fu;freZ`R;qjso pAA89AA ik'oZs jÄ~xihBL; egsUnz%fLFkroku~ Lo;e~A LFkkfirk eRrokfj.;ka fo|qn~nSR;fu"kwfnuhAA90AA LrEHks"kq eÙkokfj.;k% LFkkfirk% ifjj{k.kssA Hkwr;{kfi'kkpk'p xqg~;dk'p egkcyk%AA91AA ttZjs rq fofuf{kIra otza nSR;kfucgZ.ke~A ---AA94AA jÄ~xihBL; eè;s rq Lo;a czg~ek izfrf"Br%A bR;Fk± jÄ~xeè;s rq fØ;rs iq"ieks{k.ke~AA95AA ikrkyokfluks ;s p ;{kxqg~;diÂxk%A v/Lrkn~ jÄ~xihBL; j{k.ks fofu;ksftrk%AA96AA uk;da j{krhUnzLrq ukf;dka rq ljLorhA fonw"kdeFkksÄ~dkja 'ks"kkLrq izd`rhgZj%AA97AA
;kU;srkfu fu;qDrkfu nSorkfug j{k.ksA ,rkU;sokf/nSokfu Hkfo";UrhR;qokp l%AA98AA
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
3-0
4-0 (d)
2,rfLeUUkUrjs nsoS% loSZ#Dr% firkeg%A lkEuk rkofnes fo?uk% LFkkI;Urka oplk Ro;kAA99AA iwo± lke iz;ksDrO;a f}rh;a nkueso pA r;ksjQifj HksnLrq rrks n.M% iz;qT;rsAA100AA nsokuka opua JqRok czg~ek fo?ukuqokp gA dFka HkoUrks ukV~;L; fouk'kkFkZeqifLFkrk%AA101AA
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
4([k)
3;ks¿;a Hkxork l`"Vks ukV~;osn% lqjsPN;kA izR;kns'kks¿;eLekda lqjkFkZa Hkork d`r%AA103AA rUuSrnsoa drZO;a Ro;k yksdfirkegA ;Fkk nsokLrFkk nSR;kLRoRr%iwoZfofuxZrk%AA104AA fo:ik{kop%JqRok czg~ek opueczohr~A vya Hkks eU;quk nSR;k!fo"kknLR;T;rke;e~AA105AA Hkorka nsorkuka p 'kqHkk'kqHkfodYid%A deZHkkokUo;kis{kh ukV~;osnks e;k d`r%AA106AA uSdkUrrks¿=kHkorka nsokuka pkfi Hkkoue~A =kSyksD;L;kL; loZL; ukV~;a HkkokuqdhrZue~AA107AA
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
5-0
4Dofpn~/eZ% Dofpr~ØhMk DofpnFkZ% DofpPNe%A Dofpn~ gkL;a Dofpn~;qn~/a DofpRdke% Dofpn~o/%AA108AA /ekZs /eZizo``RRkkuka dke% dkeksilsfouke~A fuxzgks nqfoZuhrkuka fouhrkuka nefØ;kAA109AA
Dyhckuka /k"V~;Zdj.keqRlkg% 'kwjekfuuke~A vcq/kuka focks/'p oSnXè;a fonq"kkefiAA110AA bZ'ojk.kka foykl'p LFkS;± nq%[kkfnZrL; pA vFkksZithfoukeFkksZ /`frjQf}Xupsrlke~AA111AA ukukHkkoksilEiUua ukukoLFkkUrjkRede~A yksdo`RRkkuqdj.ka ukV~;esrUe;k d`re~A112AA mRrek/eeè;kuka ujk.kka deZlaJ;e~A fgrkins'ktuua ukV~;esrn~Hkfo";frAA113AA ,rnzls"kq Hkkos"kq loZdeZfØ;klq pA loksZins'ktuua ukV~;esrn~Hkfo";frAA114AA
nq%[kkrkZuka JekrkZuka 'kksdkrkZuka rifLouke~A foJkfUrtuua yksds ukV~;esrn~Hkfo";frAA115AA /E;± ;'kL;ek;q";a fgra cqfn~/foo/Zue~ A yksdksins'ktuua ukV~;esrn~ Hkfo";frAA116AA
u rTKkua u rfPNYia u lk fo|k u lk dykA u l ;ksxks u rRdeZ ;UUkkV~;s¿fLe n`';rsAA117AA loZ'kkL=kkf.k f'kYikfu dekZf.k fofo/kfu pA vfLeUUkkV~;s lesrkfu rLeknsrUe;k d`re~AA118AA rUuk=k eU;q% drZO;ks Hkon~fHkjejku~ izfrA lIr}hikuqdj.ka ukV~;esrn~ Hkfo";frAA119AA nsokukelqjk.kka p jkKkeFk dqVqfEcuke~A czg~e.kk×p nsokuka foKs;a o`RRkkUrn'kZde~AA120AA
;ks¿;a LoHkkoks yksdL; lq[knq%[klefUor%A lks¿Äõk|fHku;ksisrks ukV~;feR;fHk/h;rsAA121AA osnsfo|sfrgklkukek[;kuifjdYiue~A fouksndj.ka yksds ukV~;esrn~Hkfo";frAA122AA JqfrLe`frlnkpkjifj'ks"kkFkZdYiue~A fouksntuua yksds ukV~;esrn~ Hkfo";frAA123AA
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
6-0 ;tua jÄ~xnSoriwtu×p
5&
5,rfLeÂUrjs nsokUk~ lokZukg firkeg%A fØ;rke| fof/on~;tua ukV~;e.MisAA124AA cfyiznkuSgksZeS'p eU=kkS"kf/lefUorS%A HkksT;SHkZ{;S'p ikuS'p cfy% leqidYI;rke~AA125AA eR;Zyksds¿I;;a osn%'kqHkka iwTkkeokIL;frA viwtf;Rok jÄ~xa rq uSo izs{kk izorZrsAA126AA viwtf;Rok jÄ~xa rq ;% izs{kka dYif;";frA rL; rfÂ"iQYka Kkua fr;ZZX;ksfua p ;kL;frAA127AA
;Ksu lfEera g~;srn~ jÄ~xnSoriwtue~A rLekr~ loZiz;Rusu drZO;a jÄ~xiwtue~AA128AA urZdks¿FkZifrokZfi ;% iwtka u dfj";frA u dkjf;";R;U;SokZ izkIuksR;ip;a uq l%AA129AA
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
सं कृतम् प म् – 04, सािह यशा ं सौ दयशा ं च
पा ांशसं या- 04, ना शा म् थमा यायः (89-139)
7-0
8-0
6;Fkkfof/ ;Fkk'kkL=ka ;Lrq iwtka dfj";frA l yH;rs 'kqHkkuFkkZu~ LoZxyksda p ;kL;frAA130AA ,oeqDRok rq Hkxoku~ nzqfg.k% lg nSorS%A jÄ~xiwtka dqjQ"osfr ekesoa lepksn;r~AA131AA
