Download

(1)

SCERT TELANGANA

(2)

|æ\¢\÷! MT ø√düy˚T á dü÷#·q\T...

♦ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+˝À Á|ü‹ uÛ≤eq ne>±Vü≤q ø√dü+ dü+<äs¡“¤+ ˝Ò<ë ñ<ëVü≤s¡D\T ˝Ò<ë düeTdü´\T ˝Ò<ë Ä≥\T yÓTT<ä\>∑Tq$

<ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q u§eTà\T/|ü{≤\T Çe«ã&çq$. dü+<äsê“¤ìï |ü≥+‘√/u§eTà‘√ bÕ≥T#·~$ uÛ≤eqqT ne>±Vü≤q

#˚düTø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#ê*.

♦ uÛ≤eq\T ne>±Vü≤q #˚düTø√e&ÜìøÏ ìs¡«Væ≤düTÔqï ø£è‘ê´\˝À bÕ˝§Z+≥Tqï dü+<äs¡“¤+˝À MT≈£î e#˚Ã nqTe÷Hê\qT yÓ+≥H˚

MT ñbÕ<Ûë´j·TT\qT n&ç– ‘Ó\TdüTø√yê*.

♦ uÛ≤eq ne>∑Vü≤q nsTTq~ nì ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î ªªÇ$ #˚j·T+&çμμ˝Àì düeTdü´\qT MTs¡T dü«+‘·+>± kÕ~Û+#ê*. ˇø£y˚\

kÕ~Û+#·˝Òø£b˛‘˚ e÷~] düeTdü´qT |ü]o*+∫ ne>±Vü≤q bı+<ë*. ˝Ò<ë ñbÕ<Ûë´j·TTìï n&ç– ‘Ó\TdüTø√yê*.

♦ ªªÁ|üj·T‹ï+#·+&çμμ o]¸ø£ øÏ+<ä ñqï düeTdü´\T MT Ä˝À#·q\qT |ü<äTqTô|≥º&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. nq>± MT≈£î Ä˝À#·q HÓ’|ü⁄D´\qT ô|+bı+~kÕÔsTT. M{Ïì dü«j·T+>± kÕ~Û+#·˝Òq|ü⁄&ÉT ‘√{Ï$<ë´s¡Tú\‘√ ø£*dæ »≥¢˝À kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê*. ˝Ò<ë ñbÕ<Ûë´j·TT\‘√ #·]Ã+∫ kÕ<ÛäqqT ‘Ó\TdüTø√yê*.

♦ ªªÄ˝À∫+#·+&ç`#·]Ã+#·+&çμμ˝Àì ø£è‘ê´\T MTs¡T uÛ≤eqqT eT]+‘· ˝À‘·T>± $düÔè‘·+>± ne>±Vü≤q #˚düTø√e&ÜìøÏ

<√Vü≤<ä|ü&É‘êsTT. ø±e⁄q M{Ïì MT $TÁ‘·T\‘√ ø£*dæ #·]Ãdü÷Ô, Á|ü•ïdü÷Ô ne>±Vü≤q bı+<ä+&ç.

♦ n<Ûë´j·T+ ∫es¡q Ç∫Ãq nuÛ≤´dü+˝Àì düeTdü´\T MTs¡T n<Ûë´j·T+˝À H˚s¡TÃ≈£îqï nìï uÛ≤eq\≈£î dü+ã+~Û+∫q$.

á düeTdü´\ìï ˇπø $<Ûä+>± ñ+&Ée⁄. M{Ïì MTs¡T dü«j·T+>± Ç+{Ï|üì>± >±ì ˝Ò<ë $sêeT düeTj·T+˝À >±ì kÕ~Û+#·e#·TÃ.

M{Ïì kÕ~Û+#˚≥|ü&ÉT ¬>’&ÉT˝À ø±ì, eTs=ø£] ø±|”˝À ø±ì #·÷dæ #˚j·Tsê<äT.

♦ ªªÇ$ #˚j·T+&çμμ ªªÁ|üj·T‹ï+#·+&çμμ˝Àì düeTdü´\T e÷Á‘·+ bÕsƒ¡XÊ\˝ÀH˚ ñbÕ<Ûë´j·TT\ düeTø£å+˝À ‘·|üŒø£ kÕ~Û+#ê*.

♦ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+˝À mø£ÿ&Ó’‘˚ bÕÁC…≈£îº\T Çe«ã&çqy√ yê{Ïì MTs¡T »≥¢˝À #˚j·Te\dæ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ M{Ï ìy˚~ø£\T MTs¡T e´øÏÔ>∑‘·+>± sêdæe«e\dæ ñ+≥T+~.

♦ uÛ≤eq ne>±Vü≤q ø√dü+ ìs¡«Væ≤+#˚ ø£è‘ê´\T, nuÛ≤´kÕ\˝À ñ+&˚ düeTdü´\˝À MT Á|ü‹düŒ+<äq\qT bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+˝ÀH˚

sêj·Te\dæ ñ+fÒ yê{Ïì nø£ÿ&˚ sêj·÷*.

♦ MTs¡T @s√E kÕ~Û+#·e\dæq düeTdü´\qT Ä s√CÒ |üP]Ô#˚dæ MT ñbÕ<Ûë´j·TTì‘√ ‘·|üŒø£ dü]#˚sTT+#·Tø√yê*.

♦ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+˝À MTs¡T H˚s¡TÃ≈£îqï uÛ≤eq\≈£î dü+ã+~Û+∫q düeTdü´\qT eT]ø=ìï+{Ïì ùdø£]+∫ ˝Ò<ë MTs¡T dü«j·T+>±

‘·j·÷s¡T#˚dæ >±ì MT ñbÕ<Ûë´j·TTìøÏ, ‘√{Ï $<ë´s¡Tú\≈£î #·÷|æ+#·+&ç. n+<äs¡T ø£*dæ yê{Ïì kÕ~Û+#·+&ç.

♦ >∑DÏ‘· uÛ≤eq\≈£î dü+ã+~Û+∫ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+˝À Ç∫Ãq Ä≥\T, |üõ˝Ÿ‡, ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq $wüj·÷\T ne>±Vü≤q #˚düTø=ì n˝≤+{Ï$ eT]ø=ìï ùdø£]+∫ kÕ~Û+#ê*.

♦ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+ <ë«sê ‘·s¡>∑‹>∑~˝À H˚s¡TÃ≈£îqï uÛ≤eq\qT ‘·s¡>∑‹>∑~πø |ü]$T‘·+ #˚j·T≈£î+&Ü J$‘·+˝À (‘·s¡>∑‹ ãj·T≥)

$$<Ûä dü+<äsê“¤\≈£î yê{Ïì CÀ&ç+#·&É+, ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e+{Ï$ #˚j·÷*.

♦ >∑DÏ‘·+˝À MTs¡T eTTK´+>± düeTdü´kÕ<Ûäq, ø±s¡D≤\T #Ó|üŒ&É+`ìs¡÷|üD\T #˚j·T&É+, >∑DÏ‘·uÛ≤wü˝À e´ø£Ô|üs¡#·&É+, >∑DÏ‘·

uÛ≤eq\qT, ne>∑Vü≤qqT $$<Ûä dü+<äs¡“¤+˝À, $wüj·÷\˝À, ì‘·´ J$‘·+˝À nqTdü+<ëq+ #˚j·T&É+, ÁbÕ‹ì<Ûä´|üs¡#·&É+

e+{Ï kÕeTsêú´\qT kÕ~Û+#ê*.

♦ ô|’ >∑DÏ‘· kÕeTsêú´\qT kÕ~Û+#·&É+˝À uÛ≤eq\ ne>±Vü≤q |üs¡+>± @yÓ’Hê Çã“+<äT\T m<äT¬s’‘˚ m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT ñbÕ<Ûë´j·TT\

düVü≤ø±s¡+ rdüTø√yê*.

SCERT

TELANGANA

(3)

>∑DÏ‘·+

5e ‘·s¡>∑‹

bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆, Á|ü#·Ts¡D ø£$T{Ï

Á|ü<Ûëq ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±] : l m.dü‘·´Hêsêj·TD ¬s&ç¶

dü+#ê\≈£î\T, sêÅwüº $<ä´, |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤ dü+düú, ôV’≤<äsêu≤<äT.

Á|ü<Ûëq e´eVü‰s¡ìsê«Vü≤≈£î\T : Áo _.düT<Ûëø£sY

dü+#ê\≈£î\T, Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ eTTÁ<äD≤\j·T+

ôV’≤<äsêu≤<äT.

ø±s¡´ìsê«Vü≤≈£î\T : &Ü. qq÷ïs¡T ñù|+<äsY ¬s&ç¶

Ábıô|òdüsY, bÕsƒ¡´Á|üD≤[ø£ eT]j·TT bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ $uÛ≤>∑+

sêÅwüº $<ä´, |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤ dü+düú, ôV’≤<äsêu≤<äT.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#·Ts¡D, ôV’≤<äsêu≤<äT.

#·{≤º\qT >ös¡$+#·+&ç $<ä´e\¢ m<ä>±*

Vü≤≈£îÿ\qT bı+<ä+&ç $qj·T+‘√ yÓT\>±*

SCERT TELANGANA

(4)

First Published 2013

New Impressions 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means without the prior permission in writing of the publisher, nor be otherwise circulated in any form of binding or cover other than that in which it is published and without a similar condition including this condition being imposed on the sub- sequent purchaser.

The copy right holder of this book is the Director of School Education, Hyderabad, Telangana.

This Book has been printed on 70 G.S.M. Maplitho Title Page 200 G.S.M. White Art Card

Printed in India

at the Telangana Govt. Text Book Press, Mint Compound, Hyderabad,

Telangana.

–– o ––

ii

Free distribution by T.S. Government 2019-20

SCERT

TELANGANA

(5)

bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆ ø£$T{° düuÛÑT´\T

s¡#·sTT‘·\T

Áo. #Ós¡T≈£î πøX¯e¬s&ç¶, mdt.õ.{Ï., ÁbÕ.bÕ. yÓTTf¢|ü*¢, Áosê+|üPsY eT+&É\+, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

l n+ã{Ï ôd’~¬s&ç¶, mdt.õ.{Ï., ÁbÕ.bÕ. »|”Ô Ms¡|üŒ >∑÷&Ó+, $Tsê´\>∑÷&É eT+&É\+, q˝§Z+&É õ˝≤¢.

l ∫\T≈£Ls¡T πøX¯e, mdt.õ.{Ï., ÁbÕ.ñ.bÕ. e{Ïº|ü*¢, eTÁ]>∑÷&É eT+&É\+, q˝§Z+&É õ˝≤¢.

l {Ï. düTπswt, mdt.õ.{Ï, j·TT.|æ.mdt. *+>∑+ù|≥, »–‘ê´\ eT+&É\+, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

l eTÁsê|ü⁄ lìyêdtsêyé, mdt.õ.{Ï., ÁbÕ.bÕ. yÓ’.ôd+_, kÕ\÷s¡T eT+&É\+, $»j·Tq>∑s¡+ »˝≤¢.

l düsê›sY <Ûäπsà+<äsY dæ+>¥, mdt.m., ÁbÕ.ñ.bÕ. bıHêï, Ç#√Ã&É eT+&É\+, n~˝≤u≤<äT õ˝≤¢.

l Hê>∑T\ s¡$ >ö&é, mdt.m., õ.|ü.ñ.bÕ. ˝ÀπøX¯«s¡+, ˝ÀπøX¯«s¡+ eT+&É\+, Ä~˝≤u≤<äT õ˝≤¢.

l ø=e÷+&É÷s¡T l<Ûäsê#ês¡T´\T, mdt.m., õ.|ü.ñ.bÕ. s¡+>∑j·T´|ü*¢, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.

l ø£+<ë\ sêeTj·T´, mdt.m., õ.|ü.ñ.bÕ. ø±•+<˚Mù|≥, eTT\T>∑T eT+&É\+, es¡+>∑\T¢ õ˝≤¢.

l U≤C≤ ã+<˚ qyêCŸ, mdt.m., õ.|ü.ñ.bÕ. ø£\T>=≥¢, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢.

l j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶, mdt.m., õ.|ü.ñ.bÕ. yÓT&çy˚eTT\, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢.

l ¬ø.Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, Á|ü.ñ., Á|ü.ñ.bÕ. ù|s¡e*¢, |ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢.

Áo. {Ï.kÕsTT sêeTÁøÏwüí, Á|ü.ñ., _.m|òt. myéT.ôV≤#Y.mdt. düe÷˝Ÿø√≥, ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢.

Áo. j·TyéT.sêe÷+»H˚j·TT\T, ˝…ø£Ãs¡sY, &Ó’{Ÿ $ø±sêu≤<äT, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.

s¡#·sTT‘· eT]j·TT ø√Ä]¶H˚≥s¡T

&Ü. ø±≈£îﬁ¯es¡+ sêCÒ+<äsY ¬s&ç¶, ø√`Ä]¶H˚≥sY, >∑DÏ‘· bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\T, bdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., ôV’≤<äsêu≤<äT.

dü+bÕ<ä≈£î\T

Áo. mdt.düTπswt u≤ãT, Ábòıô|òdüsY, sêÅwüº $<ë´ |ü]XÀ<Ûäq •ø£åD dü+dü∆, ôV’≤<äsêu≤<äT. Áo. ¬ø.ÁãVü≤àj·T´, $ÁXÊ+‘· Ä#ês¡T´\T, sêÅwüº $<ë´ |ü]XÀ<Ûäq •ø£åD dü+dü∆, ôV’≤<äsêu≤<äT.

Áo. _.Vü≤] düs√«‘·ÔeTsêe⁄, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î\T, sêÅwüº $<ë´ |ü]XÀ<Ûäq •ø£åD dü+dü∆, ôV’≤<äsêu≤<äT.

#ÛÓ’s¡àHé, >∑DÏ‘· Ä<Ûës¡ |üÁ‘·+, >∑DÏ‘· bÕsƒ¡´Á|üD≤[ø£, bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆ ø£$T{°

Ábıô|òdüsY. $.ø£qïHé, >∑DÏ‘·+ ` kÕ+K´ø£XÊÅdüÔ$uÛ≤>∑+, ôV’≤<äsêu≤<äT $X¯«$<ë´\j·T+.

eTTK´dü\Vü‰<ës¡T\T

$<ë´$wüj·Tø£ düVü≤ø±s¡+ n+~+∫qyês¡T

ÁoeT‹ |ü<äàÁ|æj·T•sê*, ø£eT÷´ì{° e÷<∏äyÓT{Ïø˘‡ ôd+≥sY, ]wæyê´* dü÷ÿ˝Ÿ, eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡Tõ˝≤¢.

ÁoeT‹ qÁeT‘· ãÁ‘·, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

≈£îe÷] esê¸ >∑TbÕÔ, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

≈£îe÷] Á|”‹ $TÁX¯, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

Áo X¯s¡Hé >√bÕ˝Ÿ, >∑DÏ‘·+ ` kÕ+K´ø£XÊÅdüÔ$uÛ≤>∑+, ôV’≤<äsêu≤<äT $X¯«$<ë´\j·T+.

u§eTà\T, &çC…’ì+>∑T düuÛÑT´\T

Áo Á|üXÊ+‘Yk˛ì, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

Áo uÛÑyê˙X¯+ø£sY¥, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

l ¬ø’˝≤wt j·÷<äyé, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï, ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPs¡T, sê»kÕÔHé.

&Ü. ôV≤#Y. ¬ø.~yêHé,

$<ë´ dü\Vü‰<ës¡T, $<ë´uÛÑeHé kıôd’{Ï ]k˛sY‡ ôd+≥sY, ñ<äj·T|üPsY, sê»kÕÔHé.

l #·Tø±ÿ sêeTj·T´,

$<ë´y˚‘·Ô,

‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.

SCERT

TELANGANA

(6)

iv

eTT+<äTe÷≥

Á|ü‹ |æ\¢yê&ç <Ó’q+~q J$‘·+ >∑DÏ‘·+‘√ eTT&ç|ü&ç ñ+≥T+~. e+≥>∑~˝À ‘·q ‘·*¢øÏ düVü‰j·T+ #˚düTÔqï ≈£L‘·Ts¡T

˝Ò<ë bı\+ |üqT\˝À ‘·q ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î düVü‰j·T|ü&˚ ≈£îe÷s¡T&ÉT ˝Ò<ë |æ\¢\+<äs¡÷ ‘·q $TÁ‘·T\‘√ Ä&ÉT≈£î+≥Tqï|ü&ÉT

˝≤+{Ï dü+<äsê“¤\T $$<Ûä s¡ø±˝…’q >∑DÏ‘· düeTdü´\‘√ ≈£L&ÉTø=ì ñ+{≤sTT. ªª>∑DÏ‘·+ >∑T]+∫ @ ne>±Vü≤q ˝Òìμμ <äX¯

qT+&ç u≤\T&ÉT dü+K´\T eT]j·TT n+‘·sêﬁ¯+q≈£î dü+ã+~Û+∫q $$<Ûä nqTuÛÑyê\‘√ bÕsƒ¡XÊ\≈£î ekÕÔ&ÉT. Ä uÛ≤eq\T ˇø=ÿø£ÿkÕ] >∑DÏ‘·E„\qT nãT“s¡ |ü]#˚˝≤ ñ+&Ée#·TÃ.

|æ\¢\+<äs¡÷ >∑DÏ‘êìï H˚s¡TÃø=H˚ kÕeTsêú´ìï ø£*– C≤„q ìsêàD≤ìøÏ nedüs¡yÓTÆq n+‘·s¡Z‘· X¯≈£îÔ\T ø£*– ñ+{≤s¡T.

Á|ü|ü+#·+eTT˝Àì Á|ü‹ $wüj·÷ìï õC≤„dü‘√ |ü]øÏå+#·&ÉeTT e+{Ï \ø£åDeTT yê] kÕeTsê∆´ìï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. eØZø£]+#·&É+,

»‘·|üs¡Ã&É+, n+#·Hê y˚j·T&É+, $X‚¢wæ+#·&É+, dü+<Ûëq|üs¡Ã&É+, kÕ<Ûës¡D°ø£]+#·&É+ yÓTT<ä˝…’q >∑DÏ‘· nuÛÑ´düHêìøÏ nedüs¡eTj˚T´ |æ\¢\ n+‘·s¡Z‘· kÕeTsêú´\‘√bÕ≥T dü+U≤´ eT]j·TT n+‘·sêﬁ¯eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q nqTuÛÑyê\T ‘·s¡>∑‹˝À uÛÀ~+#˚ ñbÕ<Ûë´j·TTìøÏ uÀ<ÛäH√|üø£s¡D≤\T>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘êsTT. M{Ïì ñbÕ<Ûë´j·TT\+<äs¡÷ nuÛÑ´düq düeTj·T+˝À düeTs¡úe+‘·+>± ñ|üjÓ÷–+#·>∑\T>∑T‘ês¡T.

kÕ~Û+∫+~. n+<äTe\q >∑DÏ‘· uÀ<ÛäHê \ø£å ´eTT ªªdü+U≤´uÛ≤eq eT]j·TT Á|üÁøÏj·T\qT ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ nedüs¡eTj˚T´

kÕeTsêú´\qT ô|+bı+~+#·T≥μμ qT+&ç ªªneT÷s¡Ô uÛ≤eq\ ìsê«Vü≤D eT]j·TT yê{Ï ‘·sêÿ\‘√ ø±s¡DeTT\T ‘Ó\|ü&É+μμ πø+Á<äeTT>± >∑DÏ‘êuÛÑ´düq kÕ>±*. >∑DÏ‘·+ πøe\+ dü+K´\T eT]j·TT n+‘·sêﬁ≤\ <äèo´ø£s¡D, Áø£e÷\ |ü]o\q yÓTT<ä˝…’q yê{Ïì H˚s¡TÃø√e&Éy˚T ø±≈£î+&Ü n~ |æ\¢\T nqTø£åD+ ñ|üjÓ÷–+#˚ J$‘· n+‘·sê“¤>∑ $wüeT+>± |ü]>∑DÏ+#·ã&ÉT‘·T+~.

sêh $<ë´ Á|üD≤[ø£ |ü]~Û |üÁ‘·+ (^SCF-2011) >∑DÏ‘·+ >∑T]+∫ ô|’q #Ó|æŒq <äèø£Œ<∏ëìï <ëì nqTã+<ÛäyÓTÆq >∑DÏ‘·

Ä<Ûës¡ |üÁ‘·eTT˝À ≈£åîDí+>± #·]Ãdü÷Ô eTq sêh+˝À >∑DÏ‘· uÀ<Ûäq ø=s¡≈£î $<ë´ Á|üe÷D≤\qT ìsê∆]düTÔ+~. bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\T á $wüj·÷\ìï+{Ïì <Ûäèe|üs¡Ã&ÜìøÏ ø°\ø£ |üÁ‘ê\T>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. >∑DÏ‘·+˝Àì uÛ≤eq\qT ne>±Vü≤q |üs¡Ã&ÜìøÏ ªªns¡úe+‘·yÓTÆq dü+<äsê“¤\Tμμ eT]j·TT ªªyê{Ï˝À ‘ê]ÿø£ Áø£e÷ìïμμ >∑eTì+∫ ‘·<ë«sê |æ\¢\T ‘·q kı+‘· e÷≥˝À¢

ªªkÕ<Ûës¡D°ø£]+#·&ÜìøÏμμ neø±X¯eTT Çe«ã&Ü¶sTT. ìs¡«#·Hê\T eT]j·TT nqedüs¡yÓTÆq |ü<äC≤˝≤\≈£î neø±X¯eTT Çe«ã&É˝Ò<äT. düeTdü´qT πøe\+ j·÷+Á‹ø£+>± kÕ~Û+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü Ä düeTdü´qT |ü\Ts¡ø±\T>± kÕ~Û+#·&ÉeTT Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&ç+~. düeTkÕ´kÕ<Ûäq˝À k˛bÕq Áø£e÷\qT |æ\¢\T dü«j·T+>± ne>±Vü≤q #˚düTø√e&ÜìøÏ neø±X¯+

Çe«ã&ç+~. düeTdü´qT kÕ~Û+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü düeTdü´qT ‘·j·÷s¡T#˚j·T&ÉeTT ≈£L&É z ø°\ø£ Á|üÁøÏj·T |æ\¢\T dü«+‘·+>±

‘·j·÷s¡T#˚j·T&Üìï Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&ç+~. uÛ≤eq\T ne>±Vü≤q #˚düTø√e&ÜìøÏ eT]j·TT |æ\¢\T Ä˝À∫+#·&ÜìøÏ M\T>±

u§eTà\T Çe«ã&çq$. |æ\¢\≈£î ÄdüøÏÔ ø£*–+#˚˝≤ s¡+>∑T\‘√ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+ Äø£s¡¸D°j·T+>± #˚j·Tã&ç+~.

bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±ìï n_Ûeè~∆ |üs¡∫q s¡#·q ø£$T{° jÓTTø£ÿ ø£èwæì sêh $<ë´ |ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤ dü+düú (^SCERT⁾ n_Ûq+~düTÔ+~. sêh+˝Àì |ü\Te⁄s¡T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, $wüj·Tì|ü⁄DT\T, $<ë´y˚‘·Ô\T, |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆˝À bÕ\T|ü+#·Tø=Hêïs¡T. BìøÏ düVü≤ø£]+∫q dü+ã+~Û‘· õ˝≤¢ $<ë´~Ûø±s¡T\≈£î eT]j·TT eT+&É\ $<ë´~Ûø±s¡T\≈£î n_Ûq+<äq\T.

q÷‘·q bÕsƒê´|ü⁄düÔø£ s¡÷|üø£\Œq˝À düVü≤ø±s¡eT+~+∫q $<ë´ dü+düú\≈£î eT]j·TT dü«#·Ã¤+<ä dü+düú\≈£î <Ûäq´yê<ë\T.

bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆˝À ‘√&ÜŒ≥T n+~+∫q ø£MTwüqsY eT]j·TT &Ó’¬sø£ºsY/bÕsƒ¡XÊ\ $<ä´ ø±sê´\j·T+ yê]øÏ Á|ü‘˚´ø£

ø£è‘·»„‘·\T. á bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£eTTqT eT]+‘· yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&ÜìøÏ MT dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T, m\¢|ü&É÷ ÄVü‰«ìdüTÔHêïeTT.

dü+#ê\≈£î\T

sêÁwüº $<ä´, |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤ dü+düú ôV’≤<äsêu≤<äT

SCERT

TELANGANA

(7)

1. ô|<ä› dü+K´\T pHé 1`16

2. >∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T p˝…’ 17`33

3. kÕàsYº fÒãT˝Ÿ‡ Ä>∑düTº 34`39

4. bı&Ée⁄˝À ∫qï$ ` bı&Ée⁄˝À ô|<ä›$ Ä>∑düTº 40`48

5. Äes¡D\T ` Á|üVü≤Ø\T`1 ôdô|º+ãsY 49`56

6. eTq #·T≥÷º ñqï ø√D≤\T #·÷<ë›+! ôdô|º+ãsY 57`64

7. Äø±sê\‘√ Ä≥\T ôdô|º+ãsY 65`76

8. Äes¡D\T ` Á|üVü≤Ø\T`2 nø√ºãsY 77`86

9. e÷´|ü⁄\T ` e÷sêZ\T nø√ºãsY/qe+ãsY 87`91

10. Ç~ m+‘· ãs¡Te⁄ ñ+≥T+~? qe+ãsY 92`98

11. eT]ø=ìï m≈£îÿe ©≥s¡T¢ qe+ãsY/&çôd+ãsY 99`103

12. düeTj·T+ &çôd+ãsY 104`114

13. _ÛHêï\T &çôd+ãsY/»qe] 115`132

14. ø±s¡D≤+ø±\T ` >∑TDÏC≤\T »qe] 133`142

15. kÂwü˜e+ »qe]/|òæÁãe] 143`151

16. neT]ø£\T |òæÁãe] 152`164

17. >√˝§ÿ+&É ø√≥≈£î $Vü‰s¡j·÷Á‘· |òæÁãe] 165`171

|ü⁄qX¯Ãs¡D e÷]Ã

$wüj·Tdü÷∫ø£

Áø£.dü+. $wüj·T+ ù|J

dü+K´

dæ\ãdt |üP]Ô#˚j·÷*‡q e÷dü+

SCERT

TELANGANA

(8)

vi

Á|ü‹»„

` ô|’&çeTÁ] yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Hê e÷‘·èuÛÑ÷$T. uÛ≤s¡rj·TT\+<äs¡÷ Hê dü¨<äs¡T\T.

H˚qT Hê <˚XÊìï Áù|$TdüTÔHêïqT. düTdü+|üqïyÓTÆq, ãVüQ$<ÛäyÓTÆq Hê <˚X¯|ü⁄

yês¡dü‘·« dü+|ü<ä Hê≈£î >∑s¡«ø±s¡D+. BìøÏ ns¡Ω‘· bı+<ä&ÜìøÏ düs¡«<ë H˚qT ø£èwæ #˚kÕÔqT.

Hê ‘·¢<ä+Á&ÉTï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT. Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+{≤qT. »+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+{≤qT.

Hê <˚X¯+|ü≥¢, Hê Á|ü»\|ü≥¢ ùdyêìs¡‹‘√ ñ+{≤qì Á|ü‹»„ #˚düTÔHêïqT.

yê] ÁX‚jÓ÷_Ûeè<äT∆˝Ò Hê Äq+<ëìøÏ eT÷˝+.

C≤rj·T ^‘·+

` s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY

»q>∑DeTq n~ÛHêj·Tø£ »j·TùV≤!

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´$<Ûë‘ê!

|ü+C≤ã, dæ+<Ûé, >∑T»sê‘·, eTsêsƒê, Á<ë$&É, ñ‘·ÿﬁ¯, e+>∑!

$+<Ûä´, Væ≤e÷#·\, j·TeTTHê, >∑+>∑!

ñ#·Ã\ »\~Û ‘·s¡+>∑!

‘·e X¯óuÛÑHêy˚T C≤π>!

‘·e X¯óuÛÑ Ä•wü e÷"π>

>±ùV≤ ‘·e »j·T>±<∏ë!

»q>∑D eT+>∑ﬁ¯<ëj·Tø£ »j·TùV≤!

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´ $<Ûë‘ê!

»j·TùV≤! »j·TùV≤! »j·TùV≤!

»j·T »j·T »j·T »j·TùV≤!!

SCERT TELANGANA

(9)

ô|<ä› dü+K´\T

1

ÁøÏ¬ø{Ÿ b˛{°\T »s¡T>∑T#·Tqï s√E\$. ÁøÏ‘·+ s√E uÛ≤s¡‘·, l\+ø£ <˚XÊ\ eT<Ûä´ »]–q ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y

>∑T]+∫ #·]Ã+#·Tø√e&É+˝À 5e ‘·s¡>∑‹ $<ë´s¡Tú\T ìeT>∑ïeTsTT ñHêïs¡T. ÁøÏ¬ø{Ÿ |ü≥¢ n$T‘·+>±

ÄdüøÏÔø£qã]#˚ $<ë´s¡Tú\ >∑T]+∫ ‘Ó*dæq Ä ‘·s¡>∑‹ {°#·sY Ä s√E ‘·s¡>∑‹ >∑~ì m˝≤ ìs¡«Væ≤+#ê˝À Á|üD≤[ø£‘√ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝ÀøÏ Á|üy˚•+#ês¡T. ÁøÏ¬ø{Ÿ >∑T]+∫, yê]øÏwüºyÓTÆq uÖ\s¡¢ >∑T]+∫ yê]ì n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T.

{°#·sY yê]‘√ #·]Ãdü÷ÔH˚ q\¢ã\¢ô|’ ÁøÏ+~ $<Ûä+>± |ü{Ïºø£qT s¡÷bı+~+#ês¡T.

{°#·sY uÀs¡T¶ MT<ä sêdæq $esê\ Ä<Ûës¡+>± Á|üX¯ï\T n&ç>±s¡T. yê{ÏøÏ MTs¡T ≈£L&Ü düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

(n) n‘·´~Ûø£ $¬ø≥T¢ rdüT≈£îqï uÖ\sY mes¡T?

(Ä) ø£|æ˝Ÿ<˚yé rdüT≈£îqï $¬ø≥¢ø£qï nì˝Ÿ≈£î+uÒ¢ mìï $¬ø≥T¢ m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&ÉT?

(Ç) yê˝Ÿ¸ rdüT≈£îqï $¬ø≥¢ø£qï ø£|æ˝Ÿ<˚yé mìï $¬ø≥T¢ m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&ÉT?

uÖ\sY ù|s¡T <˚X¯+

eTTs¡∞<Ûäs¡Hé l\+ø£ 1347

ùwHé yêsYï ÄÅùdº*j·÷ 1001

nì˝Ÿ ≈£î+uÒ¢ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ 956

ø£|æ˝Ÿ<˚yé uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ 687

yê˝Ÿ¸ yÓdæº+&ûdt 519

ôdô|º+ãsY, 2012 es¡≈£î

n+‘·sê®rj·T ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y˝˝À rdæq $¬ø≥¢ dü+K´

SCERT TELANGANA

(10)

ô|<ä› dü+K´\T 2

$Tq|ü

|ü|ü

>√<ÛäTeT s¡e«

yÓTTø£ÿC§qï >√<ÛäTeT\T |ü+#·<ës¡ ø£+~

|ü|ü

X¯q>∑

|ü|ü

X¯q>∑

(|ü⁄{≤ï\)

|ü|ü

ô|düs¡

|ü|ü

_j·T´+

ˇø=ÿø£ÿ u≤´>¥ 100 øÏ˝ÀÁ>±eTT\‘√

ì+&ç ñ+~.

{°#·sY : Ç|ü&ÉT MTs¡T dü]jÓÆTq düe÷<Ûëq+ ø=s¡≈£î

˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&ÜH˚ yê˝Ÿ¸ ø£qï eTTs¡∞<Ûäs¡Hé <ë<ë|ü⁄>±

mìï $¬ø≥T¢ m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&√ n+#·Hêy˚dæ

#Ó|üŒ+&ç.

s¡Vü‰Hê : yê˝Ÿ¸ 500 \≈£î <ä>∑Zs¡>± $¬ø≥T¢ rdüT≈£îHêï&ÉT, eTTs¡∞<Ûäs¡Hé 1300 ≈£î <ä>∑Zs¡>± $¬ø≥T¢ rdüT≈£îHêïs¡T.

ø±e⁄q yê˝Ÿ¸ø£qï eTTs¡∞<Ûäs¡Hé <ë<ë|ü⁄ 800 $¬ø≥T¢

m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&ÉT.

{°#·sY : u≤>± #ÓbÕŒe⁄ s¡Vü‰Hê!

Ç|ü&ÉT MTs¡T ≈£L&Ü ÁøÏ+<ä Çe«ã&çq Á|üX¯ï\≈£î, n+#·Hêy˚dü÷Ô

»yêãT\T #Ó|üŒ+&ç.

(n) ø£|æ˝Ÿ<˚yé ø£Hêï eTTs¡∞<Ûäs¡Hé <ë<ë|ü⁄>± mìï m≈£îÿe

$¬ø≥T¢ rdüT≈£îHêï&ÉT?

(Ä) ≈£î+uÒ¢ ø£qï eTTs¡∞<Ûäs¡Hé <ë<ë|ü⁄>± mìï $¬ø≥T¢ m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&ÉT?

(Ç) ùwHé yêsYï ø£qï eTTs¡∞<Ûäs¡Hé <ë<ë|ü⁄>± mìï $¬ø≥T¢ m≈£îÿe rdüT≈£îHêï&ÉT?

sê|òüTy˚+Á<ä ¨˝Ÿùd˝Ÿ cÕ|t:

sê|òüTy˚+Á<ä {À≈£î es¡Ô≈£î&ÉT. n‘·&ÉT $$<Ûä s¡ø±\ <ÛëHê´\qT, |ü|ü ~qTdüT\qT ãkÕÔ\˝À ì+|æ ∫\¢s¡

yê´bÕs¡T\≈£î neTTà‘ê&ÉT. n‘·ì cÕ|ü⁄˝À ãkÕÔ\T ÁøÏ+~ $<Ûä+>± ù|s¡Ãã&çñHêïsTT.

SCERT TELANGANA

(11)

øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëHê*e«+&ç.

(n) cÕ|ü⁄˝À mìï |ü+#·<ës¡ ãkÕÔ\THêïsTT? Ä |ü+#·<ës¡ mìï øÏ.Á>±. ãs¡Te⁄+~?

(Ä) cÕ|ü⁄˝À mìï øÏ.Á>±.\ X¯q>∑|ü|ü ñ+~?

(Ç) @ ¬s+&ÉT edüTÔe⁄\ ãs¡Te⁄ ø£*|æ‘˚ 1000 øÏ.Á>±. ø£+f… ‘·≈£îÿe ne⁄‘·T+~?

(á) @ ¬s+&ÉT edüTÔe⁄\ ãs¡Te⁄ ø£*|æ‘˚ 1000 øÏ.Á>±.≈£î düe÷qeTe⁄‘·T+~?

(ñ) @j˚T edüTÔe⁄\T 1000 øÏ.Á>±. ø£Hêï m≈£îÿe ãs¡Te⁄qT ø£*Zj·TTHêïsTT?

(}) >√<ÛäTeT\T, _j·T´+ eT]j·TT yÓTTø£ÿC§qï\ yÓTT‘·Ô+ ãs¡TyÓ+‘·?

(ãTT) |ü≥eTT˝À #·÷|æq yê{Ï Ä<Ûës¡+>± eT]ø=ìï Á|üX¯ï\qT s¡÷bı+~+#·+&ç.

100 es¡≈£î >∑\ dü+U≤´ |ü{Ïºø£

eTq+ 4e ‘·s¡>∑‹˝À 100 |üPdü\T >∑\ |üPdü\ <ä+&ÉqT ñ|üjÓ÷–+∫j·TTHêïeTT, ø£<ë!

Ç|ü&ÉT, 100 dü+K´\ |ü{Ïºø£qT ñ|üjÓ÷–<ë›+.

øÏ+~ dü+U≤´ |ü{Ïºø£qT C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*+#·+&ç.

91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

81 82 83 84 85 86 87 88 89 90

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70

51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

SCERT

TELANGANA

(12)

73 39

115 184

(n)

(Ä)

(Ç)

(á)

54 64

44 43 45

55 53

63 65

-10

-11 -9

+1 -1

+9 +10 +11

(n) Á|ü‹ es¡Tdü˝À mìï dü+K´\T ñHêïsTT?

(Ä) @ n&ÉT¶ es¡Tdü˝ÀHÓ’Hê ¬s+&ÉT es¡Tdü dü+K´\ uÛÒ<ä+ m+‘·?

(Ç) @ ì\Te⁄ es¡Tdü˝ÀHÓ’Hê ¬s+&ÉT es¡Tdü dü+K´\ uÛÒ<ä+ m+‘·?

(á) 54 dü+K´≈£î #·T≥÷º s¡+>∑T y˚j·Tã&çq dü+K´\qT |ü]o*+#·+&ç. 54≈£î eT]j·TT <ëì

#·T≥÷º ñqï dü+K´\ eT<Ûä´ >∑\ dü+ã+<Ûëìï ø£qT>=+<ë+.

54, 53 ø£qï 1 m≈£îÿe eT]j·TT 55 ø£qï 1 ‘·≈£îÿe 54, 44 ø£qï 10 m≈£îÿe eT]j·TT 64 ø£qï 10 ‘·≈£îÿe 54, 43 ø£qï 11 m≈£îÿe eT]j·TT 65 ø£qï 11 ‘·≈£îÿe 54, 45 ø£qï 9 m≈£îÿe eT]j·TT 63 ø£qï 9 ‘·≈£îÿe

(ñ) Ç˝≤+{Ï<˚ dü+U≤´ #ês¡Tº˝À eTs=ø£{Ï mqTïø√+&ç.

Ä dü+K´\ eT<Ûä´ dü+ã+<Ûä+ ≈£L&Ü ô|’ $<Ûä+>±H˚

ñ+<˚yÓ÷ >∑eTì+#·+&ç.

ô|’ dü+K´\ eT<Ûä´ >∑\ dü+ã+<Ûä+ Ä<Ûës¡+>± U≤∞ >∑&ÉT\qT |üP]+#·+&ç.

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

(13)

1, 3, 6, 7 n+¬ø\‘√ H˚qT

$TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´qT

‘·j·÷s¡T#˚XÊqT ø±<äT, ny˚ n+¬ø\#˚

H˚qT @s¡Œs¡∫q dü+UÒ´

ô|<ä›~ #·÷&ÉT.

ô|<ä› dü+K´\qT b˛\Ã&É+:

dæ+<ÛäT eT]j·TT #·+<äT\T 0 qT+&ç 9 es¡≈£î >∑\ n+¬ø\‘√ dü+K´\qT ‘·j·÷s¡T #˚düTÔHêïs¡T.

#·+<äT : ˙e⁄ @s¡Œs¡∫q dü+K´ ô|<ä›<äì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\e⁄?

dæ+<ÛäT : m˝≤>√ #·÷|ækÕÔqT. n+≥÷ H√{ŸãTø˘˝À ÄyÓT Ç˝≤ sêdæ+~.

3671 R 3 y˚\T G 6 e+<ä\T G 7 |ü<äT\T G 1 ˇø£{Ï

R 3000 G 600 G 70 G 1

3167 R 3 y˚\T G 1 e+<ä G 6 |ü<äT\T G 7 ˇø£≥T¢

R 3000 G 100 G 60 G 7

ô|’ ¬s+&ÉT dü+K´\˝À ≈£L&Ü 3 y˚\THêïsTT. 3671 dü+K´˝À 6 e+<ä\T+fÒ 3167 dü+K´˝À 1 e+<ä e÷Á‘·y˚T ñqï~.

ø±e⁄q 3167 ø£+f… 3617 ô|<ä›~.

SCERT TELANGANA

(14)

Ç|ü&ÉT MTs¡T 3, 6, 7, 1 n+¬ø\qT ñ|üjÓ÷–dü÷Ô yê{Ï <ë«sê @s¡Œ&˚ nìï Hê\T>∑+¬ø\ dü+K´\qT

@s¡Œs¡#·+&ç. (24 dü+K´\T @s¡Œ&É‘êsTT.)

(n) @s¡Œ&çq dü+K´\˝À $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´ @~?

(Ä) @s¡Œ&çq dü+K´\˝À $TøÏÿ* ∫qï dü+K´ @~?

1. (n) ÁøÏ+~ U≤∞\qT |üP]+|ü⁄eTT.

3666 R eT÷&ÉT y˚\ Äs¡Te+<ä\ ns¡yÓ’ Äs¡T.

R 3 y˚\T G 6 e+<ä\T G 6 |ü<äT\T G 6 ˇø£≥T¢

R 3000 G 600 G 60 G 6 3579 R

R R

3200 R R R 3967 R R R 3584 R R R

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

(15)

(Ä) ô|’ dü+K´\˝À $TøÏÿ* ô|<ä›, $TøÏÿ* ∫qï dü+K´˝Ò$?

2. øÏ+<ä Çe«ã&çq n+¬ø\‘√ @s¡Œ&ÉT Hê\T>∑+¬ø\ $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´, $TøÏÿ* ∫qï dü+K´\qT

|ü{Ïºø£˝À sêj·T+&ç.

3. ^‘· ^j·Tã&çq n+¬ø jÓTTø£ÿ kÕúq$\Te≈£î #·T≥º+&ç.

(Ä) 8999 → 900, 90, 9000, 9

(Ä) 7074 → 4, 40, 400, 4000

(Ç) 6363 → 600, 6000, 60, 6

(á) 1273 → 1, 1000, 100, 10

(ñ) 9291 → 9000, 90, 9, 900

m‘ÓÔÌq |üs¡«‘·•Ksê\T—

Á|ü|ü+#·+˝À m‘ÓÔÌq |üs¡«‘· •Ksê\T, yê{Ï m‘·TÔ\T øÏ+<ä Çe«ã&çq$.

n+¬ø\T $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´ $TøÏÿ* ∫qï dü+K´

5, 1, 0, 9 2, 5, 1, 4 7, 3, 6, 8 9, 2, 7, 3

|üs¡«‘· •Ks¡eTT ù|s¡T m‘·TÔ <˚X¯+

ø±+#·Hé >∑+>± 8586 MT. uÛ≤s¡‘Y/H˚bÕ˝Ÿ

¬ø`2 8611 MT. bÕøÏkÕÔHé

me¬sdtº 8848 MT. H˚bÕ˝Ÿ/{Ïu…{Ÿ

eTø±˝Ÿ 8485 MT. H˚bÕ˝Ÿ/{Ïu…{Ÿ

˝À‘˚‡ 8516 MT. H˚bÕ˝Ÿ

SCERT

TELANGANA

(16)

(Ä) |üs¡«‘· •Ksê\ ù|s¡¢qT m≈£îÿe m‘·TÔ qT+&ç ‘·≈£îÿe m‘·TÔ es¡Tdü Áø£eT+˝À |ü{Ïºø£˝À sêj·T+&ç.

(n) mes¡T #˚dæq ˝…ø£ÿ dü]jÓÆTq~ ø±<äT? ‘·|ü #˚j·TT≥≈£î >∑\ ø±s¡D≤\qT MT $TÁ‘·T\‘√

#·]Ã+#·+&ç.

(Ä) Á|ü|ü+#·+˝Àì |üs¡«‘· •Ksê\˝À $TøÏÿ* m‘ÓÔÌq •Ks¡+ @~? Ä •Ks¡+ m‘·TÔ 8000 MTˆˆ≈£î

<ä>∑Zs¡>± ñ+<ë? ˝Òø£ 9000 MT. ≈£î <ä>∑Zs¡>± ñ+<ë?

ô|<ä› dü+K´\ ≈£L&çø£ eT]j·TT rdæy˚‘·\T

$<ë´s¡Tú\T ô|<ä› dü+K´\ jÓTTø£ÿ ≈£L&çø£ eT]j·TT rdæy˚‘· ˝…ø£ÿ\T #˚düTÔHêïs¡T. CÀ´‹ {°#·sY q\¢ã\¢MT<ä á ˝…ø£ÿqT sêdæ+~.

|üs¡«‘· •Ks¡+ ù|s¡T m‘·TÔ

2987+3451=?

2 9 8 7 3 4 5 1 6 4 3 8

1

+

2 9 8 7 3 4 5 1 6 3 3 8

+

C≤Hé á $<Ûä+>± #˚XÊ&ÉT. ø£s¡TD á $<Ûä+>± #˚dæ+~.

1

SCERT TELANGANA

(17)

4617 - 1978=?

4 6 1 7 1 9 7 8 2 6 3 9

3

-

15 10 17

4 6 1 7 1 9 7 8 3 6 3 9

-

15 10 17

{°#·sY eTs=ø£ ˝…ø£ÿ uÀs¡T¶ô|’ Ç˝≤ sêXÊs¡T.

(Ä) ô|’ rdæy˚‘·˝À mes¡T #˚dæq~ dü]jÓÆTq~ ø±<äT? ‘·|ü #˚j·T&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\qT MT ùdïVæ≤‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.

>∑è¨|üø£s¡D≤\qT ø=q&É+:

l<ÛäsY ‘·eT Ç+{ÏøÏ ø±e\dæq edüTÔe⁄\qT ø=q&ÜìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ≈£î yÓ[¢ yê{Ï <Ûäs¡\T á$<Ûä+>± ñqï≥T¢

‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT.

bòÕ´Hé ` ^` 1175

eT+#·+ ` ^` 2950

;s¡Tyê ` ^` 4080

ôd’øÏ˝Ÿ ` ^` 3690

>±´dt düºyé ` ^` 1200

(n) ;s¡Tyê eT]j·TT eT+#·+ \≈£î ø£*|æ yÓTT‘·Ô+ <Ûäs¡ m+‘·?

(Ä) l<ÛäsY ˇø£y˚ﬁ¯ ^` 10,000\T rdüTø=ì e÷¬sÿ{Ÿ≈£î yÓ[‘˚ ô|’q ‘Ó*|æq nìï edüTÔe⁄\qT ø=q>∑\&Ü? nìï edüTÔe⁄\ <Ûäs¡\qT ≈£L&É≈£î+&ÜH˚ n+#·Hêy˚dæ #Ó|üŒ+&ç.

(Ç) ≈£L&çø£ eT]j·TT rdæy˚‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q eT]ø=ìï sê‘·˝…ø£ÿ\qT ô|’ düe÷#ês¡+ Ä<Ûës¡+>±

s¡÷bı+~+#·+&ç.

|üP» øÏ+~ $<Ûä+>± #˚dæ+~. e+• øÏ+~ $<Ûä+>± #˚XÊ&ÉT.

SCERT TELANGANA

(18)

ô|<ä› dü+K´\T 10

sê»qï dæ]dæ\¢ õ˝≤¢˝À ø=ìï Á>±e÷\ »HêuÛ≤:

sê»qï dæ]dæ\¢ õ˝≤¢˝Àì ø=ìï Á>±e÷\T, yê{Ï »HêuÛ≤ $esê\T 2001 »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ øÏ+~

$<Ûä+>± ñHêïsTT.

ÁøÏ+~ yê{ÏøÏ düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

(n) Á|ü‹ Á>±eT+ jÓTTø£ÿ yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤qT ø£qT>=ì ô|’ |ü{Ïºø£qT |üP]Ô#˚j·T+&ç.

(Ä) @j˚T Á>±e÷\˝À Åd”Ô\ »HêuÛ≤ |ü⁄s¡Twüß\ »HêuÛ≤ø£+f… ‘·≈£îÿe ñ+~? m+‘· ‘·≈£îÿe>±

ñ+~?

(Ç) nìï Á>±e÷\˝À ø£*|æ |ü⁄s¡Twüß\ »HêuÛ≤ ÁøÏ+~ yê{Ï˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+<√ <ëìøÏ #·T≥º+&ç.

7000 8000 9000

(á) nìï Á>±e÷\˝À ø£*|æ Åd”Ô\ »HêuÛ≤ ÁøÏ+~ yê{Ï˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+<√ <ëìøÏ

#·T≥º+&ç.

7000 8000 9000

(ñ) nìï Á>±e÷\ yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤ ø£*|æ <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+<√ <ëìøÏ #·T≥º+&ç.

14000 16000 18000

Á>±eTeTT |ü⁄s¡Twüß\T Åd”Ô\T yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤

Ns¡¢e+#· 2595 2682

‘ê&É÷sY 3135 3191

ô|<ä÷›sY 1372 1349

kÕs¡+|ü˝…¢ 1027 971

1. øÏ+~ U≤∞\qT 999 e#·TÃq≥T¢ dü]jÓÆTq dü+K´\‘√ |üP]+#·+&ç.

(n) 235 G 341 G R 999

(Ä) 630 G G R 999

(Ç) G G R 999

(á) G G R 999

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

(19)

2. øÏ+~ yê{Ï˝Àì ìj·Te÷ìï >∑T]Ô+∫ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

(n) 25 G 75 R 100 (Ä) 60 G 40 R 100

100 ` 25 R 100 ` R 60

(Ä) 48 G 58 R 106 (Ä) 36 G 89 R

106 ` R 48 125 ` 36 R

(Ç) 150 G 325 R 475 (Ä) 267 G 625 R 892

475 ` 150 R 892 ` R 267

(á) 567 G 115 R 682 (Ä) 1235 G 4111 R 5346

682 ` 115 R 5346 ` R 4111

(ñ) 6247 G 2984 R 9231 (Ä) 6250 G 2500 R 8750

` 6247 R 2984 8750 ` 2500 R

3. øÏ+~ yê{Ï˝Àì ìj·Te÷ìï >∑T]Ô+∫ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

(n) 39 G 42 R 42 G (Ä) 121 G 99 R 99 G

(Ç) 536 G 677 R G 536

(á) 1010 G 69 R G 1010

(ñ) G 1747 R 1747 G 3829

(}) 9017 G R 1150 G 9017

K∫Ã‘·yÓTÆq düe÷<ÛëHêìï ø£qT>=q≈£î+&Ü πøe\+ n+#·Hê y˚j·T+&ç.

dü]jÓÆTq düe÷<ÛëHêìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñqï <ëìì >∑T]Ô+∫ <ëìøÏ #·T≥º+&ç.

1. X¯+uÛÑT e÷¬sÿ{Ÿ≈£î yÓ[¢ ^` 128 \T ÄVü‰s¡|ü<ësêú\≈£î, ^` 413 \T ã≥º\≈£î Ks¡TÃ#˚XÊ&ÉT. n‘·qT ô|{Ïºq Ks¡TÃqT n+#·Hê y˚j·T+&ç.

` 400 ^` 500 ^` 600

2. >∑+>∑ e÷¬sÿ{Ÿ≈£î ^` 372 \‘√ yÓ[¢ ^` 193\T Ks¡TÃ#˚dæ+~. Ç+ø± nyÓT <ä>∑Zs¡ $T–* ñqï s¡÷bÕj·T\T <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+~

` 200 ^` 100 ^` 300

SCERT

TELANGANA

(20)

ô|<ä› dü+K´\T 12

(i) 2 0 0 (ii) 1 0 0 (iii) 1 4 0

(i) 5 5 (ii) 9 9 (iii) 1 9 8 2

+ 7 6 + 7

3. ø£èwüí e<ä› |üs¡T‡˝À ^` 321 \T ñHêïsTT. yêﬁ¯ﬂeTà n‘·ìøÏ ^` 618 \T n<äq+>± Ç∫Ã+~. Ç|ü&ÉT n‘·ì |üs¡T‡˝À ñqï &ÉãT“ <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+~.

` 900 ^` 1200 ^` 800

4. 2011 »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ sê#·|ü*¢ Á>±eT+˝À 1482 eT+~ |ü⁄s¡Twüß\T, 1683 eT+~ Åd”Ô\T ñHêïs¡T. Ä Á>±eT »HêuÛ≤ yÓTT‘·Ô+ øÏ+~ yê{Ï˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+~.

3000 4000 5000

5. 842 ù|J\T >∑\ |ü⁄düÔø£eTT˝À Ä+{Àì 421 ù|J\T #·~yê&ÉT. n‘·qT Ç+ø± #·<äTee\dæq ù|J\

dü+K´ øÏ+~ yê{Ï˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+~.

500 300 400

6. ˇø£ ‘√≥˝À 417 ø=ã“]#Ó≥T¢, eTs=ø£ ‘√≥˝À 386 ø=ã“] #Ó≥T¢qï$ ¬s+&ÉT ‘√≥\˝Àì yÓTT‘·Ô+

#Ó≥¢ dü+K´ øÏ+~ yê{Ï˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+~?

700 900 800

7. 418 ø£+f… 904 <ë<ë|ü⁄>± m+‘· m≈£îÿe? n~ <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+~?

500 600 400

1. øÏ+<ä Çe«ã&çq >∑&ÉT\˝À $$<Ûä n+¬ø\qT sêdæ ≈£L&É+&ç. |üø£ÿq Çe«ã&çq eT÷&ÉT »yêãT\˝À yê{Ï yÓTT‘·Ô+ <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+<√ >∑T]Ô+#·+&ç.

dü÷#·q : Á|ü‹ ˝…ø£ÿ˝À M˝…’q+‘· ô|<ä› dü+K´, ∫qï dü+K´\qT düe÷<ÛëHê\T>± sêj·T+&ç.

(n)

(Ä)

Á|üj·T‹ï+#·+&ç

SCERT

TELANGANA

(21)

1

+ 9

(i) 3 1 2 (ii) 1 5 0 (iii) 2 4 1

2

+ 6

(i) 1 9 7 (ii) 3 9 4 (iii) 3 6 0

9 - 5

(i) 2 8 (ii) 4 6 (iii) 8 7

3

- 7

(i) 8 4 (ii) 3 5 0 (iii) 3 2 1

(Ç)

(á)

(ñ)

(})

2. U≤∞ >∑&ÉT\˝À dü]jÓÆTq >∑Ts¡TÔ\qT sêj·T+&ç.

ñ<ë: 584 R 486 G 421 ` 323

(n) 584 R 206 201 579

(Ä) 584 R 266 124 194

(Ç) 584 R 1000 350 66

SCERT

TELANGANA

(22)

ô|<ä› dü+K´\T 14

1. ôdô|º+ãsY, 2012 es¡≈£î $$<Ûä <˚XÊ\T Ä&çq n+‘·sê®rj·T ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y\ dü+K´≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷#ês¡+ øÏ+~ |ü{Ïºø£˝À bı+<äT|üs¡#·HÓ’q~.

<˚X¯eTT Ä&çq n+‘·sê®rj·T

ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y\T

ÄÅùdº*j·÷ 744

Ç+&çj·÷ 926

Ç+>±¢+&é 464

bÕøÏkÕÔHé 370

<äøÏåD≤Å|òæø± 369

yÓdæº+&ûdt 486

(n) n‘·´~Ûø£ ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y\T Ä&çq <˚X¯+ @~? mìï e÷´#Y\T Ä&ç+~?

(Ä) yÓdæº+&ûdt ø£Hêï ÄÅùdº*j·÷ mìï e÷´#Y\T m≈£îÿe Ä&ç+~?

(Ç) Ç+&çj·÷ Ä&çq yÓTT‘·Ô+ e÷´#Y\˝À 267 e÷´#Y\T z&çb˛sTT, 330 e÷´#Y\T Á&Ü nsTTqf…¢Ì‘˚

mìï e÷´#Y\˝À ¬>*∫+~?

(á) Ç+&çj·÷, yÓdæº+&ûdt ø£+f… mìï m≈£îÿe e÷´#Y\T Ä&ç+<√ n+#·Hê y˚j·T+&ç?

(ñ) bÕøÏkÕÔHé ø£Hêï Ç+&çj·÷ mìï m≈£îÿe e÷´#Y\T Ä&ç+<√ n+#·Hê y˚j·T+&ç?

(}) ≈£L&çø£, rdæy˚‘·\≈£î dü+ã+~Û+∫q eT]ø=ìï sê‘·˝…ø£ÿ\qT ô|’ $esê\‘√ s¡÷bı+~+#·+&ç.

2. uÛ≤s¡‘· ÁøÏ¬ø≥s¡T¢ yê] yÓTT‘·Ô+ ÁøÏ¬ø{Ÿ J$‘·+˝À #˚dæq |üs¡T>∑T\ $es¡eTT\T øÏ+~ |ü{Ïºø£˝À Çe«ã&çq$.

kÂs¡uÛŸ >∑+>∑÷© 7212

n»Ωs¡TB›Hé 6215

ø£|æ˝Ÿ<˚yé 5248

$.$.j·Tdt.\ø£ÎDY 8628

s¡$XÊÅdæÔ 6014

nuÛ≤´düeTT

SCERT

TELANGANA

(23)

5000 6000 7000 8000 9000

øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëHê*e«+&ç.

(n) ô|’ |ü{Ïºø£˝À n‘·´~Ûø£ |üs¡T>∑T\T #˚dæ+<Óes¡T? mìï |üs¡T>∑T\T #˚XÊ&ÉT?

(Ä) s¡$XÊÅdæÔ ø£Hêï \ø£ÎDY mìï |üs¡T>∑T\T m≈£îÿe>± #˚XÊ&ÉT?

(Ç) n»Ωs¡TB›Hé ø£Hêï kÂs¡uÛŸ >∑+>∑÷© mìï m≈£îÿe |üs¡T>∑T\T #˚XÊ&√ ø£qT>=ì n$ øÏ+~ yêì˝À

<˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+≥T+<√ ‘√ #·T≥º+&ç.

500 1000 1500

(á) ø£|æ˝Ÿ<˚yé ø£qï \ø£ÎDY mìï m≈£îÿe |üs¡T>∑T\T #·˚XÊ&ÉT. n$ øÏ+~ yêì˝À <˚ìøÏ <ä>∑Zs¡>±

ñ+≥T+<√ ‘√ #·T≥º+&ç.

2000 4000 6000

(ñ) $$<Ûä Áø°&Üø±s¡T\T #˚dæq |üs¡T>∑T\qT øÏ+<ä Çe«ã&çq dü+U≤´ πsKô|’ #·÷|ü+&ç.

3. CÀ´‹ yêﬁ¯¢ Ç\T¢, bÕsƒ¡XÊ\≈£î 560 MT≥s¡¢ <ä÷s¡+ ñ+~. ˇø£ s√E CÀ´‹ Ç+{Ï qT+&ç ãj·T\T<˚]

215 MT≥s¡¢ <ä÷s¡+ q&ç∫q ‘·sê«‘· ÄyÓT≈£î >∑DÏ‘· |ü⁄düÔø£+, ô|ì‡˝Ÿ ô|f…º eT]∫ b˛sTTq≥T¢>±

>∑T]Ô+∫+~. ÄyÓT eTs¡\ Ç+{ÏøÏ yÓ[¢ Ä edüTÔe⁄\qT rdüTø=ì bÕsƒ¡XÊ\≈£î yÓ[¢+~. Äs√E bÕsƒ¡XÊ\≈£î #˚s¡Tø√e&É+˝À CÀ´‹ Á|üj·÷DÏ+∫q <ä÷s¡+ m+‘·?

4. ˇø£ yês¡+˝À k˛eTyês¡+ qT+&ç X¯óÁø£yês¡+ es¡≈£î 5 s√E\˝À ãdüT‡ {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq sêã&ç s√E yêØ>± ^` 2350, ^` 1335, ^` 1750, ^` 2250 eT]j·TT ^` 1900. á 5 s√E\˝À {Ï¬ø≥¢

<ë«sê e∫Ãq yÓTT‘·Ô+ sêã&ç m+‘·?

5. l<ÛäsY HÓ\≈£î ^` 9250 \T, n‘·ì uÛ≤s¡´ HÓ\≈£î ^` 7650 \T dü+bÕ~düTÔHêïs¡T. yês¡T HÓ\≈£î

` 12725 \T Ks¡TÃ #˚dæqf…¢Ì‘˚ yês¡T #˚ùd bı<äT|ü⁄ m+‘·?

6. H˚H=ø£ eT÷&É+¬ø\ dü+K´qT. ˇø£≥¢ kÕúq+˝À 1, |ü<äT\ kÕúq+˝À 4 eT]j·TT e+<ä\ kÕúq+˝À 6 ø£\e⁄. H˚HÓe]ì?

7. H˚qT eT÷&É+¬ø\ dü+K´qT. ˇø£≥¢ kÕúq+˝À 7, e+<ä\ kÕúq+˝À 2, |ü<äT\ kÕúq+˝Àì n+¬ø e+<ä\ kÕúq+˝Àì n+¬ø≈£î 4 ¬s≥T¢+~. H˚HÓe]ì?

8. eT÷&É+¬ø\ $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´≈£î, ¬s+&É+¬ø\ $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´≈£î eT<Ûä´ >∑\ uÒ<ÛäyÓT+‘·?

9. eT÷&É+¬ø\ $TøÏÿ* ∫qï dü+K´≈£î, ¬s+&É+¬ø\ $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´≈£î eT<Ûä´ >∑\ uÒ<ÛäyÓT+‘·?

SCERT

TELANGANA

(24)

ô|<ä› dü+K´\T 16

10. ˇø£≥¢ kÕúq+, e+<ä\ kÕúq+˝À ˇπø n+¬ø eT]j·TT |ü<äT\ kÕúq+˝À 0 ñqï≥Te+{Ï nìï eT÷&É+¬ø\ dü+K´\qT sêj·T+&ç.

11. ˇø£≥¢ kÕúq+˝Àì n+¬ø ø£qï e+<ä\ kÕúq+˝Àì n+¬ø 3 ¬s≥T¢, |ü<äT\ kÕúq+˝Àì n+¬ø 2 ¬s≥T¢ ñ +&˚ nìï eT÷&É+¬ø\ dü+K´\qT sêj·T+&ç.

12. H˚qT Hê\Z+¬ø\ dü+K´qT. y˚\ kÕúq+˝Àì 6, e+<ä\ kÕúq+˝À 7, |ü<äT\ kÕúq+˝À 8, ˇø£≥¢

kÕúq+˝À 9 ñHêïsTT. nsTTq H˚HÓe]ì?

13. H˚qT Hê\Z+¬ø\ dü+K´qT. Hê jÓTTø£ÿ y˚\ kÕúq+˝Àì n+¬ø ˇø£ n+¬ø dü+K´˝À¢ $TøÏÿ* ô|<ä›~, ˇø£≥¢ kÕúq+˝Àì n+¬ø ˇø£ n+¬ø dü+K´˝À¢ $TøÏÿ* ∫qï~, |ü<äT\T eT]j·TT e+<ä\ kÕúHê\˝À 5 ñqï~. nsTTq H˚HÓe]ì?

14. ˇø£≥¢ kÕúq+˝Àì n+¬ø ø£qï y˚\ kÕúq+˝Àì n+¬ø 4 ¬s≥T¢, e+<ä\ kÕúq+˝Àì n+¬ø 3 ¬s≥T¢,

|ü<äT\ kÕúq+˝Àì n+¬ø 2 ¬s≥T¢ m≈£îÿyÓ’q nìï Hê\T>∑+¬ø\ dü+K´\qT sêj·T+&ç.

15. 5678 ˝À 5 eT]j·TT 7 jÓTTø£ÿ kÕúq$\Te\ uÒ<ÛääyÓT+‘·?

16. Hê\T>∑+¬ø\ $TøÏÿ* ô|<ä› dü+K´ qT+&ç eT÷&É+¬ø\ $TøÏÿ* ∫qï dü+K´qT rdæy˚j·T+&ç.

17. 3600 ≈£î m+‘· ø£*|æ‘˚ 7450 edüTÔ+~?

18. 1200 sêyê\+fÒ 2380 qT+&ç m+‘· rdæy˚j·÷*?

SCERT

TELANGANA

(25)

eTVü‰‘êà>±+BÛ Á|üj·÷D ÁbÕ+>∑D+

>∑TDÏ+#·T - uÛ≤–+#·T

2

ôV’≤<äsêu≤<äT˝Àì eTVü‰‘êà>±+BÛ ãkÕº+&ÉT m|ü&É÷ Á|üj·÷DÏ≈£î\‘√ s¡B›>± ñ+≥T+~. ‘Ó\+>±D˝Àì nìï õ˝≤¢\≈£î, ô|<ä› |ü≥ºD≤\≈£î á ãkÕº+&ÉT qT+&ç ãdüT‡\T yÓﬁ≤ÔsTT.

ôV’≤<äsêu≤<äT qT+&ç es¡+>∑˝Ÿ≈£î yÓﬁ‚¢ 3 s¡ø±\ ãdüT‡\ Á|üj·÷D #êØ®\T øÏ+<ä Çe«ã&çq$.

ˇø£s√E ñ<äj·T+ 9 qT+&ç 10 >∑+≥\ eT<Ûä´ 87 eT+~ Á|üj·÷D°≈£î\T mø˘‡Áô|dt ãdt {Ï¬ø≥T¢ ø=Hêïs¡T.

Ç<˚ düeTj·T+˝À 61 eT+~ &û\ø˘‡ ãdt {Ï¬ø≥T¢ eT]j·TT 36 eT+~ Ç+Á<ä ãdüT‡ {Ï¬ø≥T¢ ø=Hêïs¡T.

mø˘‡Áô|dt ` ^` 96

&û\ø˘‡ ` ^` 135 Ç+Á<ä (@.dæ.) ` ^` 171

SCERT TELANGANA

(26)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 18

90 6

90 I⁸⁰ ⁶I⁸⁰

= 7200 = 480

90 I⁷ ⁶I⁷

= 630 = 42

80

7 96 I 87 = 7200 + 480 + 630 + 42

= 8352 9 6

I^{8 7}

6 7 2 7 6 8 0 8 3 5 2

(96 I⁷⁾

(96 I⁸⁰⁾

96 I⁸⁷

Hêπ>X¯«sY {Ï¬ø≥T¢ neTTà‘·÷, Á|ü‹ >∑+≥˝À neTTà&ÉT b˛sTTq {Ï¬ø≥¢qT qyÓ÷<äT#˚kÕÔ&ÉT. Ä s√E ø£+|üP´≥sY

|üì#˚j·Tø£ b˛e≥+ e\q n‘·&ÉT ˝…ø£ÿ\qT H√{ŸãTø˘˝À #˚kÕ&ÉT.

n‘·&ÉT mø˘‡Áô|dt ãdüT‡ {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq Ä<ëj·÷ìï Ç˝≤ ˝…øÏÿ+#ê&ÉT.

n‘·&ÉT #˚dæq ˝…ø£ÿ dü]>± ñ+<ë, nì ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ÉT l<ÛäsYqT n&ç>±&ÉT. l<ÛäsY á øÏ+~ $<Ûä+>±

>∑TDÏ+#ê&ÉT.

mø˘‡Áô|dt ãdt {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq Ä<ëj·÷ìï Hêπ>X¯«sY dü]>±, ˝…øÏÿ+#ê&Ü?

Hêπ>X¯«sY eT]j·TT l<ÛäsY #˚dæq |ü<ä∆‘·T\˝Àì ‘˚&ÜqT >∑T]+∫ MT ùdïVæ≤‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.

+

SCERT TELANGANA

(27)

1 3 5

I^{6 1}

1 3 5 8 1 0 0 8 2 3 5

(135 I⁶⁰⁾

(135 I¹⁾

100 30

100 I⁶⁰ ³⁰I⁶⁰

= 6000 = 1800

100 I¹ ³⁰I¹

= 100 = 30

60

135 I⁶¹ = 6000 + 1800 + 300 + 100 + 30 + 5

= 8235

5 5 I⁶⁰

= 300 5 I¹

= 5

1

Ä ‘·sê«‘·, Hêπ>X¯«sY &û\ø˘‡ ãdt {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq Ä<ëj·÷ìï á $<Ûä+>± ˝…øÏÿ+#ê&ÉT.

á ˝…ø£ÿqT l<ÛäsY á øÏ+~ $<Ûä+>± dü]#·÷kÕ&ÉT.

&û\ø˘‡ ãdt {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq yÓTT‘·Ô+ Ä<ëj·T+ R ^` 8235 ˇø£ &û\ø˘‡ ãdt {Ï¬ø{Ÿ <Ûäs¡ R ^` 135

&û\ø˘‡ ãdt {Ï¬ø≥T¢ ø=qï yê] dü+U´ R 61

e∫Ãq yÓTT‘·Ô+ Ä<ëj·T+ R 135 I 61

Ç|ü&ÉT MTs¡T Ç+Á<ä ãdt {Ï¬ø≥¢ <ë«sê e∫Ãq Ä<ëj·÷ìï, ô|’ ¬s+&ÉT |ü<ä∆‘·T˝À¢ ø£qT>=q+&ç.

+

SCERT

TELANGANA

(28)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 20

Á|ü|ü+#· ÁøÏ¬ø{Ÿ˝À dü∫Hé:

n+‘·sê®rj·T f…dtº ÁøÏ¬ø{Ÿ˝À dü∫Hé f…+&É÷\ÿsY 15533 |üs¡T>∑T\T #˚kÕ&ÉT eT]j·TT eHé&˚ ÁøÏ¬ø{Ÿ˝À 18426 |üs¡T>∑T\T #˚kÕ&ÉT. á dü+<äs¡“¤+>± n‘·&ÉT f…düTº\T, eH˚¶\˝À #˚dæq 100\T eT]j·TT 50\T øÏ+~ |ü{Ïºø£˝À #·÷|ü&ÉyÓTÆq~. (ôdô|º+ãs¡T 2012 es¡≈£î).

(n) dü∫Hé f…+&É÷\ÿsY f…düTº\˝À 100\ <ë«sê mìï |üs¡T>∑T\T kÕ~Û+#ê&ÉT?

(Ä) n‘·&ÉT f…düTº\˝À 50\ <ë«sê mìï |üs¡T>∑T\T kÕ~Û+#ê&ÉT?

(Ç) f…düTº e÷´#·T\˝À n‘·&ÉT 100\T, 50\T ¬s+&ç+{Ï <ë«sê mìï |üs¡T>∑T\T kÕ~Û+#ê&ÉT?

(á) dü∫Hé f…+&É÷\ÿsY eHé&˚\˝À 100\ <ë«sê mìï |üs¡T>∑T\T kÕ~Û+#ê&ÉT?

(ñ) dü∫Hé f…+&É÷\ÿsY eHé&˚\˝À 50\ <ë«sê mìï |üs¡T>∑T\T kÕ~Û+#ê&ÉT?

(}) dü∫Hé f…düTº e÷´#·T\˝À 100\T, 50\ <ë«sê ø±≈£î+&Ü kÕ~Û+∫q |üs¡T>∑T˝…ìï?

(ãTT) Ç˝≤+{Ïy˚ eT]ø=ìï düeTdü´\qT ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç.

Vü‰düº\T e+≥>∑~:

ˇø£ Vü‰düº˝Ÿ e+≥>∑~øÏ ˇø£ HÓ\˝À ø=qT>√\T #˚dæq düs¡T≈£î\ $esê\T øÏ+<ä Çe«ã&çq$.

e÷´#Y s¡ø£+ 100\T 50\T

f…düTº\T 51 65

eHé&˚\T 49 96

(n) ô|’ edüTÔe⁄\qT ø=qT≥≈£î nsTTq yÓTT‘·Ô+ Ks¡TÃ m+‘·?

(Ä) Ç˝≤+{Ïy˚ eT]ø=ìï düeTdü´\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T+&ç.

edüTÔe⁄ |ü]e÷D+ (øÏ˝À\˝À) <Ûäs¡ ˇø£ øÏ˝À≈£î (^`````) Ks¡TÃ

_j·T´+ 600 25

X¯q>∑|ü|ü 45 50

e+≥q÷HÓ 30 125

ø£+~|ü|ü 15 75

s¡e« 15 25

SCERT

TELANGANA

(29)

#êø˘|”düT\ &Éu≤“

ˇø£ #êø˘|”düT &Éu≤“˝À 100 #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT.

(n) 2 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(Ä) 8 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(Ç) 16 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(á) 18 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(ñ) 36 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(}) 72 &Éu≤“\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

ˇø£ n≥ºô|f…º˝À 10 #êø˘|”düT &Éu≤“\T ñ+fÒ, n+<äT˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(n) 2 n≥ºô|f…º\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(Ä) 4 n≥ºô|f…º\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(Ç) 6 n≥ºô|f…º\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(á) 8 n≥ºô|f…º\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

(ñ) 10 n≥ºô|f…º\˝À mìï #êø˘|”düT\T ñ+{≤sTT?

Á|üj·T‹ï+#·+&ç

1. øÏ+~ neT]ø£\qT >∑T]Ô+∫ U≤∞\T ì+|ü+&ç.

2 I 200 R 400 2 I 300 R 600 2 I 400 R 800

3 I 200 R 600 3 I 300 R 900 3 I 400 R 1200

4 I 200 R 800 4 I 300 R 1200 4 I 400 R 1600

5 I 200 R 1000 5 I 300 R 1500 5 I 400 R 2000

6 I 200 R 6 I 300 R 6 I 400 R

7 I 200 R 7 I 300 R 7 I 400 R

8 I 200 R 8 I 300 R 8 I 400 R

#êø˘|”düT\T

SCERT TELANGANA

(30)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 22

9 I 200 R 9 I 300 R 9 I 400 R

10 I 200 R 10 I 300 R 10 I 400 R

11 I 200 R 11 I 300 R 11 I 400 R

14 I 200 R 14 I 300 R 14 I 400 R

15 I 200 R 15 I 300 R 15 I 400 R

25 I 200 R 25 I 300 R 25 I 400 R

27 I 200 R 27 I 300 R 27 I 400 R

39 I 200 R 39 I 300 R 39 I 400 R

48 I 200 R 48 I 300 R 48 I 400 R

50 I 200 R 50 I 300 R 50 I 400 R

2. ø=ìï es¡Tdü dü+K´\qT 500, 600 eT]j·TT 700 \‘√ >∑TDÏ+#·+&ç. @$T neT]ø£qT >∑eTì+#êe⁄?

ô|’q neT]ø£ ˝≤>±H˚ ñHêïj·÷?

Ç$ düe÷qy˚THê?

1. 9 I 8 R 2. 12 I 8 R

8 I 9 R 8 I 12 R

3. 25 I 30 R 4. 100 I 54 R

30 I 25 R 54 I 100 R

5. 123 I 3 R 6. 130 I 75 R

3 I 123 R 75 I 130 R

MT≈£î q∫Ãq @yÓ’Hê ¬s+&ÉT dü+K´\qT rdüTø=ì >∑TDÏ+#·+&ç. n$ ô|’q dü÷∫+∫q dü+ã+<Ûä+ e˝…

dü¬s’qy˚Hê? MT≈£î Çwüº+ e∫Ãq eT]ø=ìï dü+K´\‘√ #˚dæ #·÷&É+&ç.

M{Ï <ë«sê ˙e⁄ @$T #Ó|üŒ>∑\e⁄?

SCERT

TELANGANA

(31)

Ç$ #˚j·T+&ç

1. U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

(n) 18 I 19 R I 18 (á) 999 I R 1 I 999

(Ä) 49 I 10 R I 49 (ñ) 900 I 7 R 7 I

(Ç) 16 I 56 R 56 I (}) I 145 R 99 I 145

ã≥º\T ø=+<ë+:

$wüßí e÷¬sÿ{Ÿ˝À ‘·q≈£î ˇø£ wüs¡Tº ø=q&ÜìøÏ yÓﬁ≤¢&ÉT.

ã≥º\ cÕ|ü⁄ j·T»e÷ì ‘·qe<ä› wüs¡Tº\T Hê\T>∑T s¡+>∑T\˝À ñHêïj·Tì nHêï&ÉT. n$ ˙\+, ‘Ó\T|ü⁄,

>∑T˝≤_ eT]j·TT Ä≈£î|ü#·Ã. n˝≤π> Á|ü‹ s¡+>∑T˝ÀqT 3 &çC…’qT¢ ñHêïj·THêï&ÉT. n~ >∑ﬁ¯¢ &çC…’qT, ^‘·\

&çC…’qT eT]j·TT kÕ<ë &çC…’qT.

$wüßí wüs¡Tº ø=q&ÜìøÏ cÕ|ü⁄˝À mìï s¡ø±\ wüs¡Tº\T n+<äTu≤≥T˝À ñHêïsTT?

1. ˇø£ |òüØï#·s¡T <äTø±D+˝À ø£Ás¡‘√ eT]j·TT bÕ¢dæºø˘‘√ #˚dæq fÒãTﬁ¯ó¢ neTTà‘ês¡T. á ¬s+&ÉT s¡ø±\˝À, Á|ü‹ <ëì˝Àq÷ eè‘êÔø±s¡+˝À, Bs¡È#·‘·Ts¡ÁkÕø±s¡+˝À eT]j·TT #·‘·Ts¡ÁkÕø±s¡+˝À fÒãTﬁ¯ó¢ ñHêïsTT.

lìyêdt ‘·q Ç+{ÏøÏ ˇø£ fÒãT\T ø=Hê\+fÒ mìï s¡ø±\ fÒãTﬁ¯¢ qT+&ç ‘·q≈£î ø±e\dæq fÒãT\TqT mqTïø=qe#·TÃ.

mìï s¡+>∑T\˝À wüs¡Tº\T n+<äTu≤≥T˝À ñHêïsTT? R 4 mìï &çC…’q¢˝À Á|ü‹ wüs¡Tº n+<äTu≤≥T˝À ñ+~? R 3

ø±ã{Ïº, $wüßí yÓTT‘·Ô+ mìï wüs¡Tº\ qT+&ç ‘·q≈£î ø±e\dæq wüs¡TºqT m+|æø£ #˚düTø√>∑\&ÉT? R 3I4R12 wüs¡Tº\T

SCERT TELANGANA

(32)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 24

nyÓ÷à! <Ûäs¡\T #ê˝≤

ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. 10 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+. ˇø£

` 90.

ne⁄qT ì»y˚T! øÏ˝À ø£+~ |ü|ü <Ûäs¡ ^` 25

ñ+&˚~. ø±ì Ç|ü&ÉT

` 75.

2. ˇø£ cÕ|ü⁄ j·T»e÷ì eT+>∑ﬁ¯–] ø±≥Hé ã≥ºqT 8 s¡+>∑T\˝À neTTà‘ê&ÉT. Á|ür s¡+>∑T˝À 3 &çC…’qT\T ñHêïsTT. n$ kÕ<ë &çC…’qT, ^‘·\ &çC…’qT eT]j·TT n+#·T &çC…’qT. |ü<äà ‘·q Á&ÓdüT‡≈£î ã≥ºqT ø=Hê\qTø=+fÒ, mìï s¡ø±\ ã≥º\ qT+&ç mqTïø=qe#·TÃ?

3. ˇø£ |üs¡<ë\ <äTø±D+˝À, |üs¡<ë\T 8 s¡+>∑T\˝À eT]j·TT Á|ür s¡+>∑T˝À 4 &çC…’qT\˝À \_ÛkÕÔsTT.

ˇø£e´øÏÔ |üs¡<ë\qT ø=Hê\qT≈£î+fÒ, n‘·ìøÏ mìï s¡ø±\ |üs¡<ë\T n+<äTu≤≥T˝À ñHêïsTT?

<Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\:

SCERT TELANGANA

(33)

(n) 10 dü+e‘·‡sê\˝À düHé|òü¢esYq÷HÓ <Ûäs¡ mìï ¬s≥T¢ ô|]–+~?

(Ä) 10 dü+e‘·‡sê\˝À ø£+~|ü|ü <Ûäs¡ mìï ¬s≥T¢ ô|]–+~?

(á) 5 øÏ˝À\ ø£+~ |ü|ü jÓTTø£ÿ Ç|üŒ{Ï <Ûäs¡, |ü~ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ <Ûäs¡ø£Hêï m+‘· m≈£îÿe?

K∫Ã‘·yÓTÆq düe÷<Ûëq+ ø£qTø√ÿ≈£î+&Ü n+#·Hêy˚<ë›+!

1. øÏ+<ä ø=ìï ì‘ê´edüs¡ edüTÔe⁄\ 2002 Hê{Ï <Ûäs¡\T eT]j·TT 2012 Hê{Ï <Ûäs¡\T Çe«ã&çq$.

(n) ˇø=ÿø£ÿ ì‘ê´edüs¡ edüTÔe⁄ <Ûäs¡, 10 dü+e‘·‡sê\˝À mìï ¬s≥T¢ ô|]–q~?

(Ä) eT]ø=ìï ì‘ê´edüs¡ edüTÔe⁄\ <Ûäs¡\T ùdø£]+∫ á |ü{Ïºø£ ì+|ü+&ç. 2002 qT+∫ 2012 es¡≈£î yê{Ï <Ûäs¡\T düTe÷s¡T mìï ¬s≥T¢ ô|]–qy√ sêj·T+&ç.

2. düT<Ûä s√E≈£î ^` 189 #=|üq, sê<Ûä s√E≈£î ^` 112 #=|üq dü+bÕ~kÕÔs¡T. <ë<ë|ü⁄>± ˇø=ÿø£ÿs¡T 30 s√E\˝À düTe÷s¡T m+‘· dü+bÕ~kÕÔs¡T?

3. ˇø£ MT≥s¡T b˛#·+|ü*¢ ã≥º <Ûäs¡ ^` 194. nsTTq 79 MT≥s¡¢ ã≥º≈£î <ë<ë|ü⁄>± mìï s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ ne⁄‘êsTT?

4. 5 øÏ˝À\ >√<ÛäTeT |æ+&ç bÕ´¬ø≥Tº <Ûäs¡ ^` 124 nsTTq 42 bÕ´¬ø≥¢ <Ûäs¡ <ë<ë|ü⁄ m+‘·?

5. 523 eT]j·TT 63\ \ã∆+ <ë<ë|ü⁄>± m+‘· ne⁄‘·T+~?

edüTÔe⁄ 2002 2012 <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\

Hê{Ï <Ûäs¡ Hê{Ï <Ûäs¡ düTe÷s¡T mìï ¬s≥T¢ ñ+~?

ô|Á{À\T ^` 35 ^` 72

e+{>±´düT ^` 181 ^` 384

Äeq÷HÓ ^` 35 ^` 100

bÕ\T ^` 12 ^` 30

SCERT

TELANGANA

(34)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 26

<Ûäs¡ ^` 23 nsTTq, ^` 975 \‘√ mìï

˝…ø£ÿ #˚j·T&ÜìøÏ eTT+<äT, »yêãTqT

n+#·Hê y˚j·T+&ç.

Ç$ #˚j·T+&ç

1. ˇø£ ¬s’‘·T 30 ãkÕÔ\ <Ûëq´+ |ü+&ç+#ê&ÉT. n+<äT˝ÀqT+&ç 20 ãkÕÔ\ <ÛëHê´ìï, ãkÕÔ≈£î ^` 400

#=|üq ne÷à&ÉT. $T–*q <ÛëHê´ìï ãkÕÔ≈£î ^` 350 #=|üq ne÷à&ÉT. Ä ¬s’‘·T≈£î yÓTT‘·Ô+ mìï s¡÷bÕj·T\T ekÕÔsTT?

2. ˇø£ &Éu≤“˝À 26 \&É÷¶\ #=|üq, 385 &Éu≤“\˝À mìï \&É÷¶\T ñ+{≤sTT?

3. ˇø£ dæìe÷ Vü‰\T˝À d”≥T¢ 47 es¡Tdü˝À¢ ñHêïsTT. ˇø£ es¡Tdü≈£î 29 eT+~ #=|üq Ä dæìe÷

Vü‰\T˝À m+‘· eT+~ ≈£Ls√Ã>∑\s¡T?

4. ôV’≤<äsêu≤<äT qT+&ç q˝§Z+&É≈£î ãdüT‡#êØ® |æ\¢\≈£î ^` 65 eT]j·TT ô|<ä›\≈£î ^` 110 nsTTq eTT>∑TZs¡T |æ\¢\≈£î eT]j·TT q\T>∑Ts¡T ô|<ä›\≈£î m+‘· ãdüT‡ #êØ® ne⁄‘·T+~?

5. ˇø£ Ç+{Ï øÏsêsTT (n<Ó›) HÓ\≈£î ^` 950. nsTTq ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ øÏsêsTT m+‘·?

6. Á|üe[ø£ 5e ‘·s¡>∑‹ #·<äTe⁄‘√+~. ÄyÓT ej·TdüT‡ 10 dü+e‘·‡sê\T. ÄyÓT ‘·+Á&ç ej·TdüT ÄyÓT ej·TdüT≈£î 4 ¬s≥T¢ nsTTq ÄyÓT ‘·+Á&ç ej·TdüT‡ m+‘·?

7. ˇø£ ‘√≥˝À #Ó≥T¢ 125 es¡Tdü˝À¢ ñHêïsTT. Á|ü‹ es¡Tdü≈£î 75 #=|üq ñHêïsTT. nsTTq Ä

‘√≥˝Àì #Ó≥T¢ mìï?

8. ˇø£ s√E≈£î mìï ì$TcÕ\T?

9. ˇø£ >∑+≥≈£î mìï ôdø£qT\T?

10. ˇø£ ôd’øÏ\T <Ûäs¡ ^` 2850. sêeTj·T´ 3 ôd’øÏﬁ¯ó¢ ø=ì, <äTø±D<ës¡TìøÏ ^` 9000 Ç#êÃ&ÉT. <äTø±D<ës¡T&ÉT, sêeTj·T´≈£î m+‘· &ÉãT“ ‹]– Çyê«*?

{°#·s¡T q\¢ã\¢ô|’ á ˝…ø£ÿqT sêdæ+~.

SCERT TELANGANA

(35)

eq» á $<Ûä+>± #˚dæ+~.

(n) ô|’ »yêãT\˙ï dü¬s’qy˚Hê? ô|’ |ü<ä∆‘·T\˝Àì ‘˚&Ü\qT MT ùdïVæ≤‘·T\‘√, {°#·sY‘√ #·]Ã+#·+&ç.

&ûõ\TqT ø=q>∑\s¡T? ˝…ø£ÿ#˚ùd eTT+<äT n+#·Hê y˚j·T+&ç.

≈£îHê˝Ÿ á $<Ûä+>± #˚kÕ&ÉT.

k˛Hê* á $<Ûä+>± #˚dæ+~.

42 23 975

92 55 46 9

)

20G20G2 23 975

460 515 460 55 46 9

)

10G10G10G10G2 23 975

230 745 230 515 230 285 230 55 46 9

)

SCERT

TELANGANA

(36)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 28

1. øÏ+~ |ü{Ïºø£qT |üP]Ô#˚j·T+&ç.

Á|üj·T‹ï+#·+&ç

ø£èwüí jÓTTø£ÿ |üX¯óe⁄\ bÕø£

ø£èwüí≈£î ˇø£ |üX¯óe⁄\ bÕø£ ñ+~. n+<äT˝À 27 Äe⁄\T, 18 ãÁ¬s\T eT]j·TT 200 ø√ﬁ¯ó¢ ñHêïsTT.

øÏ+~ |ü{Ïºø£˝À ˇø=ÿø£ÿ »+‘·Te⁄≈£î, 100 |ü≈£åî\≈£î ˇø£s√E˝À ø±yê*‡q ˙s¡T eT]j·TT ÄVü‰s¡+

$esê\T Çe«ã&çq$.

düeTdü´ uÛ≤>∑|òü\+ X‚wü+

300 ™ 100 425 ™ 100 682 ™ 100 810 ™ 100 905 ™ 100 1500 ™100 4320 ™100 5002 ™100 6123 ™100 7999 ™100

Äe⁄ 50 12

π><Ó 65 15

ø√ﬁ¯¢≈£î (100 ≈£î) 25 5

SCERT

TELANGANA

(37)

(Ä) ø£èwüí, ˇø£s√E˝À Ä »+‘·Te⁄\≈£î mìï øÏ˝À\ ÄVü‰sêìï Çyê«*‡ ñ+≥T+~?

2. (n) ˇø£ s√E ø√ﬁ¯ó¢ 180 >∑T&ÉT¢ ô|{≤ºsTT. M{Ïì ˇø√ÿ bÕ´¬ø{Ÿ˝À 6 >∑T&É¢ #=|üq bÕ´ø˘

#˚j·÷\+fÒ, mìï bÕ´¬ø{Ÿ\T #˚j·÷*?

(Ä) Ä >∑T&É¢qT ˇø√ÿ bÕ´¬ø{Ÿ˝À 12 #=|üq bÕ´ø˘#˚ùdÔ, mìï bÕ´¬ø{Ÿ\T #˚j·÷*?

(Ç) ny˚ >∑T&É¢qT 30 #=|üq bÕ´ø˘#˚ùdÔ, mìï >∑T&ÉT¢ bÕ´ø˘ #˚j·T≈£î+&Ü $T>∑T\T‘êsTT?

Á|ü|ü+#·+˝À n‹ ô|<ä› »+‘·Te⁄\≈£î m+‘· ˙s¡T, ÄVü‰s¡+ nedüs¡+?

(n) ˇø£ @qT>∑T≈£î ˇø£ s√E˝À, 80 ©≥s¡¢ ˙s¡T eT]j·TT 150 øÏ˝À\ ÄVü‰s¡+ nedüs¡+ nsTTq ˇø£ yês¡+˝À m+‘· ˙s¡T eT]j·TT ÄVü‰s¡+ @qT>∑T≈£î nedüs¡eTe⁄‘·T+~?

(Ä) ˇø£ ˙* ‹$T+>∑\+ ˇø£ s√E˝À, @qT>∑T rdüTø=H˚ ˙s¡T≈£î 40 ¬s≥¢ ˙s¡T eT]j·TT @qT>∑T rdüTø=H˚ ÄVü‰sêìøÏ 6 ¬s≥T¢ ÄVü‰s¡+ rdüTø=+≥T+~. nsTTq ˇø£ s√E˝À ˙* ‹$T+>∑\+

m+‘· ˙s¡T eT]j·TT m+‘· ÄVü‰s¡+ rdüTø=+≥T+~?

SCERT TELANGANA

(38)

>∑TDÏ+#·T, uÛ≤–+#·T 30

dü¬s’q »yêãT≈£î Á|üj·T‹ï+#·≈£î+&Ü, πøe\+ n+#·Hê y˚j·T+&ç.

‘Ó\+>±D ˝Àì $$<Ûä |ü≥ºD≤\ eT<Ûä´ <ä÷s¡+ øÏ+<ä Çe«ã&ç+~.

dæ]dæ\¢ eT]j·TT ø±e÷¬s&ç¶ 52 øÏ.MT.

ôV’≤<äsêu≤<é eT]j·TT y˚T&Üs¡+ 236 øÏ.MT.

ìs¡à˝Ÿ eT]j·TT es¡+>∑˝Ÿ 212 øÏ.MT.

y˚T&ÉÃ˝Ÿ eT]j·TT Ä~˝≤u≤<é 265 øÏ.MT.

q˝§Z+&É eT]j·TT >∑C…«˝Ÿ 119 øÏ.MT.

ñ≥÷ïs¡T eT]j·TT @≥÷s¡T Hê>±s¡+ 297 øÏ.MT.

u≤düs¡ eT]j·TT uÛÑÁ<ë#·\+ 436 øÏ.MT.

uÛ≤–+#·+&ç eT]j·TT >∑TDÏ+#·+&ç.

(n) 4 I 25 R (Ä) 8 I 25 R

100 ™ R 25 ™ 8 R 25

(Ç) 2 I 50 R (á) 4 I 50 R

100 ™ 2 R 200 ™ R 50

(ñ) 75 I 2 R (}) 75 I 4 R

150 ™ R 75 300 ™ R 4

(m) 125 I 4 R (@) 125 I 8 R

™ 4 R 125 1000 ™ 8 R

SCERT

TELANGANA

(39)

50 ™ ^{3 = ?}

Ç<ä›s¡÷ $uÛ≤»ø±ìï uÛ≤>∑|òü\+‘√ >∑TDÏ+∫ e∫Ãq

\u≤›ìøÏ X‚wüeTTqT ø£*|æHês¡T.

q\¢ ã\¢ô|’ {°#·sY øÏ+~ uÛ≤>∑Vü‰s¡ düeTdü´qT sêdæ+~.

\‘· Ç˝≤ #˚dæ+~: uÛ≤>∑´ Ç˝≤ #˚dæ+~:

\‘· eT]j·TT uÛ≤>∑´\T ‘·eT ‘·eT »yêãT˝Ò dü¬s’qeì yê<äT˝≤&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. yês¡T ‘·eT düe÷<ÛëHê\qT øÏ+~ $<Ûä+>± dü]#·÷düT≈£îHêïs¡T.

\‘· dü]#·÷düTø√e&É+

3 I 15 G 5 45 G 5 R 50

uÛ≤>∑´ dü]#·÷düTø√e&É+

3 I 16 G 2 48 G 2 R 50

Ç<ä›] |òü*‘ê\T ≈£L&É $uÛ≤»´yÓTÆq 50øÏ düe÷qyÓTÆHêsTT. ø±e⁄q eT∞¢ Ç<ä›s¡T ‘·eT düe÷<ÛëHê˝Ò dü¬s’qeì yê~+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

MTs¡T #Ó|üŒ+&ç! Ç<ä›]˝À me] uÛ≤>∑Vü‰s¡+ dü¬s’q~? \‘· eT]j·TT uÛ≤>∑´\≈£î y˚πs«s¡T uÛ≤>∑|òü\eTT\T m+<äT≈£î e#êÃjÓ÷ MT ùdïVæ≤‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.

X‚wü+, uÛ≤»ø£+ ø£+f…

ô|<ä›~>± ñ+&Ée#êÃ?

3 5016 3 20 18 2 15

)

3 50 3 20 15 5

Download

SCERT TELANGANA

|æ\¢\÷! MT ø√düy˚T á dü÷#·q\T...

SCERT

TELANGANA

>∑DÏ‘·+

5e ‘·s¡>∑‹

bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆, Á|ü#·Ts¡D ø£$T{Ï

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#·Ts¡D, ôV’≤<äsêu≤<äT.

SCERT TELANGANA

SCERT

TELANGANA

bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆ ø£$T{° düuÛÑT´\T

SCERT

TELANGANA

eTT+<äTe÷≥

SCERT

TELANGANA

$wüj·Tdü÷∫ø£

SCERT

TELANGANA

Á|ü‹»„

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Hê e÷‘·èuÛÑ÷$T. uÛ≤s¡rj·TT\+<äs¡÷ Hê dü¨<äs¡T\T.

H˚qT Hê <˚XÊìï Áù|$TdüTÔHêïqT. düTdü+|üqïyÓTÆq, ãVüQ$<ÛäyÓTÆq Hê <˚X¯|ü⁄

yês¡dü‘·« dü+|ü<ä Hê≈£î >∑s¡«ø±s¡D+. BìøÏ ns¡Ω‘· bı+<ä&ÜìøÏ düs¡«<ë H˚qT ø£èwæ #˚kÕÔqT.

Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT*ï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT. Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+{≤qT. »+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+{≤qT.

Hê <˚X¯+|ü≥¢, Hê Á|ü»\|ü≥¢ ùdyêìs¡‹‘√ ñ+{≤qì Á|ü‹»„ #˚düTÔHêïqT.

yê] ÁX‚jÓ÷_Ûeè<äT∆˝Ò Hê Äq+<ëìøÏ eT÷˝+.

C≤rj·T ^‘·+

»q>∑DeTq n~ÛHêj·Tø£ »j·TùV≤!

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´$<Ûë‘ê!

|ü+C≤ã, dæ+<Ûé, >∑T»sê‘·, eTsêsƒê, Á<ë$&É, ñ‘·ÿﬁ¯, e+>∑!

$+<Ûä´, Væ≤e÷#·\, j·TeTTHê, >∑+>∑!

ñ#·Ã\ »\~Û ‘·s¡+>∑!

‘·e X¯óuÛÑHêy˚T C≤π>!

‘·e X¯óuÛÑ Ä•wü e÷"π>

>±ùV≤ ‘·e »j·T>±<∏ë!

»q>∑D eT+>∑ﬁ¯<ëj·Tø£ »j·TùV≤!

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´ $<Ûë‘ê!

»j·TùV≤! »j·TùV≤! »j·TùV≤!

»j·T »j·T »j·T »j·TùV≤!!

SCERT TELANGANA

ô|<ä› dü+K´\T

1

SCERT TELANGANA

SCERT TELANGANA

SCERT

TELANGANA

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

SCERT TELANGANA

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

SCERT

TELANGANA

SCERT TELANGANA

SCERT TELANGANA

Ç$ #˚j·T+&ç

SCERT

TELANGANA

SCERT

TELANGANA

Á|üj·T‹ï+#·+&ç

SCERT

TELANGANA

SCERT

TELANGANA

nuÛ≤´düeTT

SCERT

TELANGANA

SCERT

TELANGANA

SCERT

TELANGANA

eTVü‰‘êà>±+BÛ Á|üj·÷D ÁbÕ+>∑D+

>∑TDÏ+#·T - uÛ≤–+#·T

2

SCERT TELANGANA

Hê ‘·¢<ä+Á&ÉTï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT. Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+{≤qT. »+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+{≤qT.

50 ™ ^{3 = ?}