• No results found

XIV पा$यांशनाम : श&दाथस(ब ध*वषये प+ यम ् पा$यांशसं#य

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Share "XIV पा$यांशनाम : श&दाथस(ब ध*वषये प+ यम ् पा$यांशसं#य"

Copied!
11
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

1

E-Text

प य नाम : लघुम जूषा (ता पया ता तथा धा वथिनपाताथ- करणे)

प सं#या : XIV

पा$यांशनाम : श&दाथस(ब ध*वषये प+ यम ् पा$यांशसं#या : 05

पा$यांश य मु#याः अंशाः :

1) त1वमसीित वा3ये तादा (यसमथनम ्।

2) सव5षां 67बोधाप*9वारणम ्।

3) अ ैव *वषये प+ा तरम ्।

4) श&दाथस(ब धे प+ यम ्।

5) स;केतबाहु=य दशनम ्।

*वषयसूची

1.0 : उपोBातः

2.0 : उDेEयम ्

3.0 : त1वमसीित वा3ये तादा (यसमथनम ् 4.0 : सव5षां 67बोधाप*9वारणम ्

5.0 : अ ैव *वषये प+ा तरम ् 6.0 : श&दाथस(ब धे प+ यम ् 6.1 : अथभेदाJछ&दभेदः

6.2 : अथभेदे*प तादा (यभेद एव, न तु श&दभेदः

6.3 : अथभेदे*प श&दाभेदः तादा(याभेदN 7.0 : स;केतबाहु=य दशनम ्

8.0 : सारांशः

(2)

2

1.0 उपोBातः

* यछा ाः स;केतQह RSया#यशीषकः पाठः एकं *वषयमवल(&य न वृ9ः। अ*प तु ासV;गकान ् *वषयान ् बहून ् अवल(&य अ तीित भवता

Xात ायमेव। तYत ् कृतपाठो*प ायशः त समक+े पतित। श*Z करमिधकृ य वृ9ेषु चतुषु पाठेषु मु#यतया Xात[याः XाताN अंशाः वZ[याNेत ् श*Z व\पं, त]Qाहकं श&दाथयोम^ये *व_मानं तादा (यिम येतदुभयमेव। अ यत ् सव`

ासV;गकिमव मम भाित। तथा च मता तरोZरaतया ईcरेJछा वा

बोधजनक वसामdयमेव वा श*Zeरित न वZुं श3यते। अ*प तु पदपदाथयोम^ये

*व_मानः वाJयवाचकभावापरपयायः स(ब ध एव श*Zः। सा च श*Zः

श&दाथयोम^ये *व_मानतादा (येन गृfते। तJच तादा (यम ् अ^यासग(यिमित व तुतः मूल*वषयस(बgाः *वषयाः। कृते पाठे*प मूल*वषयस(बgः कNन *वषयः

श&दाथस(ब ध*वषये यः प+ाः इित *वषयः तूयते। अ यत ् सव`

ासV;गकमेवेित पोठोयम*प *वगतपाठसमक+ो भवतीित मया ितXातम ्।

2.0 उDेEयम ्

श&दाथस(ब ध*वषये प+ यिमित शीषकं वीiय पाठ या य मु#यमुDेEयं

Rकिमित भवता अनुमातुं श3यते। तथा*प इदानीमेव मदुZरa या अयमेक एव

*वचारः मूलभूत*वषयस(बgः। अथात ् श*Zस(बgः *वचारः। यतो Rह श&द य अथ5न सह *व_मानः स(ब धः श*Zeरित वैयाकरणिसgा तः। अतः

श&दाथस(ब ध*वषये यत ् प+ यमV त तत ् मूलभूत*वचारस(बgिमित तjोधनम य पाठ य उDेEयिमित कथने बाधकं Rकम*प नाV त। Rक तु अ ा*प

*वगतपाठवत ् न केवलं तावदेव बो^यते। अ*प तु स;गस;ग या

त1वम याRदवा3य*वचारः। अ माकं 67Xानं भवित न वा। भवित चेत ् kुित*वरोधोV त वा न वा इ या_नेके *वचारः वेदा तशाlस(बgा अ*प पाठे

(3)

3

अV मन ् बो^य ते। त मात ् त सव य बोधनम*प पाठ या य मु#यमुDेEयमेव।

अ ा*प पाठे ासV;गक य वेदा त*वचार य अिधक य स1वात ् अयम*प पाठः

*वगतपाठसमक+ः इित मया ितXातम ्। न तु बो^यांशे सा(यम तीित mिमत[यम ्।

3.0 त1वमसीित वा3ये तादा (यसमथनम ्

त1वमसीित वा3ये तादा (यसमथनिमित वा3यं kु वैव समेषां संशयः

यात ् यत ् श*Zिन\पणपरे करणे त1वमसीित वेदा तवा3य य कः स(ब धः, त तादा (य*वचार य च का स;गितeरित। य_*प त1वमसीित वा3यं

वेदा तवा3यं, व तुतः तRYचार य कृत करण य च स(ब धो ना तीव भाित तथा*प सूiमतया *वचायमाणे त या*प कृतपाठेन कथंिचत ् स(ब धः क=पियतुं

श3यः। अत एव नागेशेन अयं *वचारः आनीतः अ । का स;गितeरित चेo उJयते एतावता ब धेन *विशpय *वगतेन पाठेन च अ मािभः Rकं ितXातं, Rकं

च Xातं भवता इ युZे श&दाथयोम^ये तादा (यमV त, तदेव तादा (यं

श*ZQाहकिमित, तJच तादा (यं व तुतो अभेदघRटतं चेद*प दोषो नाV त, पदे

इव वा3ये*प श*ZरV त, वा3यवा3याथयोर*प तादा (यम ती याRदकम ्।

एवम मािभरवबुgे सित आश;का भवित यत ् त1वमसीित वा3य य अखsडे 67Vण ता पयिमित वीRSयते वेदाV तिभः। एवं च त1वमसीित वा3येन

ितपा_ं Rकिमित चेत ् अखsडं 67 इ युJयते। वा3य य तदथभूत य 67णN तादा (यं वैयाकरणिसgा तरa या वZ[यम ्। Rक तु 67णN अखsड वात ् वा3य य च पदाथसंसग\पसखsडाथबोधक वात ् पर परं *वugयोः कथं तादा (यं

ितपादियतुं श3यते। यRद त तादा (यं ना तीित वीRSयेत तदा श&दाथयोः

सव तादा (यम तीित वैयाकरणिसgा तभ;गः यात ्। वीकारे तु पर परं

*वugयोः कथं तादा (यं याRदित [याघातः। अतः त1वमसीित वा3ये कः

(4)

4

िसgा त इित वेदा तस(बgम*प वा3यं कृत करणस;गतिमित *वचारोयं

नागेशेन अ ानीतः।

अ तु एतावता आ+ेपः दिशतः। Rकं समाधेयं त1वमसीित थले इित चेदुJयते पदाथसंसगबोधकं Rह वा3यिमित वीकारे एषा आप*9ः। त1वमसीित वा3य य संसग\पसखsडाथ ितपादक वात ्, ितपा_ य 67णN अखsड वात ्

*वugयोः कथं तादा (यिमित vः उदेित। Rक तु ना मािभः संसगाथ ितपादकं

वा3यिमित वीRSयते अ*प तु ता पय*वषयीभूताथबोधकं Rह वा3यिमित वीRSयते। तथा च वेदा तानां समेषां अखsडे 67sयेव ता पय5ण त1वमसीित वा3य या*प अखsड़67पर वात ् उभयोः युxयते तादा (यम ्। अ*प च वैयाकरणनये वा3य या*प िन य वात ् िन ययोः 67वा3ययोः तादा (यिमित

वीकारे बाधकं Rकम*प नाV त।

अ तु ता पय*वषयीभूताथबोधक वमेव वा3य वं, अ तु वेदा तानामखsडे

67Vण ता पयम ्। तथा*प त1वमसीितवा3य य 67णN तादा (यं नैव स;गJछते। यतो Rह त1वमसीित वा3य य 67पर वाभावाRदित चे मैवं

त1वमसीित वा3य या*प 67बोधक वं वतते। त कथिमित चेत ् त kुत य तRदित पद य सवX वाRद*विशyा मा अथः, विमित पद य अ=पX वाRद*विशyा माथः। उभयोरभेदेन सामानािधकरsयेन िनद5शायोगात ्

*वशेषणांश य पeर यागं कृ वा केवलं *वशेpये शुgिचित ता पय` क=zयते

तYा3य य। त मात ् वा3य य, ितपा_ य चोभयरो*प 67पर वात ् युxयते

तादा (यमुभयोeरित नैव वैयाकरणिसgा तभ;ग स;गः।

4.0 सव5षां 67बोधाप*9वारणम ्

मया पूवमेव िनवेRदतं यत ् पाठोयम*प पूवपाठवत ् ासV;गक*वचारपूण इित। इदानीं पुनर यं ासV;गकं *वचारमुप थापयित नागेशः। एतावता

(5)

5

त1वमसीित वा3य य 67णN तादा (यं युxयते इित िन\*पते सित kोतृणां

VजXासा उदेित यत ् त1वमसीित वा3य य 67णN तादा (य वीकारे

अ मादादaनाम=पXानां संसारे िनरतानां च त1वमसीित वा3यQहो ती य नाV त

*ववादः। तथा सित तदिभ न य त9ादा (याप न य 67णN Qहो*प यात ्। एवं

वा3य67णोः तादा (य या*प Qहः यात ् इित आ+ेपः। तमा+ेपं पeरहतुिमदं

ासV;गकं *वचारा तम ्। त1वमसीित वा3य य 67णN तादा (ये स य*प ना मदादaनां 67बोधो वा त]Qहो वा जायते। यतो Rह 67Xानाथ` वेदाV तनां

RSया इ थं वतते -

मनसैवेदमा{[यं नेह नानाV त Rक चन। मृ योः स मृ युमाzनोित य इह नानेव पEयित।। इित उपिनष म ः। 67ाितeरZं RकV च ना तीित त य सारः।

एवं च एत म ाथमननेन शमदमाRदसाधनस(प न य पुuष य अितशुgिच9 यैव 67बोधो भवतीित वेदा तराgा तः। बाधक माणिनराससाधक माणोप यास\प- यु*Zिभरनुिच तनं Rह मननिम यिभधीयते। अ तeरV |यिनQहः शमः, बRहeरV |यिनQहः दमः। एवं च एता}शमनन*विशy य अ तeरV |यिनQह- बRहeरV |यिनQह*विशy य च पुuष यैव 67बोधो भवित। अतः वा3येन सह तादा (याप न वमा ेण ना मदादaनां 67बोधाप*9ः।

वा3य य 67णN तादा (ये अ मदादaनाम*प पुuषाणां 67बोध याRदित आप9ौ त पeरहाराय कNन उपायः दिशतः। स च तदैव स;गJछते यदा

वा3यात ् 67बोधाप9ेः संभवे सित। आप9ेः संभवे स येव खलु पeरहाराय यासः

कायः। Rक तु आप*9रेव नैव संभवित। यतो Rह वेदाV तनये 67 तावत ् अवे_िमित वीकृतम ्। वे_ व वीकारे िनधमके 67Vण Xान*वषय व-

\पधम स;गः। अतो 67 अवे_िमित तेषां िसgा तः। अ न केवलं िनधमके

67Vण धम स;ग इित मा माप*9ः, अ*प तु 67 अवे_िम य kुतयो*प वत ते।

(6)

6

तथाRह kुितः कथयित अ}yो |yा, अkुतः kोता इित। |yा 67 अ}yः

चा+ुषा*वषयः, kोता 67 अkुतः kावणा*वषय इित च। एवमेव अ या kुितः

कथयित यत ् यतो वाचो िनवत ते अ ाzय मनसा सह इित। यतो 67णः वाचः

िनवत ते। न ाzनुवV त 67 इित 67 वाचामगोचरः इ यथः।

तथा च त1वमसीितवा3यज यबुgौ कथं वा 67 *वषय यात ् येन वा3यkवणमा ेण अ मदादaनाम*प 67बोध याRदित आपादियतुिमित चेत ् अ

*वषये तेषां वेदाV तनां RSया स(यग ् अवग त[या। तथा Rह 67 RY*वधम ्।

अ*व_ावृतम ् अ*व_ययानावृतं चेित। आवृत यैव 67णः अ*व_ािनवृ1यथ`

त1वम याRदवा3यज य-Xान*वषय वं वीRSयते। याः kुतयो वत ते अ}yो

|yे याRदकं ताः सवाः अ*प kुतयः अनावृतशुg67*वषयक-िमित न kुित*वरोधः।

एवं च अनावृत67णः वा3यज यबोध*वषय वम मदादaनाम*प याRद याप*9ः।

त पeरहाराय पूव•Zः यासः इित न कVNत ् दोषः।

5.0 अ ैव *वषये प+ा तरम ्

त1वमसीित वा3य य पदाथसंसग\पसखsडाथ ितपादक वात ् त ित- पा_ य 67णN अखsड वात ् पर परं *वugयोः कथं तादा (यं, तादा (या- न;गीकारे तु श&दाथयोः तादा (यिमित वैयाकरणिसgा त-भ;ग याRदित आप9ौ नागेशेन कथंिचत ् वेदा त RSयामािk यैव पeरहारः दिशतः।

वेदा तवा3यानाम ् अखsडे 67sयेव ता पय` क=पनीयिमित ता पय*वषयी- भूताथबोधक वं Rह वा3य वम ्। अतः त1वम याRदवा3यानाम*प अखsड67- बोधक वात ् उभयोः तादा (यं युxयते इित। Rक तु अ यRद [यवराहाराव थायां

वेदाV तिभर*प [यवहारमाग5णैव पदाथक=पनया वा3याथ• बोg[य इित पदानां

सखsडाथबोधक वमेवेित यRद उJयते तदा सखsडाथबोधक य वा3य य

(7)

7

त ितपा_ य अखsड य 67णN तादा (यास;गितeरित मूला+ेपः तथैव

ित€ित। अतः तRYषये नागेशः पुनः प+ा तरमुप थापयित। स च इ थं-

त1वमसीित वा3य य [यवहारमागमनुसृ य सखsडाथबोधक वमेव वीकुमः। अखsडाथबोधक व वीकारे खलु [यवहारमाग*वरोधः। अतो

[यवहारमागमनुसृ य त1वम याRदवा3यात ् संसगावगाRहबोध एव वीRSयते। न तु

िन*वक=प\पाखsडबोधः। तRह त1वम याRदवा3यात ् अखsड य तीितभवतीित

िसgा त य का गितeरित चेत ् अखsडबोध तु मानसः। न तु त1वम याRद- वा3यज यबोध*वषयः अखsडं 67ेित एकः प+ः। अV म न*प प+े

Rक चद वार यं वतते। त*g अखsड य मानसबोध*वषय वे त1वम याRदवा3यमेव अखsड67 य+ं जनयतीित िसgा तभ;गः यात ्। अतः एतम*प प+मुपेiय प+ा तरं दशयित नागेशः।

त1वस(याRदवा3य य अखsडाथबोधक व वीकारे [यवहारमाग*वरोधः, सखsडाथबोधक वं वीकृ य अखsड य मानसबोध*वषय व वीकारे त1वमसीित वा3यमेव 67बोधं जनयतीित िसgा त*वरोधः। अतो नागेशः म^येमागमनुसृ य Rकं कथयित इित चेत ् वा3यं तावत ् [यवहारमागमनुसृ य संसगावगाRहबोधमेव जनयित। Rक तु नेह नानाV त Rक चने याRदवा3यसहकारेण तत ् वं पदयोः

अ=पX वाRदधम•पलV+तेषु श*Zः वीRSयते। तथा च तेन वा3येन उपलV+त यैव बोधो जायते न तु *वशेषण*विशy य। उपल+णं च उपलiयांश तीित*वषयतािन\*पतावJछेदकतानाkय वे सित तदंशे अवभासमानम ्।

अतः अ=पX वाRदधमाणाम ् उपल+णतया वीकारात ् तेषां तीित*वषय- तावJछेदक वमेव ना तीित अखsडाथ5 एव ता पय` पयव यित। अतो

[यवहारमागमनुसृ य सखsडाथबोधक वम*प वीकृतिमित पयवस नम ्। अ यैव

(8)

8

वा3य य अखsडे पयवसानात ् त1वमसीित वा3यमेव अखsडबोधकिमित

िसgा तो*प रV+तः यात ् । 6.0 श&दाथस(ब धे प+ यम ्

इदानीं मु#यांशं ित वयमागताः। अमुमेवांशमादाय अ मािभः पाठ य शीषकम*प िनण•तम ्। पदपदाथयोम^ये *व_मानः स(ब ध*वशेषः

वाJयवाचकभावापरपयायः श*Zeरित नागेशिसgा तः। स च स(ब ध*वशेषः

श&दाथयोम^ये *व_मानेन तादा (येन Xाzयते इित *व तरेण नागेशेन ितपाRदते

सित त कNन आ+ेपो जातः यत ् त1वमसीित वा3य य त ितपा_ य च कथं

तादा (यिमित। एवं स;गवशादु‚ूतमा+ेपं पeरƒ य इदानीं पुनः

कृत*वषयस(बgमाधारaकृ य श;कामु थापयित नागेशो यत ् श&दाथयोम^ये

तादा (ये सित, त मूलकतयैव यRद तयोम^ये *व_माने स(ब धे सित अथ य भेदे त9ादा (याप नश&दा अ*प िभ_ ते इित श&दानां भेदः याRदित चेत ् । अ vे नागेशः *व_मानान ् ीन ् प+ान ् दशयित।

6.1 अथभेदाJछ&दभेदः

यRद अथभेदे सित त9ादा (याप नश&दो*प िभ_ते इित वीकारे तRह नानाथक थलेषु अथानां बाहु=यात ् त‚ेदेन श&दानाम*प भेदः िस]^येत ्। तथा

सित एकोयं श&दः नानाथकः इ यिभ ायक य स\पसू थभाpय य अस;गितः।

तत ् कथं पeरहत[यिमित चेत ् व तुतः श&दानां भेद एव वीRSयते। श&दानां भेदे

स य*प एकोयं श&दः इित [यवहार तु केवलं समानानुपूव•क व\पसाजा यमा ेण।

यथा साजा यमा ेण तानेव शालीन ् भु xमहे इित [यवहारवत ्। एवं च श&दाथस(ब ध*वषये यत ् प+ यम तीित ितपाRदतं, त ायं थमः प+ः।

अथभेदे सित त9ादा (याप न य श&द या*प भेद इित। अ प+े साधकं माणं

महाभाpयमV त। त_था हलोन तराः संयोग इित सू े भाpये म^ये नदaपवतादaनां

(9)

9

स1वे*प अन तरश&द योगदशनात ् [यवRहते*प संयोगसंXा ाzनोती याश;3य Qामोयं ब„थः इ यार…य त_ः सारsयके समीमके वतते तमिभसमीiयैतत ् युxयते अन तरा*वमौ Qामौ इित ितपाRदतम ्। त_ः सारsयके ससीमके इित कथनेन सारsयके अथ5 *व_मानः Qामश&दः अ य एवेित पyं तीयते। अतः इदं

भाpयवचनम ् प+ या य साधकम ्।

6.2 अथभेदे*प तादा (यभेद एव, न तु श&दभेदः

केचन तावत ् श&द\प य श3 याkय यै3ये अथभेदे सित श&दे *व_मान य अथतादा (य यैव भेदः िस]^यित न तु श&द या*प भेदः इित वदV त। अयं

प+ ये RYतीयः प+ः। अथभेदे स य*प तादा(य यैव भेदः नतु श&द येित प+ः।

त }yा तं दशयV त एत प+ानुयाियनः यत ् आ†फलमेकं चेद*प त

\परसग धादaनां तादा (यं }Eयते। तJच तादा (यमेकV म नेव फले }Eयते।

गुणसमुदायो |[यिमित मते आ†फले अनेक कारक\परसादaनाम ् उपल(भात ् तैः

सह यथा \पादaनां िभ नं िभ नं तादा (यं, तथा एकV म नेव श&दे अथभेदात ्

िभ नािन तादा (यािन, श&दै3यं च। अV मन ् प+े अथभेदे*प न श&दभेदः, अनेकश&द[य*Zक=पनायां गौरवात ्। त मात ् एकV मन ् वृ ते यथा अनेकािन फलानु उ‚वV त तथा एकV म नेव श&दे नानाथस(ब ध इित भावः।

अ य च RYतीयप+ या*प तदेव महाभाpयवा3यं संवाRद अ*प वतते। त_था

हलोन तराः संयोग इित सू े भाpये म^ये नदaपवतादaनां स1वे*प अन तरश&द- योगदशनात ् [यवRहते*प संयोगसंXा ाzनोती याश;3य Qामोयं ब„थः अV त शालासमुदाये वतते त_था Qामो दˆधः इित। अV त वटपeर+ेपे वतते त_था

Qामं *वy इित ितपाRदतम ्। तेन च भाpयेण पyं ल…यते एक एव Qामश&दः

िभ नेषु िभ नेषु अथ5षु युZ इित। त त_ः सारsयके ससीमके इ यु3 या

अथभेदे*प श&दभेद इित यत ् तीयते सा श&दभेद तीितः अथगतभेदं श&दे

(10)

10

आरोzयैव उपपादनीया न तु श&दे वा त*वकः भेदः इित त‚ाpयात ् पyमेव ल…यते। श&दभेदप+े तु Qामोयं ब„थः इित भाpयमस;गतमेव यात ्।

6.3 अथभेदे*प श&दाभेदः तादा(याभेदN

* षु प+ेषु अV तमः प+ः अथभेदे*प श&दाभेदः, तादा (याभेद इित।

अ या*प प+ य साधकं महाभाpयवचनं वतते। तथा Rह स\पसू े भाpये

सू ार(भसमथनसमये यथ` श&दिनवेश इित कंचन यायं दEय त यथिम य य *वQहवा3यं Rकिमित *वचारः आर&धः। त अथ‰ अथ‰ ित यथ` श&दिनवेशः इित अथान ् अथान ् ित यथिमित यथ` श&दिनवेशः

कायः इित *वQहं दिशतम ्। तेन च *वQहेण Xायते Yयोः अथयोः बोधनाय एकः

श&दः िनवेEयः इित बहूनामथानां बोधनाया*प एकः एव श&दः िनवेEय इित। तेन च पyं यत ् अथभेदे*प श&दाभेद इित। एवं च प+ यम*प भाpये एव सूिचतिमित ल…यते।

7.0 स;केतबाहु=य दशनम ्

श*ZQाहकिनणय इित RYतीयपाठे एव अ मािभः ितपाRदतं यत ् श*ZQाहका [याकरणकोशा{वा3येित रa या अनेके वत ते इित । तेषु

तादा (यिमित अ यतमम ्। तदिधकृ य श*Z करणे नागेशेन *वचाeरतः। एतावत ् पय तं तादा (यमिधकृ य बहवः *वचाराः उप था*पताः। तादा (य य Qाहकं Rकं

भवित, त]Qाहके अ^यासे Rकं माणमV त, तादा (य व\पं Rकं, श&दाथयोः

तादा (य वीकारे त1वमसीित वा3यानां का गितeर याRद*वचाराः

तादा (यमिधकृ या वृ9ाः। अ ते तादा (य*वचारं समापयन ् नागेशः

नाना*वधस;केताः वत ते। तािन सवाsय*प श*ZQाहका येव। न तु तादा (यमा ं श*ZQाहकिमित mिमत[यिमित उपसंहरित अ पाठे।

(11)

11

तथा Rह स;केतो बहु*वधो नाम अ माo पदात ् अयमथ• बोg[य इतीcरेJछा\पः स;केतः कNन। अयमेतJछ3यः, अ ा य श*Zः, अ य श&द य इदमथजातमिभधेयम ्, अ येदं नामधेयम ्, अ^यासमूलकं तादा (यं यत ् अयं

गौeरित। एवं *वधेषु बहुषु स;केतेषु अयं गौeरित अ^यासमूलकं तादा (यमेव श*Zिनयामकिमित नाV त िनब धः। सव*वधानां स;केतानां श*ZQाहक वं वतते।

एतैः Xा*पतायाः शZेः पदपदाथयोः स(ब ध वेन \पेण बोधिनयामक वम ्। एतेषां

स;केतानामेव सा+ात ् बोधिनयामक वं भवतु इित तु आ+े{ुं नैव श3यते। तथा

सित एषां स;केतानां वृ1य तर वाप*9ः याRद याRददूषणािन चतुथ5 पाठे एव

िन\*पताVण वत ते। VजXासुिभः ततो |y[यािन।

8.0 सारांशः

एताव पय तमधीत य अ य पाठ य सारं िसंहावलोकन यायेन पEयामः।

अ या*प पाठ य सारकथने 3लेशोV त। यतो Rह *वगतपाठवत ् एकं

*वषयमवल(&य न वृ9ः। श&दाथयोः तादा (यिमित वीकारे त1वमसीित वा3य य सखsडाथबोधक वात ् त ितपा_ेन 67णा सह कथं तादा (यं याRदित आ+ेपे बहुिभः कारैः समाधानािन दिशतािन। अन तरं स;गवशात ् त1वमसीित वा3यज यबोध*वषय वं कथं 67णः यात ् त य अवे_ वात ् इ याV+zय अनावृत67ण एव अवे_ वं मायावृत67ण तु वा3यज यबोध*वषय वं

वीकतु` श3यते इित त या*प ासV;गका+ेप य समाधानं द9म ्। एवमेव श&दाथयोः तादा (य वीकारे सव5षाम मदादaनाम*प महावा3यं kुतवतां

त9ादा (याप न67णो बोध यात ् यो अनुभव*वug इ याV+zय त वेदा त RSयामनुसृ य पeरहारः कृतः। अ ते तावत ् श&दाथतादा (य*वषये

*व_मानाः प+ाः सोदाहरणं िन\*पताः। कथं महाभाpयवचनात ् प+ यम*प

िस]^यतीित िन\*पतम ्। एते अ य पाठ य मु#यांशाः सारभूताः।

References