Download

(1)

SCERT

TELANGANA

(2)

INSPIRE ®ÚÕL ®ÚÕL ®ÚÕL ®ÚÕL ®ÚÕLs s s s s

Inspire GuTÕ SUÕ UW× Utßm ùRô¯pÖhT Y[of£«u A¥jR[jûR Y[lTÓjÕm úR£V A[®Xô] §hPUôÏm.

Inspire §hPj§u (Innovations in Science Pursuit for Inspired

Research - FdLU°dLlThP BnÜLÞdLô] A±®Vp

úRP$u ×ÕûULs) Ød¡V Ï±dúLôsL[ôY]:

•

A±®V$u ÁÕ ÖiQ±ÜªdL UôQYoLÞdÏ BoYjûR HtTÓjÕRp.

•

ÖiQ±ÜªdL UôQYoLû[ LiP±kÕ ùRôdLj§$ÚkÕ AYoLû[ A±®Vp LtL .... FdLlTÓjÕRp.

•

A±®Vp, ùRô¯pÖhT Y[of£ Utßm BWônf£ B¡VYtû\ EVojR áhPô]

U²RY[jûR úUmTôÓ ùNnRp

Inspire GuTÕ JÚ úTôh¥j úRoYôÏm. CÕ Cû[V RûXØû\«û]

BoYjÕPu A±®VûXd LtL HtTÓjRlThP ×ÕûUVô] ¨Lrf£. 11YÕ IkRôiÓj

§hP LôXj§u úTôÕ H\dÏû\V TjÕ XhNm UôQYoLs Cj§hPj§u ¸r úRoÜ ùNnVlThP]o. 12YÕ IkRôiÓj §hP LôXj§p(2012-17) 20 XhNm UôQYoLs úRoÜ ùNnVlTP Es[]o.

JqùYôÚ EVo¨ûXl Ts°«p CÚkÕ CWiÓ UôQYoLs( 6-8 YÏl×L°p JÚ UôQYo Utßm 9-10 YÏl×L°p JÚ UôQYo úUÛm JqùYôÚ SÓ¨ûXlTs°«Ûm JÚ UôQYo Cq®ÚÕdÏ úRoÜ ùNnVlTÓ¡u\]o.

úRoÜ ùNnVlThP JqùYôÚ UôQYÚdÏm ì.5000 YZeLlTÓ¡\Õ. C§p 50% ùRôûLûV UôQYo ùNVp§hPm ApXÕ Uô§¬ûV EÚYôdL TVuTÓj§d ùLôs[úYiÓm. ùYt±ùTt\ UôQYoLs Uô¨X A[®tÏm ©u]o úR£V A[®tÏm AàlTlTÓYo.

Inspire §hPj§p TeúLÓlúTôm - SUÕ SôhûP úUmTÓjÕúYôm.

SCERT

TELANGANA

(3)

i

ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20 ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20 ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20 ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20

PôdPo. LUp Uúakjì, PôdPo. LUp Uúakjì, PôdPo. LUp Uúakjì, PôdPo. LUp Uúakjì,

PôdPo. LUp Uúakjì,

úTWô£¬Vo

®jVôTYu Lp® BWônf£ ûUVm, ERnéo, Wô_vRôu

PôdPo PôdPo PôdPo PôdPo

PôdPo. lÃ§ ªvWô, lÃ§ ªvWô, lÃ§ ªvWô, lÃ§ ªvWô, lÃ§ ªvWô,

®jVô TYu Lp® BWônf£ ûUVm, ERnéo, Wô_vRôu

Lp® BúXôNLo Lp® BúXôNLoLp® BúXôNLo Lp® BúXôNLoLp® BúXôNLo

PôdPo.

PôdPo. PôdPo.

PôdPo. PôdPo. B.¡ÚxQWô_øÛ SôÙÓ ¡ÚxQWô_øÛ SôÙÓ ¡ÚxQWô_øÛ SôÙÓ ¡ÚxQWô_øÛ SôÙÓ ¡ÚxQWô_øÛ SôÙÓ,

úTWô£¬Vo (KnÜ)

CVt©Vp Õû\, EvUô²Vô TpLûXdLZLm, IRWôTôj

PôdPo.

PôdPo. PôdPo.

PôdPo.

PôdPo.M.B§SôWôVQu, B§SôWôVQu, B§SôWôVQu, B§SôWôVQu, B§SôWôVQu,

úTWô£¬Vo (KnÜ)

úY§«Vp Õû\, EvUô²Vô TpLûXdLZLm, IRWôTôj

PôdPo.

PôdPo. M. NôX¡Wôm NôX¡Wôm NôX¡Wôm, NôX¡Wôm NôX¡Wôm

úTWô£¬Vo (KnÜ) CVt©Vp Õû\, EvUô²Vô TpLûXdLZLm,

IRWôTôj

PôdPo.

PôdPo. K. ùYeLúPxYWWôq ùYeLúPxYWWôq ùYeLúPxYWWôq, ùYeLúPxYWWôq ùYeLúPxYWWôq

úY§«Vp ØÕ¨ûX úTWô£¬Vo ¨Ù ûNuv Lpí¬, IRWôTôj

PôdPo.

PôdPo. N. EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥

úTWô£¬Vo & RûXYo C&T Õû\

SCERT.,IRWôTôj

PôdPo.

PôdPo. PôdPo.

PôdPo.

PôdPo. C.V. NoúYvYW NoUô NoúYvYW NoUô NoúYvYW NoUô NoúYvYW NoUô NoúYvYW NoUô,

CVt©Vp ØÕ¨ûX úTWô£¬Vo AUXô×Wm

JÚe¡ûQlTô[oLs JÚe¡ûQlTô[oLsJÚe¡ûQlTô[oLs JÚe¡ûQlTô[oLsJÚe¡ûQlTô[oLs

§Ú.

M. CWôU©WmUm CWôU©WmUm CWôU©WmUm CWôU©WmUm CWôU©WmUm,

®¬ÜûWVô[o AWÑ IASE,UNlúPed, IRWôTôj,

PôdPo PôdPo PôdPo

PôdPo PôdPo. TVS CWúUx CWúUx CWúUx CWúUx CWúUx

JÚe¡ûQlTô[o, C&T Õû\

SCERT, IRWôTôj

CV CV CV

CV CVt©Vp t©Vp t©Vp t©Vp t©Vp --- úY§«Vp úY§«Vp úY§«Vp úY§«Vp úY§«Vp

TjRôm YÏl×

TjRôm YÏl× TjRôm YÏl×

PHYSICAL PHYSICAL PHYSICAL PHYSICAL

PHYSICAL SCIENCE SCIENCE SCIENCE SCIENCE SCIENCE

CLASS X CLASS X CLASS X CLASS X CLASS X (TAMIL MEDIUM)

ùRXeLô]ô Uô¨X AWÑ ùY°ÂÓ, ûaRWôTôj ùRXeLô]ô Uô¨X AWÑ ùY°ÂÓ, ûaRWôTôjùRXeLô]ô Uô¨X AWÑ ùY°ÂÓ, ûaRWôTôj ùRXeLô]ô Uô¨X AWÑ ùY°ÂÓ, ûaRWôTôjùRXeLô]ô Uô¨X AWÑ ùY°ÂÓ, ûaRWôTôj NhPjûR U§jÕ SP

NhPjûR U§jÕ SPNhPjûR U§jÕ SP NhPjûR U§jÕ SP NhPjûR U§jÕ SP

E¬ûUûV ùTß E¬ûUûV ùTß E¬ûUûV ùTß E¬ûUûV ùTß E¬ûUûV ùTß

Lp®Vôp Øuú]ß Lp®Vôp Øuú]ßLp®Vôp Øuú]ß Lp®Vôp Øuú]ß Lp®Vôp Øuú]ß T¦YôL SPkÕdùLôs T¦YôL SPkÕdùLôsT¦YôL SPkÕdùLôs T¦YôL SPkÕdùLôsT¦YôL SPkÕdùLôs ùRôÏlTô[oLs

ùRôÏlTô[oLs ùRôÏlTô[oLs ùRôÏlTô[oLs ùRôÏlTô[oLs

SCERT

TELANGANA

(4)

ii

© Government of Telangana, Hyderabad.

New Edition New Impressions 2019

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means without the prior permission in writing of the publisher, nor be otherwise circulated in any form of binding or cover other than that in which it is published and without a similar condition including this condition being imposed on the subsequent purchaser.

The copy right holder of this book is the Director of School Education, Hyderabad, Telangana.

We have used some photographs which are under creative common licence. They are acknowledged at the end of the book.

This Book has been printed on 70 G.S.M. S.S. Maplitho, Title Page 200 G.S.M. White Art Card

ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019 - 20

Printed in India

at the Telangana Govt. Text Book Press, Mint Compound, Hyderabad,

Telangana.

SCERT

TELANGANA

(5)

iii

§Ú,S.U.

£YWôm ©WNôj £YWôm ©WNôj £YWôm ©WNôj £YWôm ©WNôj £YWôm ©WNôj

, SA,

GBHS, ÑpRôu T_ôo,IRWôTôj

§Ú,D.

UÕÑR] ùWh¥ UÕÑR] ùWh¥ UÕÑR] ùWh¥ UÕÑR] ùWh¥ UÕÑR] ùWh¥

, SA,

ZPHS, Ø]LXô, SpùLôiPô

§Ú S.

©WUô]kR ùWh¥ ©WUô]kR ùWh¥ ©WUô]kR ùWh¥ ©WUô]kR ùWh¥ ©WUô]kR ùWh¥

, SA,

ZPHS, CmU¥fùNÚÜ, ©WLôNm

§Ú K.

LLu ÏUôo LLu ÏUôo LLu ÏUôo LLu ÏUôo LLu ÏUôo

, SA,

ZPHS, ªoNôéo, ¨IôUôTôj

§Ú,

M.CWôU©WmUm, CWôU©WmUm, CWôU©WmUm, CWôU©WmUm, CWôU©WmUm,

®¬ÜûWVô[o AWÑ. IASE,UôNlúPed, ûaRWôTôj

§Ú,

ÏoWô ÑúWxTô×, ÏoWô ÑúWxTô×, ÏoWô ÑúWxTô×, ÏoWô ÑúWxTô×, ÏoWô ÑúWxTô×,

B.Tech, MA., MPhill.

U] Á¥Vô ¡Wô©dv, IRWôTôj

RªZôdLm

úUtTôoûYVô[o _:_§Ú.P.S.ReLU¦,SA (Maths), ZPHS. ×ÕlúThûP,SL¬ UiPXm,

BúXôNLo BúXôNLoBúXôNLo

BúXôNLoBúXôNLo : §Ú. T._ôuPpXv,SA (NêL A±®Vp) ZPHS, ×ÕlúThûP, SL¬ UiPXm,

ùRôÏlTô[oLs:§ÚU§. S.úWY§,SA (PS) , ZPHS. ×ÕlúThûP,SL¬ UiPXm, £jço UôYhPm.

§Ú. G.úLôYoR]u, SA (PS), ZPHS, ùNpXUômTô×Wm,^B.NLi¥ûL UiPXm,£jço UôYhPm §Ú. P.L.SPWô_uSPWô_uSPWô_uSPWô_uSPWô_u, SA (PS) , ZPHS, HLômTWÏlTm, SL¬ UiPXm, £jço UôYhPm.

ùUô¯lùTVolTô[oLs :

§ÚU§. M.×xTXRô, SA (PS) , ZPHS. £kRXlThPûP, SL¬ UiPXm, £jço UôYhPm.

§ÚU§. P.Ñl×XhÑª,SA (PS), ZPHS, ×jÕôo, ×jÕôo UiPXm, £jço UôYhPm.

§Ú. B.D.GvWô ûSpv, SA (PS), GHS, SôLXô×Wm, SôLXô×Wm UiPXm, £jço UôYhPm.

§Ú. K.º²YôNuº²YôNuº²YôNuº²YôNuº²YôNu, SA (PS) , ZPHS, ×ÕÏlTm, Nj§VúYÓ UiPXm, £jço UôYhPm.

§ÚU§. G.R]XhÑªR]XhÑªR]XhÑªR]XhÑªR]XhÑª, SA (PS), ZPHS, ×jÕôo, ×jÕôo UiPXm, £jço UôYhPm.

§Ú. M.E^.RiPTô²^, SGT,MPUPS,K.V.P.R.Pet, SL¬ UiPXm, £jço UôYhPm.

Rªr AfÑ Y¥YûUl×

§Ú. K.P.NkúRôx ÏUôo^, SGT,MPPS,×ÕlúThûP, SL¬ UiPXm, £jço UôYhPm.

B£¬VoLs B£¬VoLs B£¬VoLs B£¬VoLs B£¬VoLs TôPl×jRL Y[of£d ÏÝ TôPl×jRL Y[of£d ÏÝTôPl×jRL Y[of£d ÏÝ TôPl×jRL Y[of£d ÏÝ TôPl×jRL Y[of£d ÏÝ

§Ú,

G.úLôTôp úLôTôp úLôTôp úLôTôp úLôTôp,

CVdÏ]o S.C.E.R.T. , IRWôTôj.

§Ú,

B.ÑRôLo, ÑRôLo, ÑRôLo, ÑRôLo, ÑRôLo,

CVdÏ]o AWÑ TôP×jRL AfNLm,

IRWôTôj.

PôdPo PôdPo PôdPo

PôdPo PôdPo

.N.

EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥ EúTkRo ùWh¥

úTWô£¬Vo&RûXYoC&TÕû\

S.C.E.R.T., IRWôTôj.

§Ú,K.

ÑRôLWôNô¬, ÑRôLWôNô¬, ÑRôLWôNô¬, ÑRôLWôNô¬, ÑRôLWôNô¬,

SGT,

UPS ¿$Ïo§, YWeLp

AhûPlTPm Utßm AfÑY¥YûUl×

§Ú,

¡ù RúRô´ ¡ù RúRô´ ¡ù RúRô´ ¡ù RúRô´ ¡ù RúRô´

C&TÕû\, SCERT, IRWôTôj

§Ú,

R.B]kRÏUôo B]kRÏUôo B]kRÏUôo B]kRÏUôo B]kRÏUôo

, SA,

ZPHS, LYWYWm, ®NôLlTh¥]m

§Ú,

K.V.K.cLôkj cLôkj cLôkj cLôkj cLôkj

, SA,

GTWAHS, S.L.×Wm, cLôÏ[m

§Ú, M.

DvYW Wôq DvYW Wôq DvYW Wôq DvYW Wôq DvYW Wôq

, SA,

GHSúNômúTPô, cLôÏ[m.

§Ú, S.

SÜNj A$ SÜNj A$ SÜNj A$ SÜNj A$ SÜNj A$

, SA, ZPHS, G.D ùSpío,£jço.

SCERT

TELANGANA

(6)

iv

Ts° Lp®«p 10m YÏl× Ød¡VUô]RôLÜm, UôQYoL°u YôrdûL«p §Úl×

Øû]ûV HtTÓjÕYRôLÜm Sm×¡uú\ôm. úR£V, Uô¨X LûX§hP Y¥YûUl×, Aû]YÚdÏm Lp® E¬ûU NhPm A¥lTûPVôLd ùLôiÓ CkR 10m YÏl× CVt©Vp- úY§Vp TôP×jRLm ×§VRôL RVô¬dLlThÓ EeL°Pm ùLôÓdLlThÓs[Õ. CÕYûW Ts°«p ùYqúYß Lt\p AàTYeL°p TeúLtß UôQYoLs LtßdùLôiP TôPd LÚjÕdLû[ UßBnÜ ùNnÕdùLôiÓ AkR TôPd LÚjÕdLû[ Ts°«p ùTÚkùRôÏ§Vô] A±ûY ØÝûUVôL ùTßYRtÏ CkR TôPl×jRLm A§L A[Ü TVuTÓ¡\Õ. AÕúTôX TjRôm YÏl©tÏ ©\Ï ùYqúYß úTôh¥j úRo®p LXkÕdùLôs[YRtÏm, úU²ûXd Lp®«p (Intermediate) ùRôPoYRtÏm TVàs[RôL TôPdLÚjÕdLs AûUdLlThÓs[Õ.

ùRôPo Utßm ØÝûUVô] U§lÀhÓ(CCE) úRoÜ Ts°d Lp®«p SûPlùTtß ùLôi¥ÚlT§]ôp AYt±tÏ ùTôÚjRUô] TôPd LÚjÕLû[ LtÏm NUVeL°p UôQYoLs U§lÀÓ ùNnYRtÏ Ht\ Lt©jRp Øû\Lú[ CkR TôP×jRLj§u Ød¡VjÕYm BÏm. ®YWeLû[ ùR¬kÕdùLôsÞRp UhÓªpXôUp ®gOô]

Øû\«p A±®VûX Lt\ÛdÏ ×§V TôPl×jRLm ETúVôLlTÓ¡\Õ. TjRôm YÏl×

ùTôÕ úRoÜ Es[Rôp Ï±l©hP LôXj§p TôP§hPj§û] éoj§ ùNnYÕ AY£VUôÏm.

B]ôp TôPj§hPm éoj§ùNnRp GuTÕ TôPdLÚjÕdLû[ ×¬kÕdùLôsYRtÏm, Lp®RWjûR úUmTÓjÕYRtÏm ØVt£jRp GuTûR U\kÕ®PdáPôÕ. TôPlùTôÚû[

T¥jRp, ®Yô§jRp, TÏjRôWônRp, BnÜ áP ùNVpLs, L[lT¦, A±dûLLs RVô¬jRp ØR$V Lt©jRp Øû\Ls Aû]jûRÙm N¬VôL ETúVô¡dLúYiÓm.

Y¯Lôh¥ ×jRLeLs, ®]ô Ye¡Lû[ ùLôÓjÕ ®YWeLû[ U]lTôPm ùNn®jRp úTôu\Ytû\ R®odL úYiÓm.

YÏlTû\«p Lt©dÏm A±®Vp, UôQYoLû[ ®gOô] Øû\«p BúXôNû]

ùNnYûR, úYûX ùNnYûR Fd¡®lTRôL CÚdL úYiÓm. CVtûL«u úUp AuûT Y[olTRôL CÚdL úYiÓm. ClùTôÚs E«¬Vp TuUm(Bio-Diversity), ¨oY¡jRp úTôu\ ¨TkRû]Lû[ ×¬kÕdùLôsÞm ®RUôL, TôWôhÓm ®RUôL CÚdLúYiÓm.

®gOô] Øû\«p Lt\p GuTÕ HúRô Juû\ ×§VRôL LiÓ©¥jRp UhÓªpûX.

CVtûLÙPu Es[ ùRôPo×Lû[ Juû\ Juß NôokÕs[ûR ×¬kÕdùLôsÞRp, AYt±tÏ CûPëß ùLôÓdLôUp CÚlTÕ AY£VUôÏm. EVo¨ûXl Ts°ûV NôokR UôQYoLs Ruû] Ñt±Ùs[ EXLj§p SûPlùTßm CVtûL«u ùLôsûLLû[

×¬kÕdùLôsÞm RuûUûV ùTtßs[]o.

ùR¬VôRYtû\Ùm, TÏjRôWônkÕ ©¬jùRÓdÏm A±ûY ùTtßs[]o.

NUuTôÓLs, ãj§WeLs êXm LÚjÕdLû[ áßY§]ôp UôQYoL°u ÑßÑßlTô] BúXôNû] Nd§ûV éoj§ ùNnV Ø¥VôÕ. AR]ôp YÏlTû\«p LtßdùLôsÞm ãr¨ûXûV HtTÓjR úYiÓm. ®gOô] éoY A±ûY ùTßYRtLô] NkRoTeLû[ HtTÓj§d ùLôÓdL úYiÓm. ©WfNû]Lû[ ¾odÏm

×§V Y¯Øû\Lû[ HtTÓj§d ùLôÓdL úYiÓm.

®gOô] Øû\«p Lt\p GuTÕ SôuÏ ÑYoLÞdÏ CûP«p YÏlTû\«p TôPm Lt©dL áPôÕ. CkR Lt©jRp BnÜáPm, L[lT¦ úTôu\ûYÙm L[lT¦ AàTYm, T¬úNôRû] êXm A±®Vp Lt©jRp SûPlùTßYÕ AY£VUôÏm.

ØLÜûW...

ØLÜûW... ØLÜûW...

SCERT

TELANGANA

(7)

v

Esðo Ñtßl×\j§tÏ ùRôPo× Es[RôL A±®Vp Lt©jRp CÚdL úYiÓùUuß úR£V LûXj§hPf NhPm 2005m T¬kÕûWLû[ LhPôVUôL N¬Vô]Øû\«p Ts°Vp SûPØû\lTÓjÕYÕ AY£VUôÏm. Lp® E¬ûUf NhPm 2009 UôQYoL°Pm §\uLû[ Lt©lTRtÏ A§L Ød¡VjÕYm ùLôÓdL úYiÓmùU] T¬kÕûWjÕs[Õ. AqYôú\ A±®Vp Lt©jR$p ×§V RûXØû\«]ûW A±®Vp £kRû]úVôÓ EÚYôdÏm úSôdLjúRôÓ CÚdL úYiÓm Guß ùR¬VlTÓj§VÕ. JqùYôÚ LiÓ©¥l©tÏm ©u]¦«p Es[

A±®Vp A±OoL°u £kRû] Øû\Lû[Ùm, L¥] EûZlûTÙm UôQYu

×¬kÕdùLôsÞm YûL«p A±®Vp Lt©jR$u ®[dLm CÚdL úYiÓm.

UôQYoLs ùYqúYß ¨ûXL°p RuàûPV ùNôkR LÚjÕL°u úUp R u à û P V B ú X ô N û ] L s , G i Q e L s A Y o L ° u ® Ú l T l T ¥ ùY°lTÓjRúYiÓm. RuàûPV Y¯«p ¾oÜ ùLôÓdL úYiÓm Gu\ Uô¨X LûXj§hPf NhPm-2011u ®ÚlTj§uT¥ EÚYôdLlThP CkR ×§V A±®Vp ×jRLm UôQYoLÞdÏ ®gOô] Øû\«p BúXôNû] ùNnVÜm, Ru Sm©dûL EûPV BWônf£Vô[oL[ôL YÚYRtÏ CkR ×jRLeLs EßÕûQVôL Es[Õ.

×§V TôP×jRLm ¨oQ«dLlThP Lp®jRWjûR ¨û\úYtßYRtÏ ER®VôL EÚYôdLlThÓs[Õ. YÏl×Ls Ø¥YûPÙmúTôÕ UôQYoL°Pm Lp®j RWm (Academic Standards) EVojÕYRtÏ úRûYVô] Lt©jRp Øû\Lû[ B£¬VoLs HtTÓj§d ùLôs[ úYiÓm. ùRôPo U§lÀÓ úRoÜ ^(CCE) N¬Vô] Øû\«p

¨oY¡lTRtÏ U]lTôPm ùNnÙm Øû\ûV çWUôL ûYjÕ Lt©jRp SûPlùT\úYiÓm. UôQYoLs úRof£, ùRôPo U§lÀÓ úRoÜ ^(CCE) U§lÀÓ ùNnYRtÏ úRûYVô] Øû\ûV B£¬VoLs ùR¬kÕdùLôs[úYi¥V AY£Vm Es[Õ. ×§V TôPl×jRLm úRûYVô] ®YWeLû[ ùR¬VlTÓjÕm ®RUôL UhÓªpXôUp, Lt©dÏm Øû\Lû[, U§lÀÓ Øû\Lû[ áP ùR¬VlTÓjÕm ®RUôL CÚlTÕ B£¬VoLÞdÏ, UôQYoLÞdÏ GqY[úYô ETúVôLUôL Es[Õ.

CkR ×§V TôPl×jRLm RVô¬lT§p ER®V ®j§Vô TYu ùNôûN¥, CWô_vRôu, AYoLÞdÏm TôPlùTôÚs RVô¬jR GÝjRô[oLÞdÏ, TôPl×jRLjûR AZLôL RVô¬jR ^DTPÏÝ®tÏ, ùUô¯«p HtThP RYßLû[ N¬ùNnRYoLÞdÏ YQdLjûRÙm, Su±ûV E¬jRôÏL. úUÛm CkR TôPl×jRLjûR ùTôÚÞs[RôL UôtßYRtÏ Lp®Vô[oLs, ùTtú\ôoLs, B£¬VoLs, UôQYoL°u BúXôû]Lû[ YWúYt¡ú\ôm.

CkR ×jRLjûR UôQYoLs GpûX«u± TVuTÓj§dùLôs[

B£¬VoL°u TeÏ Ød¡VUô]RôÏm. A±®VXôokR, £kRû] Utßm FdLU°dÏm A±®Vp AÔÏØû\Lû[ UôQYoL°u U]§p T§VûYdÏm úSôd¡p TôP×jRLLjûR Øû\VôL TVuTÓj§dùLôs[

B£¬VoLs ReL°u ØVt£ûV ùRôPof£VôL ùY°lTÓjÕYôoLs Gu\

Sm©dûL Es[Õ.

CVdÏ]o,

SCERT, IRWôTôj

SCERT

TELANGANA

(8)

vi

AuTôokR B£¬VoLú[!

AuTôokR B£¬VoLú[! AuTôokR B£¬VoLú[!

×§V A±®Vp TôPl×jRLm UôQYoL°Pm EtßúSôdÏm §\u Utßm BWônf£

BoYjûRÙm çiÓm YûL«p CkR A±®Vp TôPl×jRLm AûUkÕs[Õ. G]úY A±®Vp B£¬VoLs ReLs Lt©jR$p ×§V AÔÏØû\ûV LûPl©¥lTÕ AY£VUôÏm.

AûRdLÚj§p ùLôiÓ, ùNnV úYi¥V], ùNnV úYiPôRûY GûY G] ¸úZ ùLôÓdLlThÓs[Õ.

• TjRôm YÏl× Gu\ôúX UôQYoLû[ úRo®tÏ BVjRm ùNnRp GuTûR Ï±dúLô[ôL ùLôiÓ SûPlùTßm Lt©jRp Øû\dÏ Ø¥Ü LhPúYiÓm. U§lùTi¦p úTôh¥ CpXôUp Lp® RWj§û] Nô§lTRtÏ Ht\Yôß Lt©dÏm Øû\«p Uôt\m ùLôiÓYWúYiÓm.

• Y¯Lôh¥ ×jRLm , ®]ôYe¡Ls ETúVô¡jRp, Ød¡VUô] ®]ôdLû[ T¥dLûYjRp, úRo®p A§L U§lùTi ùTßYRtÏ Ht\ TôPeL°u úUp UhÓúU A§L LY]m ùNÛjÕRp úTôu\ûY CÚdLd áPôÕ.

• Rôu T¥jRp UhÓªpXôUp UôQYoL°Pm TôPl×jRLjûR §]Øm T¥lTRtÏ EtNôLlTÓjR úYiÓm. ©\Ï TôPdLÚjÕdLû[ ×¬kÕdùLôsYRtÏ NkRoTeLû[ HtTÓj§ ùLôÓdL úYiÓm.

• ùNôkRUôL GÝÕYRtÏ UôQYoLÞdÏ Yônl× ùLôÓdL úYiÓm. úRo®p CqYôß ùNôkRUôL GÝ§V ®ûPLÞdÏ Ød¡VjÕYm ùLôÓdL úYiÓm.

• B£¬VoLs úNL¬jÕ UôQYoLÞdÏ ùLôÓdL úYi¥V ®YWeLs TôPl×jRLj§p Es[Õ.

AYtû\ RY\ôUp ùR¬VlTÓjR úYiÓm.

• ùTôÕj úRo®p TôP×jRLm ØÝY§tÏm NUUô] Ød¡VjÕYm Es[Õ. AR]ôp TôPl×jRLj§p Es[ Aû]jÕ TôPeLÞdÏm Ød¡VjÕYm ùLôÓdL úYiÓm.

• JqùYôÚ TôPØm YÏlTû\ Lt©jRp, BnÜ áPf ùNVp Guß CWiÓ TôLUôL

©¬dLlThÓs[Õ. AR]ôp BnÜ áP ùNVpLû[ ©\Ï ùNnVXôm Guß Gu]dáPôÕ.

BnÜ áP ùNVpLû[ ùNnÙmúTôÕ A±®Vp T¥Lû[ ©uTtßm T¥Ùm, ùTôÚjRUô]

A±dûLLû[ RVô¬jÕ Lôh£dÏ ûYdÏmT¥Ùm UôQYoLÞdÏ A±ÜßjRlTP úYiÓm.

• TôPl×jRLj§p LhPj§tÏs £k§jÕ ®Yô§, CûR ùNnúYôm. A±dûLLs RVôo ùNnVÜm, úTh¥ LôiTÕ, ÑYoTj§¬dûLLû[ Lôh£dÏ ûYjRp, SôPLj§p TeÏdùLôsÞeLs, L[lT¦

ùNnÙeLs, £\lTô] SôhLû[ ùLôiPôÓeLs Guß ùLôÓdLlThÓs[ ùNVpLû[ LhPôVUôL ùNn®dL úYiÓm.

• TôPm Lt©jR$p mind mapping ùNn®jRp, UôQYoL°Pm TôPjûR T¥dL ûYjÕ ×¬VôR ùNôtLû[ AûPVô[ LôQfùNnRp, ùNVpLs (Activity), Lôh£dÏ ûYjRp, ®YôRm, Ø¥Ü, U§lÀÓ úTôu\ Y¬ûNd ¡WUjûR TVuTÓjR úYiÓm.

• B£¬VoLû[ úLhÓ ùR¬kÕdùLôs, Ts° èXLm, RLYp YûX«p T¬ºXû] ùNnÙeLs Gu\ AmNeLû[ Lt©jR$p RY\ôUp LûPl©¥dLúYiÓm. CûR ®hÓ®PdáPôÕ.

• Lt\ûX úUmTÓjÕR$p ®]ôdLÞdÏ LûP£«p ùLôÓdLlThP A.S. Lp® RWj§û]

(Academic Standard) LôhÓ¡\Õ.

• RLYp YûX úTôu\ ùRô¯pÖhT A±ûY ®YWUôL UôQYoLs ETúVôLlTÓjÕYRtÏ TôP×jRLj§tÏ AY£VUô] CûQVR[ (Website) ØLY¬Lû[ úNL¬jÕ ùLôÓdLúYiÓm.

Ts° èXLj§p A±®Vp Tj§¬dûLLÞm, UôRlTj§¬dûLLs CÚdÏUôß TôojÕdùLôs[

úYiÓm.

• Ñtßl×\ A±®Vp, E«¬V TuUm úTôu\ AmNeL°u ÁÕ BoYm HtTÓm YûL«p, LhÓûWl úTôh¥, úTfÑlúTôh¥, L®ûRlúTôh¥, Uô§¬ RVô¬jRp úTôu\ ùNVpLû[ HtTÓj§

¨oY¡dL úYiÓm.

• ùRôPo Utßm ØÝûUVô] U§lÀÓ (CCE) TôLUôL UôQYoL°u Lp® ¨ûXûV BnÜd áPj§Ûm YÏlTû\«Ûm, L[lT¦«Ûm SûPlùTßm TpúYß ùNVpL°uúTôÕ UôQYoL°u Lt\p §\uLû[ EtßúSôd¡ T§Ü ùNnVÜm.

• A±®Vp Gu\ôp ×jRLj§Ûs[ TôPjûR Lt©jRp UhÓªpûX. UôQYoLû[ JÚ JÝeLô] Øû\«p, AYoLû[ Ñt± ¨LÝm ©WfNû]dÏ ¾oÜLû[d LiÓ©¥lTYoL[ôL UôtßYÕ B£¬V¬u LPûUVôÏm. AÕ UhÓªu± YôrdûL«p EiPôÏm NYôpLû[

Øû\VôL G§oùLôs[ ReLû[ RVôWôd¡dùLôsYÕ BÏm.

SCERT

TELANGANA

(9)

vii

UôQYoLÞdÏ...

A±®VûX Lt\p GuTÕ A±®Vp úRo®p A§L U§lùTiLû[ ùTßYÕ GuTRpX.

A±úYôÓ £k§jRp, Øû\Vô] EûZl×, ARuêXm Lt\p úTôu\ §\uLû[ Au\ôP YôrdûL«p áP ETúVôLlTÓjR úYiÓm.

CÕ SûPlùT\úYiÓUô]ôp A±®V$Ûs[ úLôhTôÓLû[ (theories) ÏÚhÓ U]lTôPm ùNnVôUp TÏjRôWôÙm YûL«p U]lTôuûU Y[ojÕd ùLôs[ úYiÓm. ARôYÕ A±®Vp LÚjÕdLû[l (concepts) ×¬kÕdùLôsYRtÏ AYt±uúUp ®YôRm ùNnÕ, ®Y¬jRp, N¬TôojRÛdLô] T¬úNôRû]Ls, EtßúSôdÏRp, EuàûPV GiQeLû[

Eß§TÓj§dùLôs[p, Ø¥ÜLû[ RVô¬lTRtÏ CkR ×§V ×jRLm ER®VôL Es[Õ. CYtû\

¨û\úYt\ ¿eLs ùNnV úYi¥VÕ.

• TjRôm YÏl©p TôPd LÚjÕdL°u GpûX Ntß ALuß LôQlTÓ¡\Õ. AR]ôp AYtû\ ×¬kÕdùLôsYRtÏ B£¬VoLs Lt©dÏm Øu]úW LY]jÕPàm, ùNmûUVôLÜm T¥dL úYiÓm.

• TôPl×jRLj§p Es[ ®YWeL°u BRôWUôL úSôhÓ RVôo ùNnÕdùLôs[úYiÓm.

TôPjûR T¥jÕ Ød¡V ùNôtLû[ TôPlùTôÚû[ ¿eLs AûPVô[m LiP Ød¡Vd LÚjÕdLû[ úSôhÓ ×jRLj§p GÝ§dùLôs[ úYiÓm.

• TôPj§p Es[ A¥lTûPd ùLôsûLLû[ Tt± E]dÏ Gu] ùR¬ÙúUô BúXôNû]

ùNnVÜm. AYtû\ BrkÕ ×¬kÕdùLôs[ ¿ úUÛm ùR¬kÕdùLôs[ úYi¥V LÚjûR AûPVô[m Lôi.

• TôPj§p ùLôÓdLlThP BúXôNû] ùNnÙeLs, ®Yô§ÙeLs, E]dÏ ùR¬ÙUô?

©u²ûQl× Utßm LhPeL°p ùLôÓdLlThP ®]ôdLû[ SiToLs B£¬VoL°Pm TÏjRôWônúYôÓ ®Yô§lTRtÏ, ®]ôdLs úLhTRtÏ RVeLôúR.

• T¬úNôRû] ùNnÙm NUVj§Ûm, TôPjûR Tt± ®Yô§dÏmùTôÝÕm E]dÏ £X NkúRLeLs HtTPXôm, AYtû\ RVdLªu±Ùm, ùR°YôLÜm ùY°lTÓjR úYiÓm.

• TôPd LÚjÕLû[ ùR°YôLl ×¬kÕdùLôsYRtÏ T¬úNôRû] TôPúYû[ RY\ôUp SûPlùTßUôß B£¬V¬Pm úNokÕ §hPªP úYiÓm. T¬úNôRû]Ls ùNnÕ LtßdùLôsY§u êXm úUÛm TXLÚjÕdLû[ ¿eLs ùR¬kÕdùLôs¡ÈoLs.

• EuàûPV ùNôkR BúXôNû]«p T¬úNôRû]Ls ùNnYRtÏ HtTôÓ ùNnV úYiÓm.

• JqùYôÚ TôPjûRÙm Eu Au\ôP YôrdûL ãZúXôÓ ùRôPo×TÓj§dùLôs.

A±®Vp YÏlTû\«p ¿eLs LtßdùLôiP LÚjÕdLû[ ®YNô«Ls, TX ùRô¯p

¨×QoL°Pm ®Yô§dL úYiÓm.

• CVtûLûV TôÕLôlT§p JqùYôÚ TôPØm GqYôß EßÕûQVôL Es[Õ GuTûR EtßúSôdÏ. ¿Ùm AÕúTôuß ùNnYRtÏ ØVt£ ùNnVÜm.

• úSoLôQp, L[lTVQj§uúTôÕ ÏÝYôL ùNVpTÓeLs, CRuúUp RY\ôUp A±dûLLs RVô¬jÕ Lôh£dÏ ûYdLÜm. AûRTt± ®Yô§dLÜm.

• JqùYôÚ TôPj§tÏm NmUkRUô] EuàûPV Ts°«u èXLm, BnÜáPm, RLYp YûX êXm GkùRkR ®YWeLs T¬ºXû] ùNnV úYiÓúUô Th¥V$hÓ

¨oY¡dLÜm.

• úSôhÓ ×jRLj§Ûm, úRo®Ûm GlùTôÝÕRô]ôÛm TÏjRôWônúYôÓ EuàûPV LÚjÕdLû[ úNojÕ ùNôkRUôL UhÓúU GÝRúYiÓm Y¯Lôh¥ ×jRLm , ®]ôYe¡

ØR$Ytû\ ETúVôLlTÓjRáPôÕ.

• TôPl×jRLjúRôÓ Ø¥kRYûW ùRôPo×ûPV ©\ ×jRLeLû[ GjRû] T¥dL CVÛúUô AjRû]Ùm T¥.

• EuàûPV Ts°«p A±®Vp LZLjûR ¿eLú[ HtTÓj§dùLôs[ úYiÓm.

¨oY¡dL úYiÓm.

• EuàûPV Ñtßl×\j§p Es[ UdLs G§odùLôsÞm ©WfNû]Lû[ EtßúSôdÏ E]Õ A±®Vp YÏlTû\ Lt\$u Y¯úV ùYt±dLôL ¿ áßm ¾oÜLû[ £k§.

SCERT

TELANGANA

(10)

viii 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

TôPd LÚjÕdLû[

×¬kÕd ùLôsÞRp.

®]ôdLû[ ®]ÜRp, LÚÕúLôsLû[

EÚYôdÏRp

T¬úNôRû] Utßm L[

BnÜ

RLYX±Ùm §\u Utßm ùNVp §hPm.

YûWR$u êXm RLYp T¬Uôt\m Utßm

Uô§¬Lû[ ùNn®jRp

TôWôhÓRp Utßm AZÏQoÜ, U§l×Ls

Au\ôP YôrdûL«p TVuTôÓ.

L L L

L L p p p p p ® ® ® ® j ® j j j R j R R R R W W W W W m m m m m

Y.Gi.

Y.Gi. Lp®jRWmLp®jRWmLp®jRWmLp®jRWmLp®jRWm ®[dLm®[dLm®[dLm®[dLm®[dLm

UôQYoL°u ®[dÏm §\u, GÓjÕdLôhÓ áßRp, LôWQm áßRp, JtßûU úYtßûULû[j RÚRp TôP×jRLj§p ùLôÓdLlThP Øû\Lû[ ®[dÏRp.

UôQYoLû[ BVjRlTÓjÕRp

×¬kÕd ùLôsYRtÏ RÏkR úLs®Lû[ ®]ÜRp LÚjÕdLû[ ùR°Yôd¡d ùLôsÞRp, ®Yô§jR$p TeÏ ùTßRp ùLôÓdLlThP ®YôRj§tLô]

LÚjÕdLû[ EÚYôdÏRp.

TôP ×jRLj§p ùLôÓdLlThP LÚjÕdLû[

×¬kÕùLôs[ UôQYoLs RôúU T¬úNôRû]Ls ùNnRp. L[Bn®p TeÏùTtß A±dûL R V ô ¬ j R p , ® Y ô § j R $ p T e Ï ù T ß R p ùLôÓdLlThP ®YôRj§tLô] LÚjÕdLû[

EÚYôdÏRp.

úSoLôQp Utßm CûQVR[jûR BWônkÕ UôQYoLs RLYpLû[ úNL¬jRp. UôQYoLs ÑVUôL ùNVp§hPjûR úUtùLôsÞRp.

U ô Q Y o L s A Y o L [ Õ T ô P d L Ú j Õ L û [

×¬kÕdùLôiPûR ®[dL TPm ®ûWRp Utßm Uô§¬Lû[f ùNnRp. YûWTPm YûWRp êXm RuàûPV LÚjÕdLû[ ùY°lTÓjR úYiÓm.

U²R Nd§ûVÙm, CVtûLûVÙm UôQYoLs ú T ô t ß R p , C V t û L û V L û X Ù Q o ú Y ô Ó EtßúSôdLp, Es[ôokR U§lûT ©uTtßRp.

Au\ôP YôrdûL«p G§oúSôdÏm ¨ûXûULû[

NUô°dL A±®Vp LÚjÕdLû[ TVuTÓj§d ùLôs[p, E«¬V TuUm (Bio Diversity) ÁÕ LY]jûR ùNÛjÕm §\û]l ùTt±ÚjRp.

SCERT

TELANGANA

(11)

ix

TdLm TdLmTdLm TdLmTdLm G i G iG i G iG i

©¬úYû[Ls

©¬úYû[Ls UôRmUôRmUôRmUôRmUôRm

1 úY§ NUuTôÓLs úY§ NUuTôÓLs úY§ NUuTôÓLs úY§ NUuTôÓLs úY§ NUuTôÓLs 2

3 AªXeLs,LôWeLs Utßm El×dLs AªXeLs,LôWeLs Utßm El×dLs AªXeLs,LôWeLs Utßm El×dLs AªXeLs,LôWeLs Utßm El×dLs AªXeLs,LôWeLs Utßm El×dLs 4

5 Yû[R[l TWl×L°p J°®XLp Yû[R[l TWl×L°p J°®XLp Yû[R[l TWl×L°p J°®XLp Yû[R[l TWl×L°p J°®XLp Yû[R[l TWl×L°p J°®XLp

6 U²R²u Li Utßm YiQUV EXLm U²R²u Li Utßm YiQUV EXLm U²R²u Li Utßm YiQUV EXLm U²R²u Li Utßm YiQUV EXLm U²R²u Li Utßm YiQUV EXLm

7 AÔ AûUl×

AÔ AûUl× AÔ AûUl×

8 R²UeL°u YûLlTôÓ R²UeL°u YûLlTôÓ R²UeL°u YûLlTôÓ

R²UeL°u YûLlTôÓ R²UeL°u YûLlTôÓ --- R²UY¬ûN AhPYûQ R²UY¬ûN AhPYûQ R²UY¬ûN AhPYûQ R²UY¬ûN AhPYûQ R²UY¬ûN AhPYûQ

9 10

ªuú]ôhPm ªuú]ôhPm ªuú]ôhPm ªuú]ôhPm ªuú]ôhPm

11 ªuLôkR®Vp ªuLôkR®Vp ªuLôkR®Vp ªuLôkR®Vp ªuLôkR®Vp

12 EúXôL®V EúXôL®V EúXôL®V

EúXôL®V EúXôL®V $ $ $ $ $u ùLôsûLLs u ùLôsûLLs u ùLôsûLLs u ùLôsûLLs u ùLôsûLLs LôoTu Utßm ARu úNoUeLs LôoTu Utßm ARu úNoUeLs LôoTu Utßm ARu úNoUeLs LôoTu Utßm ARu úNoUeLs LôoTu Utßm ARu úNoUeLs

§Úl×Rp

§Úl×Rp §Úl×Rp

§Úl×Rp

6 _øu 1-19

5 _øu 20-32

9 _øûX 33-56

9 _øûX 57-80

10 BLvh 81-105

7 BL-ùNl 106-121 10 ùNlPmTo 122-149 12 AdúPôTo 150-175

10 Ad-SY 176-208 14 SYmTo 209-236 7 ¥NmTo 237-252 15 ¥N - _] 253-294

úY§l©ûQl×

úY§l©ûQl× úY§l©ûQl×

ùTôÚ[PdLm

Yû[R[l TWl×L°p J° G§ùWô°l×

©lWY¬-Uôof

SCERT

TELANGANA

(12)

x

úR£V ¸Rm

- CWÅk§WSôj Rôáo _] LQ U] A§SôVL _V úa

TôWR TôdV ®RôRô TgNôT ³kj Ï_WôR UWôhPô

§Wô®P EjLX TeLô

®k§V ¶UôNX VØ]ô LeLô EfNX _X§ RWeLô RY ÑT SôúU _ôúL RY ÑT B£^ UôúL Lôúa RY _V LôRô _] LQ UeL[ RôVL _V úa

TôWR TôdV ®RôRô _V úa _V úa _V úa

_V _V _V _V úa!

Eß§ùUô¯

Eß§ùUô¯ Eß§ùUô¯

Eß§ùUô¯

‘Ck§Vô G]Õ SôÓ. Ck§Vo Aû]YÚm G]Õ EPu©\l×Ls.

Gu SôhûP Sôu ùT¬Õm úS£d¡ú\u. CkSôh¥u TZmùTÚûUdLôLÜm TuØL UW×f £\l©tLôLÜm Sôu ùTÚªRm AûP¡ú\u. CkSôh¥u ùTÚûUdÏj RÏkÕ ®[e¡P Gußm TôÓTÓúYu.

GuàûPV ùTtú\ôo, B£¬VoLs, G]dÏ YV§p êjúRôo Aû]YûWÙm U§lúTu. GpúXô¬PØm Au×m U¬VôûRÙm LôhÓúYu.

®XeÏL°Pj§p LÚûQ LôhÓúYu.

Gu Sôh¥tÏm Gu UdLÞdÏm EûZj§P Øû]kÕ ¨túTu.

AYoLs SXØm Y[Øm ùTßY§úX Sôu Gußm U¡rf£ LôiúTu.’

SCERT

TELANGANA

(13)

ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20 ùRXeLô]ô Uô¨X AW£u CXYN ùY°ÂÓ 2019-20

Sôm 7 Utßm 8Bm YÏl×L°p NUR[ B¥L°p ©mTm EÚYôRp Tt± ùR¬kÕd ùLôiúPôm. Yû[kR TWl×Ls ùLôiP B¥Ls úLô[L B¥Ls G] Sôm A±úYôm.

×ûPjR R[eL°p úRôußm Eu ©mTeLû[ Etß úSôdÏmúTôÕ E]dÏ TX NkúRLeLs úRôu±«ÚdÏm.

• NUR[ B¥L°p úRôußm ©mTeLs ×ûPjR R[eL°p úRôußm

©mTeLû[ úTôuß JúW ®RUôL Es[]Yô?

• YôL]eL°p TVuTÓjÕm B¥Ls NUR[ B¥L[ô? Hu CûY

£±V ©mTeLû[ úRôtß®d¡u\]?

• £X B¥L°p úRôußm ©mTeLs ùU-kÕm ApXÕ ×ûPjÕm LôQlTÓYÕ Hu?

• ¿eLs Yû[kR TWl×L°p EeLs ©mTjûR Tôoj§Úd¡ÈoL[ô?

AûY NUR[ B¥L°p úRôußYûR úTôp CÚdÏUô?

• Yû[R[ TWl×L°p úRôußm G§ùWô°l©p TÓúLôQm Utßm G§ùWô°l× úLôQm NUUôL CÚdÏUô?

• GkR B¥«XôYÕ Sôm RûX¸Zô] ©mTjûR LôQ Ø¥ÙUô?

úLô[L B¥L°p úRôußm J°«u G§ùWô°l× Tt±V úUtLiP úLs®Lû[ Tt± ùR¬kÕùLôs[ ClTôPj§p ®Yô§lúTôm.

Yû[R[l TWl×L°p J°«u G§ùWô°l×

(REFLECTION OF LIGHT BY CURVED SURFACES)

AXÏ

1

SCERT

TELANGANA

(14)

Yû[R[eL°p J°«u G§ùWô°l× 2019-20 Yû[R[eL°p J°«u G§ùWô°l× 2019-20Yû[R[eL°p J°«u G§ùWô°l× 2019-20 Yû[R[eL°p J°«u G§ùWô°l× 2019-20 Yû[R[eL°p J°«u G§ùWô°l× 2019-20 2 X YÏl× YÏl×

úLô[L B¥L°p J°«u G§ùWô°l×

G§ùWô°l©u ØRp ®§«uT¥ :

ùNeÏjÕdúLôhÓPu JÚ Ï±l©hP úLôQj§p TÓ×s°ûVj ùRôÓm JÚ TÓL§o, ùNeÏjÕdúLôhÓPu AúR A[Ü úLôQj§p G§ùWô°dLlTÓm.

ùNVp 1 Yû[Yô Yû[YôYû[Yô Yû[Yô

Yû[Yô] TWl©tÏ ÏjÕdúLôhûPd LiP±Rp] TWl©tÏ ÏjÕdúLôhûPd LiP±Rp] TWl©tÏ ÏjÕdúLôhûPd LiP±Rp] TWl©tÏ ÏjÕdúLôhûPd LiP±Rp] TWl©tÏ ÏjÕdúLôhûPd LiP±Rp

JÚ LPtTgÑ ApXÕ CWlTo ÕiûP GÓjÕdùLôs (ùNÚl©u A¥lTÏ§ úTôu\Õ). TPm-1(a)p Lôh¥VT¥ £X Ïiå£Lû[ LPtTg£u ÁÕ JÚ úSodúLôh¥p AûUÙmT¥ ÏjÕ.

Aû]jÕ Ïiå£LÞm LPtTg£u TWl©tÏf ùNeÏjRôL AûU¡u\]. AkR LPtTgûN Ko B¥VôLd LÚ§]ôp, JqùYôÚ Ïiå£Ùm AûY ùNôÚLlTÓm ×s°«p ÏjÕdúLôÓL[ôL AûUÙm.

TWl©p Ïiå£ ÏjRlThP ×s°«p ®Ým TÓL§o Ïiå£ÙPu ÏjÕdúLôÓ HtTÓjÕm AúR úLôQjúRôÓ G§ùWô°d¡u\Õ.

TPm 1(b)p Lôh¥Ùs[T¥ LPtTgÑjÕiûP EsúSôd¡ Yû[jRôp Ïiå£LÞdÏ Gu] ¨Lr¡\Õ?

ClùTôÝÕm AûY AYt±tÏ¬V ×s°L°p ÏjÕdúLôÓLû[d Ï±dÏm. B]ôp, Aû]jÕ Ïiå£LÞm JÚ ×s°«p Ï®V ØVpYûR ¿ LY²dLXôm (ApXÕ JÚ ×s°«p ùYh¥dùLôsÞm).

Sôm LPtTgÑjÕiûP ùY°l×\m úSôd¡ Yû[jRôp, Ïiå£Ls JußdùLôuß ®X¡ SLoYÕ úTôp Es[ûR Sôm LôQXôm. ApXÕ Uô\ôL TPm-1(c)p Lôh¥Ùs[Õ úTôp AûY ®¬kÕ ùNp¡u\].

úUtLiPùNVp, JÚ úLô[L B¥«p ùNeÏjÕdúLôÓLÞdÏ

¨LrYûRlTt±V RLYûXjRÚ¡u\Õ. JÚ Ï¯B¥ EsúSôd¡

Yû[dLlThP CWlTo ÕiûPlúTôp CÚdÏm. (TPm-1(b)) úUÛm JÚÏ®B¥ ùY°l×\m Yû[dLlThP CWlTo ÕiûPl úTôp CÚdÏm (TPm-1(c)).

JÚ Ï¯ B¥«p TPm-1(b)p Es[ Ïiå£Lû[l úTôp Aû]jÕ ÏjÕdúLôÓLÞm JÚ ×s°«p Ï®Ùm, Cl×s°úV AqYô¥«u Yû[ÜûUVm (C)(Centre of curvature) G]lTÓm.

TPm TPm TPm TPm

TPm-1(a) TPmTPmTPmTPmTPm-1(b) TPmTPmTPmTPmTPm-1(c)

Y¥®VûX £±Õ ¨û]Ü áoL. YhPeLs Utßm ùRôÓúLôÓLû[d Ï±jÕ Lt¡u\úTôÕ BWm YhPjûRj ùRôÓm ×s°«p, YhPj§tÏ YûWVlTÓm ùRôÓúLôÓ, BWj§tÏ GlùTôÝÕm ùNeÏjRôLúY AûUÙm.

SCERT

TELANGANA

(15)

CÕ SUdÏ JÚ úLô[L B¥«u Gl×s°«Ûm ÏjÕdúLôhûPd LôQ ERÜ¡\Õ. Sôm ùNnV úYi¥VÕ B¥«u JÚ ×s°«$ÚkÕm úLô[j§u ûUVj§tÏ JÚ úLôhûP YûWRp.

TPm-2(a)p Lôh¥Ùs[T¥ CûR CÚ T¬UôQ TPj§p LtTû]

ùNnYÕ ªL G°Õ. JÚúLô[L B¥ JÚ ù T ¬ V ú L ô [ j § u J Ú TÏ§VôÏm.CmûUVl×s°ûV (Yû[ÜûUVm) LiP±V úYiÓùU²p AdÏ¯ B¥

NôokÕs[ úLô[j§u ûUVjûRlTt± Sôm

£k§dLúYiÓm. C$ÚkÕ B¥«u ÁÕs[

HúRàm JÚ×s°dÏ YûWVlThP úLôÓ Al×s°«p ÏjÕdúLôPôL AûUÙm.

T P m-2bp L ô h ¥ V T ¥ , L § o R ÏjÕdúLôhúPôÓ AûUdÏm úLôQm i, T Ó ú L ô Q m G ] Ü m , G § ù W ô ° l × d ú L ô Q j û R , ú L ô Q m r B L Ü m L ô h P l T h Ó s [ Õ . G § ù W ô ° l © u ØRp®§«uT¥ i = rG] Sôm A±úYôm.

B¥«u ûUVl×s° (Y¥®Vp ûUVm) B¥«u B¥ûUVm (P)

(Pole) G]lTÓm. TPeL°p Lôh¥Ùs[T¥ Yû[Ü ûUVm Utßm

B¥ûUVm B¡VYt±u Y¯VôLf ùNpÛm ¡ûPUhPd úLôhûP B¥«u Ød¡V AfÑ (Principal axis) G] AûZlTo. PdÏm CdÏm CûPúV Es[ ùRôûXûY B¥«u Yû[Ü BWm (R) (Radius of Curvature) GuTo.

úUúX ®[dLlThÓs[ AûUl× Øû\ûVl TVuTÓj§, Ød¡V Af£tÏ CûQVôL AûUÙm L§oLÞdÏ G§ùWô°l×d L§oLû[

AûUdL ØVpL. EuàûPV Ø¥Ü Gu]?

T¬úNôRû]Ls êXm Eu YûWTPjûR N¬TôojRp :

CûRf N¬TôodL ØR$p Sôm JÚ CûQ L§oLtû\ûV EiPôdÏm Øû\ûVd LiP±V ØVXúYiÓm. Sôm AûR GlT¥f ùNnYÕ?

ØRXôYRôL J°«u CûQdL§oLû[ ùTß¡u\ ãZûX EÚYôdÏRûX ùR¬kÕdùLôsúYôm.

P C

ÏjÕdúLôÓ

(B¥ûUVm)

Ød¡V AfÑ

TPm TPmTPm TPmTPm-2(a)

P C

i R

TPm TPmTPm TPmTPm-2(b) r

SCERT

TELANGANA

(16)

TPm-3p Sôm CWiÓ Ïiå£Lû[ ùRoúUôúLôp NhPj§p ùTôÚj§«Úd¡ú\ôm. AûY CWiÓm JußdùLôuß CûQVôL Es[]. Sôm TPj§p Lôh¥VT¥ J°êXjûR ùYÏ AÚ¡p û Y d Ï m ú T ô Õ ¨ Z p L s ® ¬ k Õ L ô Q l T Ó ¡ u \ ] ( Ï i å £ L ° u A¥lTôLj§$ÚkÕ). Sôm J°êXjûR Ïiå£L°$ÚkÕ çWUôL SLojÕm úTôÕ ®¬Üd úLôQm Ïû\¡\Õ.

J°êXjûR ªL A§L ùRôûX®p ûYdÏmúTôÕ Sôm CûQ¨ZpLû[l ùTßúYôm. B]ôp Sôm ùUÝÏYoj§ûV ùRôûXYôL SLojÕmúTôÕ J°fùN±Ü Ïû\kÕ ®Ó¡\Õ. BL, CûQdL§od Ltû\ûV ùT\úYiÓùU²p J°êXm ¿iP ùRôûX®Ûm úTôÕUô] J°fùN±úYôÓm AûURp úYiÓm.

AjRûLV J°êXjûR GeÏ ¿ LiÓùLôsYôn? Bm SUdÏ G°RôLd ¡ûPdLdá¥V J°êXm Juß EiÓ. AÕ GÕ GuTûR ¿ F¡j§ÚlTôn. Bm, ã¬Vú] AÕ.

ã¬VdL§oLs Utßm JÚ Ï¯ B¥ûVl TVuTÓj§ Sôm Ko T¬úNôRû]ûVf ùNnúYôm.

ùNVp 2

JÚ £±V Lô¡RjûR GÓjÕdùLôiÓ AûR ùUÕYôL B¥«u Øu B¥ûV úSôd¡ ªLf£±V Utßm A§L ùN±Üs[ J°l×s°

YÚ¡u\ ã¬VdL§oLû[ RÓdLôR A[®tÏ Lô¡Rj§u A[Ü £±VRôL CÚdÏUôß TôojÕdùLôs.)

ã¬V²PªÚkÕ Ï¯B¥«u ØRuûU Af£tÏ CûQVôL YÚm J°dL§oLs JÚ ×s°«p Ï®¡u\].

(TôodL TPm-16) CkR ×s° Ï¯ B¥«u Ï®Vm ApXÕ Ï®Vl×s° (F) (Focus or focal point) G ] A û Z d L l T Ó ¡ \ Õ . B¥ûUVj§$ÚkÕ Al×s°dÏ Es[

ùRôûXûY A[®Ó. Ak¿[m B¥«u Ï®VçWm (f) focal length G]lTÓm. Yû[Ü BWm Ck¿[j§u CÚUPeLôÏm. (R=2f).

Eu YûWTPj§u êXm ¿ ùTt\ Ø¥ÜLû[f N¬TôodL CfùNVp E]dÏ ERÜ¡\Rô?

• Lô¡RjûR B¥«$ÚkÕ ARu Ï®V çWjûR ®P Ïû\Yô]

B¥ûV úSôd¡ Lô¡Rm SLojRlTÓm úTôÕ ©mTm £±Rô¡d ùLôiúP ùNp¡\Õ. Ï®Vl ×s°ûV LPkÕ B¥ûV úSôd¡ Lô¡Rm SLojRlTÓmúTôÕ ©mTm ùT¬Rô¡\Õ.

TPm TPmTPm TPm TPm-3

TPm TPm TPm TPm TPm-4

C P F

SCERT

TELANGANA

(17)

TPm TPmTPm TPmTPm-5

Ï±l× : L§ol TPjûR, YûWÙmúTôÕ B¥«u G§ùWô°l×l TdLm GÕ GuTÕ £X NUVeL°p ùR¬YÕ CpûX. AR]ôp G§ùWô°dLôR TdLm (ùYs°léf£PlThP TdLm) úLôÓL[ôp LôhPlTÓ¡\Õ.

ClTPjûR Ï® B¥dÏ Eu]ôp YûWV CVÛUô?

TPm-5Il Tôo. CûQdL§oLs G § ù W ô ° l × d Ï l © \ Ï ® X ¡ f ù N p Y Õ ú T ô p ú R ô u ß ¡ \ Õ . S ô m G§ùWô°l×dL§oLû[ ©uú]ôd¡

¿h¥]ôp AûY ‘F’ p Nk§dÏm ARôYÕ Ï®B¥«u Ï®Vj§p Nk§d¡u\].

C û Q d L § o L s Ï ¯ B ¥ « u Á Õ ® Ý m ú T ô Õ , A û Y G§ùWô°dLlThÓ Ï®Vj§p Nk§d¡u\].

úSôdLm : úSôdLm : úSôdLm : úSôdLm :

úRûYVô] ùTôÚhLs : JÚ ùUÝÏYoj§, JÚ Lô¡Rm, (Ï®VçWm ùR¬kR) Ï¯ B¥, V-Rôe¡ Utßm A[ÜSôPô ApXÕ ÁhPo A[ÜúLôp.

ùNnØû\ : VRôe¡«u ÁÕ Ï¯ B¥ûVûYjÕ ùUÝÏYoj§

Utßm ÁhPo A[ÜúLôp B¡VYtû\ TPm-6p Lôh¥Ùs[T¥

AûUdLÜm.

ùUÝÏYoj§ûV B¥«$ÚkÕ AfûNlùTôÚjÕ AûUÙUôß ùYqúYß çWeL°p ûY (10ùN.Á ØRp 80ùN.Á YûW). úUÛm Lô¡RjûR (§ûW) SLoj§ Gl×s°«p Õp$VUô] ©mTm E]dÏ

¡ûPdÏm G]dLôi.

F P

C

£k§jÕ ®Yô§

£k§jÕ ®Yô§£k§jÕ ®Yô§

£k§jÕ ®Yô§

• TPm-5Il Tôo. CûQL§oL°u ùRôÏl× Ï® B¥«u úUp ®Ý¡u\].

C§$ÚkÕ Eu]ôp Guù]u] Ø¥ÜLû[ YÚ®dL Ø¥¡\Õ?

¡ûPdÏUô?

BnYL ùNVp

1

SCERT

TELANGANA

(18)

(ùUÝÏYoj§«u ÑPo B¥«u Af£tÏ úU$ÚdÏUôßm Lô¡Rm ARtÏ ¸¯ÚdÏUôßm TôojÕdùLôs)

AhPYûQ-1p ¿ LY²jRYtû\ Ï±.

AhPYûQ-1 AhPYûQ-1AhPYûQ-1 AhPYûQ-1AhPYûQ-1

¿ TôojR ©mTj§u YûLûVl ùTôßjÕ AYtû\ ÏÝdL[ôL AûU (E.m. ùT¬V Utßm RûX¸Zô] ©mTm). £X ¨ûXL°p Gq®RUô] ©mTjûRÙm ùT\ CVXôÕ GuTûRÙm LY]j§p ùLôs.

Ï®Vl×s° Utßm Yû[Ü ûUVm B¡VYtû\ Sôm A±úYôm.

BRXôp, Sôm LY²jRYtû\ AhPYûQ 2p Lôh¥Ùs[T¥ ÁiÓm YûLlTÓjÕúYôm. CkR AhPYûQ«$ÚkÕ ¿ Gu] Ø¥Ü ùNn¡\ôn?

C§p Sôm Utù\ôuû\Ùm LY²dL úYi¥V AY£Vm Es[Õ.

ùTôÚs ùYqúYß ¨ûXL°p Es[úTôÕ ¿ Lô¡Rj§u ÁÕ ©mTjûRl ùT\ ØVuß ùLôi¥ÚlTôn. AúRúSWj§p B¥«p ©mTm GqYôß ùR¬¡\Õ GuTûRÙm LY²jÕd Ï±lTôn.

• AÕ RûX¸Zô]Rô ApXÕ úSWô]Rô, EÚlùTÚdLlThPRô ApXÕ

£±RôdLlThPRô?

AhPYûQ-2 AhPYûQ-2 AhPYûQ-2 AhPYûQ-2 AhPYûQ-2

AhPYûQ-2$ÚkÕ EuàûPV Ø¥Ü VôÕ?

Ï¯ B¥«u L§o YûWTPeLs Ï¯ B¥«u L§o YûWTPeLsÏ¯ B¥«u L§o YûWTPeLs Ï¯ B¥«u L§o YûWTPeLs Ï¯ B¥«u L§o YûWTPeLs

A

Y¬ûN Gi B¥«$ÚkÕ ùUÝÏYoj§«u çWm (ùTôÚ°u

çWm-u)

EÚlùTÚdLl ThPÕ/

£±RôdLlThPÕ

RûX¸Zô]Õ úSWô]ÕApXÕ

1 2 3 4

ùUÝÏYoj§«u

¨ûX (ùTôÚs)

ùT¬RôdLlThPÕ/

£±RôdLlThPÕ

RûX¸Zô]Õ ApXÕ úSWô]Õ

©mTj§u

¨ûX B¥dÏm FdÏm CûP«p

Ï®Vl×s°«p F Utßm CdÏ CûP«p Yû[Ü ûUVj§p CdÏ AlTôp

SCERT

TELANGANA

(19)

ªLf£±VRôL AûUkRÕ (TPm-4Il Tôo). ClùTôÝÕ SmUôp B¥«u Af£uÁÕ HúRàm K¬Pj§p ûYdLlThÓs[ ùTôÚÞdÏ L§oYûWTPm YûWÙm ÖÔdLjûR A±kÕùLôiÓ úUp LY²jRYtû\

U§l©ÓúYôm.

CeÏ Sôm ùTôÚ°u ÁÕ JúW ×s°«p CÚkÕ ×\lThÓ úYßThP

§ûNLû[d ùLôiP Ïû\kRÕ CWiÓ L§oLû[ GÓjÕdùLôsúYôm.

J Ú E R ô W Q j û R S ô m GÓjÕdùLôsúYôm. TPm-7p Lôh¥Ùs[T¥

CÚ L§oLs ùUÝÏYoj§f ÑP¬u (ùTôÚs) Øû]«$ÚkÕ YÚYûR TPm-7 LôhÓ¡\Õ. G§ùWô°l×d L§oLs G§ùWô°l×

®§L°u T¥ AûUdLlTh¥Úd¡u\].

AûY A Gu\ ×s°«p Nk§d¡u\]. ÑPo

×s° A®tÏ Øuú]ô ApXÕ AlTôúXô §ûWûV Sôm ©¥jRôp (ERôWQj§tÏ ×s° B«p) AdL§oLs §ûWûV ùYqúYß ×s°L°p Nk§lTûR Sôm Tôod¡ú\ôm. BLúY ùUÝÏYoj§ ÑP¬u Øû]«u

©mTm CdL§oL[ôp ùYqúYß ×s°L°p HtTÓjRlTÓ¡u\Õ. Sôm AúR ÑP¬u Øû]«$ÚkÕ ×\lTÓ¡u\ úYß£X L§oLû[ YûWkRôp AûYÙm A«p Nk§dÏm Bp ApX. BLúY ÑP¬u Øû]«u

CÚkRúTô§Ûm, YûWVû\dÏhTPôRd L§ÚdÏ G§ùWô°l×d úLôQjûR U§l©ÓYÕ G°RpX. JqùYôÚ Øû\Ùm Sôm ÏjÕdúLôÓ YûWRp, TÓúLôQjûR A[jRp Utßm NUúLôQm UßTdLm AûUÙmT¥ JÚúLôhûP YûWRp B¡VûY L¥]Uô] ùNVXôÏm.

úYß HúRàm G°V Øû\ûV SmUôp LôQ CVÛUô?

Bm, AûYÙm £X Es[]. CÕYûW«Xô] SUÕ ®YôRj§u A ¥ l T û P « p × s ° Aû Y L ô Q l

ùTôÚjRUô] L§oLû[j úRokùRÓdLXôm.

TPm TPmTPm TPmTPm-7 A B

F C

R₁

TPm TPmTPm TPmTPm-8

SCERT

P

TELANGANA

(20)

CûQVôL ùTôÚ°$ÚkÕ YÚm L§úW YûWTPm YûWV ùTôÚjRUôL AûUÙm. G§ùWô°l×d L§o GuTÕ B¥«u ÁRô] TÓ×s°«$ÚkÕ B¥«u Ï®Vl×s°dÏ YûWVlTÓm úLôPôÏm. CûR úUÛm YN§VôdL Sôm GlùTôÝÕm ùTôÚ°u úUp Ö²«$ÚkÕ YÚ¡u\ L§ûWúV GÓjÕdùLôsúYôm. TPm-8p Es[ L§o R₁Id LY².

ØkûRV ãZ$u UßRûXÙm EiûUúV. B¥«u Ï®Vl×s°

CÕ SUÕ CWiPôm L§o, CÕ Ñ P ¬ u Ö ² « $ Ú k Õ Y k Õ Ï®Vl×s°«u Y¯VôLf ùNuß B¥«u ÁÕ ®Ým L§WôL CÚdÏm.

G§ùWô°jR ©\Ï, CdL§o AfÑdÏ CûQVôLl TV¦d¡\Õ. BLúY TÓL§o B¥ûV GeÏ Nk§d¡\úRô A l × s ° « $ Ú k Õ A f Ñ d Ï CûQVô] úLôPôL Sôm G§ùWô°l×d L§ûW YûW¡ú\ôm. TPm-9p Es[

R₂Il TôodLÜm.

Utù\ôÚ L§ûWÙm G°RôL YûWV Yônl×iÓ.

úLô[L B¥dÏ AjRûLV L§o GeÏ AûUÙm?

JÚ B¥«u Yû[Ü ûUVj§$ÚkÕ B¥dÏ YûWVlTÓm úLôÓ, ù R ô Ó m × s ° « p A û U k Õ s [ ùRôÓúLôh¥tÏ ùNeÏjRôL CÚdÏm GuTûR Sôm A±úYôm.

BLúY ùTôÚ°u Øû]«$ÚkÕ YÚm JÚ L§o B¥ûVf Nk§dL Yû[Ü BWj§u Y¯VôLf ùNpÛUô]ôp AÕ AúR úLôh¥p G§ùWô°l× AûPÙm.

CdL§o R₃G] TPm-10p LôhPlThÓs[Õ.

ùTôÕYôL, ÏjÕdúLôÓ Y¯VôLl TV¦dÏm L§o G§ùWô°jÕ AlTôûR«úXúV TV¦d¡u\Õ.

T P m - 1 1 p L ô h ¥ Ù s [ T ¥ B¥«u Øu]o Sôm SUÕ ù T ô Ú û [ ( ù U Ý Ï Y o j § ) A û U j ú R ô U ô ] ô p L § o YûWTPjûR YûWkÕ, ùTôÚ°u úUpTÏ§«p CÚkÕ HúRàm CÚL§oLs ùYh¥dùLôsÞm

× s ° A U t ß m ù T ô Ú ° u

B

F C

R₂ P

TPm TPmTPm TPm TPm-10 R₃

F C

P

TPm TPm TPm TPm TPm-11

R₁ R₂

F C

P

SCERT

A

TELANGANA

(21)

¸rTÏ§«p CÚkÕ HúRàm CÚ L§oLs ùYh¥dùLôsÞm ×s° B B¡VYtû\l ùT\Ø¥Ùm. ×s° AûYl úTôXúY ×s° BÙm B¥«$ÚkÕ NUùRôûX®p AûUYûR Sôm LôQXôm. BLúY ©mTm RûX¸ZôLÜm ùNeÏjRô]RôLÜm AûUÙm.

Af£u ÁÕ HúRàm JÚ ×s°«$ÚkÕ Af£u ÁúR TV¦dÏm GkR JÚ L§Úm Af£u ÁúR G§ùWô°dLlTÓm. BLúY ©mTj§u A¥lTÏ§ Af£u ÁúR AûUÙm G] Ø¥Ü ùNnVXôm. CdLÚjûRl TVuTÓj§, ùTôÚ[ô]Õ AfÑdÏ ùNeÏjRôL ûYdLlTÓùU²p

¡ûPdÏm.

TPm-12 Yû[Ü ûUVj§tÏ AlTôp ûYdLlThÓs[ ùTôÚÞdLôL YûWVlThÓs[RôÏm. CmØ¥Ü ¿eLs BnYL ùNVp 2p EtßúSôd¡VYt±tÏ ùTôÚkÕ¡\Rô?

Ut\ ¨LrÜLÞdÏ CûRlúTôu\

YûWTPeLû[ YûWkÕ AûYÙm

¿ e L s E t ß ú S ô d ¡ V Y t ± t Ï ùTôÚkÕ¡\Rô G]lTôodLÜm.

• T¬úNôRû]«u úTôÕ §ûW«u ÁÕ

T P m - 1 3 E s [ ¨ L r û Y Gi¦dùLôs. ùUÝÏYoj§ (ùTôÚs)

(O) B¥«u Ï®V çWj§tÏ Ïû\Yô] çWj§p ûYdLlTÓ¡\Õ.

ØRp L§o (R₁) ùTôÚ°u úUp Øû]«$ÚkÕ ×\lThÓ AfÑdÏ CûQVôLf ùNuß Ï®Vl ×s°«u

Y ¯ V ô L f ù N p Û m Y i Q m G § ù W ô ° d ¡ u \ Õ . C Õ G ° R ô L YûWVdá¥V Juß. Sôm ØkûRV L§o Y û W T P e L Þ d Ï ú R o k ù R Ó j R CWiPôYÕ L§o VôùR²p ùTôÚ°u úUp Öû]«$ÚkÕ ùRôPe¡ Ï®Vl

×s°«u Y¯úV ùNpYúRVôÏm.

êu\ôYÕ L§ûWl TVuTÓjRúYiÓm. ARôYÕ ùTôÚ°u Ö²«$ÚkÕ ùRôPe¡ Yû[Ü ûUVj§u Y¯VôLf ùNpÛm L§ûW TVuTÓjR úYiÓm.

B]ôp AÕÜm CVXôRÕ úTôp úRôuß¡\Õ. G]úY, Sôm JÚ

£ß Uôt\jûR ùNn¡ú\ôm. ùUÝÏYoj§«u Ö²«$ÚkÕ Yû[Ü ûUVj§tÏ L§ûW YûWYRtÏl T§XôL, ©uú]ôd¡ ¿h¥dÏmúTôÕ ùUÝÏYoj§«u Ö²«$ÚkÕ ¡[m© Yû[Ü ûUVj§u Y¯VôL ùNpÛm §ûN«p AûUÙm L§ûW LÚj§p ùLôsúYôm. CdL§o B¥TWl©tÏf ùNeÏjRôL Es[Õ. G]úY AúR úLôh¥p B]ôp G§o§ûN«p G§ùWô°jÕ Yû[Ü ûUVj§u Y¯VôLÜm ùNpÛm.

TPm TPmTPm TPm TPm-12

R₁ R₂ C P F

A

TPm TPmTPm TPm TPm-13 R₁

F C

O P

SCERT

TELANGANA

(22)

R₁ R₂ F C P

TPm TPmTPm TPm TPm-15 R₁

F C

O P

R₃ I

TPm TPmTPm TPmTPm-14

G§ùWô°jR CWiÓ L§oLÞm (TPm-13) Nk§dLôUp ®¬kÕf ùNpYûR Sôm Lôi¡ú\ôm. Sôm T¬úNôRû]Lû[f ùNnÙmúTôÕ CmUô§¬Vô] ¨LrÜdÏ §ûW«p Gq®Pj§p Õp$VUô] ©mTm

¡ûPdÏm GuTûR LiP±V SmUôp CVX®pûX. G§ùWô°jR L§oLs

®¬kÕ ùNpYRôp Gq®Pj§Ûm ©mTm SUdÏ ¡ûPdLôÕ GuTûR CqYûWTPm SUdÏf ùNôp¡\Õ. B¥«$ÚkÕ §ûWûV ùYÏùRôûX®tÏ SLoj§«ÚkRôÛm Sôm ©mTjûR LiP±V CVXôÕ.

¨û]®p ùLôs. ©mTj§u ¨ûXûV ¾oUô²dL, Sôm G§ùWô°jR L§oLû[ AûY Nk§dÏm YûW ©uú]ôd¡ ¿h¥júRôm. AûRúV CeÏm ùNnúYôm. NUR[B¥ûV Sôm úSôdÏm úTôÕ Sôm AYt±u

®¬kÕùNpÛm G§ùWô°l×d L§oLû[l Tôod¡ú\ôm. AûY JÚ

×s°«$ÚkÕ YÚYÕúTôp úRôuß¡u\]. Cl×s°ûV TPm-26p Lôh¥Ùs[T¥ L§oLû[l ©uú]ôd¡ ¿h¥lTRu êXm SmUôp ùT\Ø¥Ùm. CeÏ Ut\ ¨LrÜL°p Sôm LiPYôß EiûU«p

TPm-14p TôojRT¥, ©mTm úSWô]Õ Utßm ùT¬RôdLlThPRôL CÚdÏm. CÕ ¿eLs T¬úNôRû]«p E t ß ú S ô d ¡ V Y t ± t Ï ùTôÚkÕ¡\Rô?

¿h¥lTR]ôp SUdÏj ¡ûPd¡u\

(Virtural image) AûZdLlTÓ¡\Õ.

CûR §ûW«u úUp JÚ ùUn

ùTôÚs Yû[Ü BWj§u ÁÕ C Ú d Ï m ¨ L r Ü U t ù \ ô Ú ÑYôWvVUô] ãZXôÏm. TPm-15Il TôodLÜm.

T P m - 1 5 p L ô h P l T h Ó s [ L§oYûWTPj§$ÚkÕ A[®p NUUô] Utßm RûX¸Zô] ùTôÚ°u

BúXô£ Utßm LXkÕûWVôÓ BúXô£ Utßm LXkÕûWVôÓ BúXô£ Utßm LXkÕûWVôÓ BúXô£ Utßm LXkÕûWVôÓ BúXô£ Utßm LXkÕûWVôÓ

JÚYWôp TôodL Ø¥Ùm? JÚ L§o YûWTPm YûWL.

T¬úNôRû]ûVf ùNnVÜm.